اگر شما هم به آکواريوم و نگهداري ماهيان آب شيرين و با آب شور علاقه مند هستيد؛ بدون شک يکي از زيباترين ماهي هاي آب شيريني که تا بحال ديده ايد و يا از آن نگهداري کرده ايد؛ ميتواند ديسکاس باشد. يک ماهي کمرو و خجالتي که در زيبايي و تنوع رنگ ميتوان آن را به عنوان بازرترين ماهي آب شيرين دانست و شايد همين موضوع باعث شده است که خيلي ها اين ماهي را به عنوان عروس آکواريم هاي آب شيرين بشناسند. تنوع رنگ اين ماهي از شامل رنگهاي قرمز، خوني، آبي، سفيد، صورتي، زرد، نارنجي، سبز، فيروزه اي، قهوه اي و ... ميباشد که بايد به اين تنوع؛ تنوع حالتهاي رنگبندي (مانند نقطه اي – Spotted - و پوست ماري - Snake Skin – و ...) را هم اضافه نمود. هرچند نگهداري از اين ماهي، بدليل حساس بودن آن و لزوم ايجاد شرايطي تقريبا مشابه با شرايط طبيعي محل زندگي اين ماهي – در جنگلهاي آمازون – به نسبت بسياري از انواع ديگر ماهي هاي آب شيرين، سخت تر است اما در بسياري از موارد نمي توان از فکر داشتن چنين ماهي زيبايي در آکواريوم چشم پوشي کرد.

اين ماهي در آبي با دماي 70 درجه فارنهايت (تقريبا 21 درجه سانتي گراد) و با مشخصاتي مانند PH: 6.6 ، سختي: 25ppm، آهن: 1.7ppm ، آلکالين: 20ppm و کلريدها : 3ppm بيشترين زيبايي را خواهد داشت. اين شرايط نشان ميدهد که اين ماهي در آبهايي با کمترين ميزان سختي بهترين شرايط را براي ادامه حيات و همچنين تکثير دارا ميباشد و به همين خاطر معمولا کساني که از اين نوع ماهي نگهداري مينمايند، به صورت دوره اي و به فاصله زماني هر سه روز يکبار، چيزي در حدود يک سوم آب آکوايوم محل نگهداري اين ماهي را با آب تازه و کاملا هم دما با آب موجود در آکواريوم تعويض مينمايند. شدت رنگ در اين نوع ماهي رابطه مستقيمي با شرايط زندگي آن دارد، امروزه در بسياري از فروشگاه هاي مربوط به ماهي ها آب شيرين ميتوان مواد شيميايي را يافت که تا حدودي ميتوانند بر روي شدت رنگ اين ماهي تاثير بگذارند اما در نهايت چيزي جز ضعف و عدم بروز علائم اوليه بيماري تا قبل از شدت گرفتن بيماري، را باعث نخواهند شد. بنابراين بهترين توصيه در اين مورد نگهداري ماهي در بهترين شرايط ممکن و عدم استفاده از اينگونه مواد شيميايي – که گاها به نام مواد غذايي هم فروخته ميشوند – ميباشد.

تنوع غذايي و مخصوصا استفاده از غذاهاي زنده ميتواند تاثير زيادي بر سالم بودن ماهي هاي شما داشته باشد و البته در ميان غذاهاي زنده موارد مانند دافنيا (کک آبي)، ان کايت راوس (کرم سفيد)، لومبر کليوس توستويس (کرم خاکي) و پشه ميتوانند گزينه هاي خوبي براي تغذيه اين ماهي – و البته بيشتر ماهي هاي بومي مناطق گرمسيري باشند. در ايران معمولا اين نوع غذاهاي زنده به سختي يافت ميشوند اما يکي از غذاهاي زنده اي که ميتوانيد به راحتي به آن دسترسي داشته باشيد (و يا حتي به صورت مصنوعي به تکثير! آن بپردازيد ، کرمهاي خاکي هستند؛ نکته فابل توجه در اين ارتباط اين است که قبل از تغذيه ماهي بوسيله کرم خاکي؛ حتما کرمها را حداقل به مدت 24 ساعت در درون آب قرار دهيد تا تمامي موادي که در بدن کرم وجود دارند – و از جمله خاک – از بدن کرم خارج شوند. عدم توجه به اين نکته ميتواند با عث مسموميت ماهي و از بين رفتن آن شود.

آکوايوم محل نگهداري اين ماهي بايد حداقل به اندازاه 25 تا 28 گالن (هر گالن تقريبا برابر با 4 ليتر ميباشد) براي هر جفت بالغ گنجايش داشه باشد و معمولا در آن از وسايل تزييني زيادي استفاده نيمشود، در بسياري از موارد، در داخل آکواريومهاي محل نگهداري (و مخصوصا محل تکثير) اين نوع ماهي فقط از يک سنگ هوا، يک فيلتر و يک بخاري استفاده ميشود. نکته قابل توجه در اين مورد اين است که بدليل آنکه مدفوع ماهي ميتواند تاثير زيادي بر سختي آب داشته باشد، براي راحت تر تميز کردن آکواريوم در هنگام تعويض آب به صورت دوره اي؛ در آکواريومهاي محل نگهداري جفتهاي بالغ و آماده تکثير اين ماهي از شن و ماسه براي تزيين کف آکواريوم استفاده نميشود. همچنين براي بهتر تنظيم شدن دماي آب نيز معمولا از دو بخاري در دو طرف آکواريوم به صورت خوابيده بر روي کف آکواريم استفاده ميشود. همچنين استفاده از لامپهاي فلورسانت در بالاي آکواريوم محل نگهداري اين ماهي توصيه شده است.
ماهي هاي ديسکاس معمولا اولين نشانه هاي فعاليتهاي جنسي خود را پس از رسيدن به سن يک سالگي از خود بروز ميدهند که البته اين زمان در انواعي مانند ديسکاسهاي فيروزه اي ممکن است تا هجده ماهگي نيز تغيير کند. در هنگام توليد مثل، جفتهاي اين ماهي بايد به تنهايي در يک آکواريوم و در يک محل کم رفت و آمد در خانه نگهداري شوند و در غير اين صورت حتي در صورت تخم زيري، احتمال خورده شدن تخمها و يا نوزادان توسط والدين بسيار زياد خواهد بود. اين نوع ماهي معمولا بر روي يک سطح با شيب ملايم تخم ريزي ميکند (براي ايجاد اين سطح ميتوانيد از يک گلدان وارونه در ته آکواريوم استفاده نماييد) و تخمها پس از 52 ساعت متولد شده و پس از 72 ساعت براحتي ميتوانند شنا کنند. پس از تخم ريزي و تا زماني که نوزادان به سن يک هفتگي نرسيده باشند، بايد حتما به دفعات زياد و با فاصله زماني کم ، والدين آنها را تغذيه نمود و در غير اين صورت ، والدين به راحتي نوزادان خود را بجاي غذا خواهند خورد! پس از گذشته يک فته ميتوان والدين را از نوزادان جدا نمود و با استفاده از غذاهايي مانند تخم ميگوي زنده از آنها نگهداري نمود. تا هنگامي که اندازه ماهي هاي جوان کمتر از 1.5 اينچ (تقريبا 3 سانتي متر) باشد، تخم ميگوي زنده و غذاهاي خشک و زير شده مکمل بهترين گزينه براي تغذيه آنها خواهد بود و پس از آن ميتواند کرم خاکي زير شده را نيز به رژيم غذايي آنها اضافه نمود.

متخصصين توانسته اند واريته هاي بسيار زيبا ومتنوع با رنگهاي نارنجي، قرمز، سبز، آبي، خاکستري، سفيد، طلايي، راه راه، خالدار و ... از اين ماهي در شرايط آکواريوم بدست آورند. اين ماهي بومي آمريکاي جنوبي و حوضه رود آمازون است و در مردابها و حوضچه هاي آرام منطقه آمازون وجود دارد. پراکندگي آن در کشورهاي ونزوئلا، کلمبيا، پرو، پاراگوئه و ... در آمريکاي جنوبي است. متخصصين بسياري از اروپا، آمريکا، آسيا و ... اين ماهي را از محيط طبيعي صيد و با مطالعه و کار تکثير و پرورش بر روي آنها در شرايط اکواريوم موفق به توليد انبوه و تجاري آن شوند. اين ماهي بسيار حساس و شرايط آب با PH اسيدي را مي پسندد دامنه تحمل آن PH 7-5 مي باشد. دماي مناسب 26 تا 30 درجه سانتيگراد مي باشد و نيازمند آب خيلي سبک مي باشد. ثابت نگه داشتن دما و PH و سختي آب آکواريوم آنها نگهداري شان را مشکل نموده است.

در مورد گياه:

اغلب گياهان آب شيرين منطقه آمريکاي جنوبي و گياهاني که PH آب را اسدي نمايند مناسب براي آکواريوم ديسکس مي باشند. گياهاني مانند:
انواع کريپتون، برگ سيبي، واليزنريا، دم گربه اي و ... ، گياهان را براي آکواريوم هاي دکوري تعبيه مي نمايند و براي تکثير و پرورش نياز به گياه نيست.

تعيين جنسيت:

مولدين اين ماهي را به راحتي نمي توان شناسايي نمود تنها متخصصين و تکثير کنندگان مي توانند جنسيت اين ماهيان را در گله تشخيص دهند. اين ماهي جفت خود را از درون دسته ماهيهاي هم نوع انتخاب مي نمايد.

جفتگيري اجباري آنها بسيار نادرست است و زوجين در انتخاب يکديگر وسواس داردند. مشخصه و يا تفاوت ظاهري نمي توان براي تعيين جنسيت عنوان کرد و تنها درهنگام آمادگي جنسي و پس از انتخاب جفت با بيرون آمدن لوله هاي تناسلي مي توان جنس نر را از ماده تشخيص داد.

نکته هاي اساسي در توليد مثل ديسکاس :

وقتي ديسکاس هايتان همديگر را برميگزينند ( جفت ميخورند)، آنها احتمالا آماده ي توليد مثل هستند
1- آنها را در يک تانک جدا گذاشته ايد . اگر واقعا جفت باشند کار خوبي کرده ايد.
2- در توليد مثل ديسکاس ها آب اسيدي را ترجيح ميدهند.
3- آنها يک گوشه ي مناسب مورد پسند خود را برميگزينند، آن را تميز ميکنند. آنها را به حال خود رها کنيد ... آنها کار خود را انجام ميدهند و سرانجام تخم ميريزند.
4- روش نرمال تخم ريزي به اين گونه است که ماهي ماده تخم ها را ميريزد و به دنبال او ماهي نر آنها را بارور ميکند.
5- هر کدام به نوبت مواظب تخم هايشان هستند .
6- بعد از 4-5 روز مي بينيد که تخم ها تيره تر ميشوند . آنها لاروها هستند.
7- لاروها را ميبينيد که تکان ميخورند.
8- هنگامي که لارو ها مي افتند، والدين به آنها کمک ميکنند و آنها را به جاي اوليه بازميگردانند.
9- براي يک هفته لاروها شروع به شنا ميکنند و به بدن پدرومادر خود ميچسبند.
10- والدين از آنها مراقبت ميکنند.
11- اولين غذايي که به بچه ها ميدهيد، آرتميا است (بچه ميگوي شور)
12- سپس با کرم و دافني ادامه دهيد .
13- وقتي آنها يک ماهه شدند ميتوانيد به آنها غذا بدهيد.
اگر تخم ها به بپه تبديل نشدند :
1تخم ريزي کرده اند اما توليد مثل نه.
2ممکن است هردو ماده باشند.
3آنها به نوبت تخم ميريزند.
4تخم ها بارور نشده اند.
براي پيدا کردن جفت :
1يک نر را که راجع به آن مطمئن هستيد برگزينيد و آنها را به طور موقت جفت بيندازيد.
2سپس جنسيت آنها را تاييد کنيد.
8.بعد از تخم ريزي محلول ضد قارچ (Anti-fungus) را بيفزاييد.
9.از يک تور براي پوشاندن آنها استفاده کنيد.
10.گر تخم ها دوباره سفيد شدند، آنها را جدا کنيد. بگذاريد ماهي نر استراحت کنند.
11.البته دما مهم است. هرچه سرما بيشتر باشد احتمال به بار نشيني تخم ها کمتر است.
زمان غذايي براي بچه ماهي ها :
1.از زمان لاروي تا هنگامي که آنها آزادانه شنا ميکنند به غذا نياز ندارند.
2.در روز دوم شناي آزادانه، والدين به مراقبت از آنها مي پردازند. بچه ها غذا را از والدين ميگيرند.
3.پس از تقريبا يک هفته، اولين غذا بايد داده شود : آرتميا ( ميگو آب شور)
4.سپس دافني ، کرم ، غذاي ديسکاس(ماهي برگر) يا تترا بيت.
منبع:دانستنيهاي ماهيان زينتي
/ن