علي رغم اين که انتظار مي رفت ايجاد نسخه هاي الکترونيکي از کتاب هاي مختلف بتواند زندگي افراد علاقه مند به کتاب و کتابخواني را تحت تاثير خود قرار دهد، نظرسنجي هاي انجام شده در اين باره حاکي از آن است که همچنان اين افراد کتابخواني به شيوه سنتي را به خواندن متن چاپي کتاب روي صفحه نمايشگر ترجيح مي دهند و دوست دارند ورق زدن صفحات کاغذي کتابي که مي خوانند را احساس کنند.
همان طور که مي دانيد امروزه فناوري هاي نوين توانسته اند به بسياري از نيازهاي ما انسان ها در زمينه هاي مختلف پاسخ گويند. يکي از اين فناوري هاي جديد در عرصه طراحي و ساخت گجت هاي کامپيوتري، کتابخوان هاي الکترونيکي هستند که براساس نيازها و خواسته هاي افراد علاقه مند به کتابخواني طراحي شده اند و با وجود اين که مدت زمان زيادي از عرضه کتابخوان هاي الکترونيکي نمي گذرد، سر و صداي زيادي به راه انداخته اند.
اگرچه پيش از اين تصور مي شد که روزنامه هايي شبيه آنچه نخستين بار در مجموعه داستان هاي هري پاتر با آنها آشنا شديم در داستان هاي علمي ـ تخيلي هستند که براي تبديل آنها به حقايق زندگي بايد ساليان طولاني در انتظار باشيم، اما ديري نگذشت که اين روزنامه ها که داشتن تصاوير متحرک از ويژگي هاي منحصر به فرد آنها به شمار مي رفت به واقعيت مبدل شده و قدم به زندگي واقعي ما انسان ها گذاشتند.

? وقتي از کتاب خواندن خسته نمي شويد

اگرچه کتابخوان هاي الکترونيکي فناوري جديدي هستند، اما اين موفقيت مديون تلاش هايي است که سال ها پيش و با پيدايش نخستين کتاب هاي الکترونيکي در سال 1971 ميلادي آغاز شد. در اين کتاب ها به جاي چاپ متن روي صفحات کاغذ، متن کتاب يا هر نوشته اي از طريق لامپ اشعه کاتدي روي يک صفحه نمايشگر به نمايش درمي آمد و به اين ترتيب بتدريج و پس از گذشت 28 سال از پيدايش نخستين کتاب هاي الکترونيکي، سرانجام نخستين نسخه ديجيتالي از کتاب هاي الکترونيکي در سال 1999 منتشر شد و از آنجا که تجربه احساسي مشابه کتابخواني به شيوه سنتي همواره مورد علاقه کتابخوان ها بوده است در سال هاي اخير فناوري هاي جديدي براي آسان سازي کاربرد کتاب هاي الکترونيکي و جلب رضايت مخاطبان اين کتاب ها تحت عنوان کتابخوان هاي الکترونيکي يا ebook reader به بازار عرضه شده است که در حقيقت کامپيوترهاي کوچکي با قابليت ذخيره سازي و بازيابي نسخه هاي متعددي از کتاب هاي الکترونيکي هستند. اگرچه در ابتدا تصور نمي شد که عرضه کتابخوان هاي الکترونيکي با استقبال چنداني مواجه شود، اما استقبال علاقه مندان به کتابخواني از کتابخوان هاي الکترونيکي، بسياري از شرکت هاي بزرگ توليدکننده تجهيزات کامپيوتري را بر آن داشته است تا با انجام تحقيقات بيشتر درباره نيازهاي کاربران، نسل هاي جديدتري از اين کتابخوان ها را طراحي و به بازار عرضه کنند.
اغلب کتابخوان هايي که تا به امروز به بازار عرضه شده اند، نمايشگرهايي به اندازه يک دفترچه يادداشت متوسط هستند که متن کتاب هاي الکترونيکي را به صورت صفحات تک رنگ به نمايش درمي آورند. در حالتي که نور زمينه نمايشگر خاموش باشد، متن کتاب با رنگ سياه و با وضوح بسيار بالا در مقايسه با نمايش متن کتاب روي نمايشگرهاي کامپيوتري، روي صفحه نمايشگر کتابخوان نقش خواهد بست. به نظر مي رسد که بزرگ ترين موفقيت کتابخوان هاي الکترونيکي در اين باشد که توانسته است نقش بسيار مهمي در روند جايگزيني متن هاي الکترونيکي با متون چاپي داشته باشد.
بي شک توازن متن هاي الکترونيکي در مقايسه با متون چاپي آسان تر است و موجب خستگي چشم ها نمي شود. اين در حالي است که علاوه بر اين کتابخوان ها از امکانات ديگري نظير قابليت بزرگنمايي متن، انتقال متون مختلف از يک سيستم به سيستم ديگر، يادداشت برداري و حتي پخش کتاب هاي صوتي نيز برخوردارند، اما آنچه مسلم است اين که به نظر نمي رسد که سيستم هاي پيشرفته الکترونيکي هم قابليت جايگزيني با کتاب هاي سنتي و حس و حالي که از خواندن متون چاپي روي صفحات کاغذ در افراد ايجاد مي شود را داشته باشند.
به عبارت ديگر ورق زدن صفحات يک کتاب يا حاشيه نويسي در گوشه و کنار يک صفحه کتاب خاطراتي هستند که نمي توان آنها را به فراموشي سپرد، اما شايد در آينده اي نه چندان دور کتابخوان هاي جديدي طراحي و ساخته شود که بيش از پيش تداعي گر فرمت فيزيکي کتاب هاي چاپي باشند و براي مثال کتابخوان هايي داشته باشيم که بتوانيم به صورت مجازي يا حتي واقعي صفحات آن را ورق بزنيم و حتي صداي ورق زدن صفحات آن کتاب را نيز بشنويم.

? چرا کتابخوان هاي الکترونيکي؟

به طور کلي کتابخوان هاي الکترونيکي نقش بسيار مهمي در سهولت کتابخواني دارند و به اين ترتيب مي توان به کمک آنها، کتاب هاي مورد علاقه را همه جا با خود همراه داشت تا در هر فرصتي که پيش آمد بخشي از آنها را بخوانيم. اين در حالي است که يکي از مهم ترين ويژگي هاي کتابخوان ها اين است که در آنها مي توان اندازه متن کتاب را به دلخواه تغيير داد. از آنجايي که در اين کتابخوان ها متن کتاب براساس فناوري جديدي موسوم به eink يا جوهر الکترونيکي روي صفحه نمايشگر به نمايش درمي آيد در مقايسه با صفحات نمايشگر رايانه اي که مجهز به فناوري LED هستند، خواندن متن کتاب يا هر نوشته اي راحت تر بوده و تنها با يک بار شارژ دستگاه مي توان هزاران صفحه از کتاب را بدون نياز به شارژ مجدد خواند.
با توجه به چنين ويژگي هايي بايد پذيرفت که استفاده از کتابخوان هاي الکترونيکي براي خواندن اين نوع کتاب ها در لپ تاپ ها و حتي آيفون ها قابل مقايسه نخواهد بود. کيندل آمازون و سوني ريدر، از مشهورترين و موفق ترين کتابخوان هاي عرضه شده به بازار هستند که به عنوان محبوب ترين کتابخوان ها از نظر کاربران شناخته شده اند.
آمازون بزرگ ترين سايت فروشنده کتاب هاي کاغذي است که با ارائه کتابخوان الکترونيکي خود موسوم به کيندل به عنوان نخستين فروشنده تخصصي نسخه الکترونيکي از کتاب هاي آمازون قدم در اين عرصه گذاشت. کيندل، کتابخواني است که مي تواند حدود 30 ساعت بدون نياز به شارژ مجدد کار کند و اين در حالي است که به راحتي در دست جاي مي گيرد و بسياري از مشکلاتي که کاربران لپ تاپ ها با آن مواجه مي شوند را ندارد. به اين ترتيب پيش بيني مي شود که در آينده اي نه چندان دور نسخه هاي الکترونيکي جايگزين نسخه هاي کاغذي کتابخانه بزرگ آمازون شود. قيمت نهايي کيندل حدود 399 دلار است، اما سوني ريدر که رقيب جدي کيندل محسوب مي شود، کتابخوان ديگري است که قيمت آن حدود 300 دلار است و ويژگي منحصر به فرد آن در مقايسه با کيندل در اين است که انتقال آنلاين نسخه هاي مختلف کتاب هاي الکترونيک به آن از طريق درگاه USB امکان پذير است.
يکي از انواع جديد کتابخوان هاي سوني، سوني ريدرهاي لمسي است که از نظر اندازه از نمونه هاي قبلي اين نوع کتابخوان ها کوچک تر است و قيمت آن نيز حدود 100 دلار بيشتر از مدل هاي قبلي است. شارژ باتري اين کتابخوان لمسي براي مطالعه 7500 کتاب کافي است. از آنجايي که اين کتابخوان لمسي است شما تنها با اشاره يک انگشت مي توانيد کتابي را که مي خوانيد ورق بزنيد.
قابليت يادداشت برداري در حاشيه متن کتاب و همچنين امکان هاي لايت کردن صفحات يا جملاتي از کتاب از مهم ترين ويژگي هاي اين نسل جديد کتابخوان ها هستند. از آنجايي که کتابخوان هاي الکترونيکي در حقيقت نوعي کاغذ الکترونيکي تک لايه هستند که متن نوشته با استفاده از نوعي جوهر الکترونيکي در سطح آن به نمايش درخواهد آمد مي توان از آنها براي مطالعه طولاني مدت استفاده کرد که با توجه به اهميت اين موضوع امروزه اغلب روزنامه ها و مجلات، چاپ نسخه هاي الکترونيکي را مورد توجه قرار داده اند.
اگر قصد خريد يک کتابخوان الکترونيکي را داشته باشيد با انواع مختلفي از آنها مواجه خواهيد شد که از قابليت هاي مختلفي نظير اينترنت بي سيم، تبديل متن به گفتار، صفحه نمايش لمسي، بلوتوث، Wi-Fi، صفحه نمايش چرخان و... برخوردار هستند. علي رغم اين که کيندل و سوني ريدر همچنان در صدر پرفروش ترين کتابخوان ها در سطح دنيا قرار دارند کتابخوان هاي جديدتري با قابليت هاي منحصر به فرد به بازار عرضه شده است که به نظر مي رسد به زودي به جايگاه مناسبي در جلب رضايت مخاطبان دست يابند.
يکي از اين کتابخوان ها QVE است که تفاوت آن با ديگر کتابخوان ها، انعطاف پذيري آن است. شما مي توانيد اين کتابخوان بسيار سبک را به راحتي همچون يک روزنامه چاپي تا کرده و در کيف خود قرار دهيد. نمايشگر آن به اندازه يک کاغذ A4 است و به اين ترتيب شما مي توانيد يک نوشته را در اندازه اصلي آن روي نمايشگر مشاهده کنيد.
به نظر مي رسد که اين کتابخوان بتواند جايگزين مناسبي براي جزوه هاي دانشگاهي باشد. Skiff نيز يکي ديگر از کتابخوان هاي جديد است که کتابخواني بزرگ و تمام رنگي است که مشاهده تصاوير رنگي کتاب هاي علمي را براي مخاطب خود لذتبخش تر خواهد کرد.
اين کتابخوان بسيار باريک است و علاوه بر اين که از شبکه هاي Wi-Fi و 3G پشتيباني مي کند مجهز به حافظه 4 گيگابايتي است. اگرچه اسکيف نيز همانند کتابخوان هاي کيندل و سوني از صفحه نمايشگر لمسي و فناوري eink برخوردار است، اما مي تواند تصاوير متحرک را با سرعت 12 فريم در ثانيه به نمايش درآورد و به عبارت ديگر از سرعت نمايش بسيار خوبي در مقايسه با ديگر کتابخوان ها برخوردار است.
اگرچه هنوز راهي طولاني را در جايگزين شدن کتابخواني به شيوه نوين با کتابخواني به شيوه سنتي پيش رو خواهيم داشت، اما به نظر مي رسد که اين فناوري هاي جديد بتواند سرآغاز فصل جديدي در فناوري اطلاعات و ارتباطات باشد.
منبع:روزنامه جام جم
/ن