بعضي از ماها تصور مي کنيم که انقلاب ديجيتال، عمري تنها به اندازه 50 سال دارد، اما واقعيت اين است که کامپيوترهاي توانمند امروزي، محصول دهه ها، قرن ها يا حتي چندين هزار سال توسعه و پيشرفت تدريجي هستند.
در يک سر اين بازه زماني، انسان هايي را داريم که به ياري انگشتانشان مي شمردند و در سوي ديگر انسان هايي را داريم که مجهز به پردازنده هاي پيشرفته اي مثل اينتل Core i7 هستند.
بنابراين در اين پست، تصميم دارم که شما را به روزهاي اولي که رايانش باب شد ببرم و تأثيرگذارترين کامپيوترهاي تاريخ را به شما معرفي کنم.

1) چرتکه :
 

چرتکه را به سختي مي توان يک کامپيوتر دانست، ولي بدون ذکر خيري از اين وسيله، نمي توانم نوشته ام را شروع کنم. چرتکه، نياي هم کامپيوترهاي مکانيکي محسوب مي شود و نخستين بار در سومر در دو هزار سال قبل از ميلاد مسيح مورد استفاده قرار گرفت. حتي امروز هم در مشرق زمين و در ايران خودمان افرادي را مي بينيم که از چرتکه استفاده مي کنند.

چرتکه مشتکل از چند ميله و مهره است. هر ميله اعداد را با توان ده نشان مي دهد.
در طي دو هزاره بعد، ماشين هاي محاسباتي ديگري هم ساخته شد. حتي در جريان پخش تلويزيوني انتخابات 1950 انگلستان از يکي از اين ماشين ها براي نمايش نوسان آراي رقباي انتخاباتي استفاده مي شد و تا دهه هفتاد که ماشين حساب الکترونيک جاي آنها را گرفت، در هر اداره اي مي شد، آنها را پيدا کرد.

2) موتور تفاضلي بابيج :
 

چرتکه در هر بار استفاده، تنها مي توانست يک محاسبه انجام بدهد. ولي موتور تفاضلي بابيج به کلي متفاوت بود و مي توانست يک گروه از محاسبات را انجام بدهد. اين ماشين بين سال هاي 1847 و 1849 ساخته شد و جالب است بدانيد که ساخت آن در دوره زندگي «بابيج» عملي نشد و بعد از مرگ وي بر پايه طرح اصلي بابيج، موزه علوم لندن مدلي از آن را ساخت.

اين وسيله کاملا مکانيکي بود و از تعدادي چرخ دنده و اهرم ساخته شده بود که دسته هاي گرداني آن را به کار مي انداختند، اما با وجود مکانيکي بودن، اين وسيله به خوبي کار مي کرد و مي توانست جداول چند فرمولي اخترشناسي و پرتابه شناسي را حل کند.
بعد از آن نوبت به موتور تحليلي بابيج رسيد که با نيروي بخار کار مي کرد و تفاوتش با موتور تفاضلي اين بود که برنامه پذير بود و مي توانست نوع خاصي از رايانش را الجام بدهد. نخستين برنامه هاي توسط «آدا لاوليس» يک دانشمند معاصر بايج نوشته مي شدند. اما اين ماشين چه در دوره زندگي و بابيج و چه بعد از ان هيچگاه به طور کامل ساخته نشد و بيشتر در حد طرح باقي ماند و بنابراين هيچگاه مورد آزمايش قرار نگرفت.

3) کلوسوس :
 

کلوسوس، نخستين کامپيوتر الکترونيکي محسوب مي شود. اين کامپيوتر توسط «تامي فلاورز» و گروهش در سال 1944 در بخش تحقيقات اداره پست ساخته شد. در جريان جنگ جهاني دوم اين کامپيوتر براي رمزگشايي مورد استفاده قرار مي گرفت.

آلمان ها در طي جنگ جهاني دوم براي رمزنگاري تماس هايشان از دو ماشين استفاده مي کردند: انيگما و ماشين لورنز سيفر. از ماشين لورنز سيفر براي رمزنگاري هاي اموارت مهم تر نظامي استفاده مي شود و طبعا رمزگشايي هم آن هم دشوارتر بود و نياز به وسيله توانمندتري داشت، اين وسيله چيزي جز کامپيوتر کلوسوس نبود.
اطلاعات به وسيله نوارهاي کاغذي به اين کامپيوتر داده مي شدند و سرعت کلوسوس وابسته به سرعت خوانش نوارهاي کاغذي بود.

4) انياک :
 

اين وسيله با سفارش دولت آمريکا، در دانشگاه پنسيلوانيا ساخته شد و براي تحقيقات مربوط به سلاح هسته اي مورد ساتفاده قرار گرفت. انياک نخستين کامپيوتري محسوب مي شود که استفاده چندمنظوره داشت و مي توانست کارهاي متفاوتي را بر حسب برنامه اي که به آن داده مي شد، انجام دهد.

ساخت انياک در سال 1946 تکميل شد. اين کامپيوتر، بيش از هفده هزار لامپ، 7200 ديود، 1500 رله، 70 هزار ترانزيستور و 10 هزار خازن داشت. پنج ميليون اتصال که به صورت دستي و با لحيم کاري ايجاد شده بودند، همه اين اجزا را به هم مربوط مي کردند. انياک 27 تن وزن داشت، ابعادش 2?6 در 0?9 در 26 متر بود و 150 کيلووات برق مصرف مي کرد. هزينه ساخت اين کامپيوتر بر اساس نرخ هاي امروزي 6 ميليون دلار بود. براي هر بار برنامه ريزي انياک بايد چند روز وقت صرف مي شد.

5) نوزاد منچستري :
 

ماشيين تحقيقاتي در ابعاد کوچک SSEM، ملقب به نوزاد منچستري، در سال 1948 تکميل شد. لقب «نوزاد»، براي متمايز کردن آن از پدرش يعني ماشين MK1 به آن داده شد. اين کامپيوتر هم الکترونيکي و چندمنظوره بود. ويژگي آن اين بود که برنامه ها را از روي حافظه داخلي اش اجرا مي کرد.

تا زمان اين کامپيوتر، هنوز ترانزيستور و ريزتراشه ساخته نشده بود. نوازد منچستري، 550 لامپي داشت و مي توانست 700 محاسبه در ثانيه انجام بدهد و 32 بيت حافظه داشت! گرچه توان اين کامپيوتر در مقابل کامپيوترهاي امروزي بسيا ناچيز است ، اما همه ما بايد قدردان فردي ويليامز و تام کيلبرن، سازندگان آن، باشيم.

6 System/360 (شرکت IBM:
 

تا سال هاي ابتدايي دهه 60، کامپيوترها تنها در اختيار عده کمي بودند، اما شرکت IBM که از سال 1953 به جمع سازندگان کامپيوتر پيوسته بود، اين مطلب را تغيير داد.
System/360 در سال 1964 ساخته شد و موفق ترين کامپيوتر mainframe تاريخ محسوب مي شود. اين سيستم 32 بيتي بود، جالب است بدانيد که تا 21 سال بعد از اين کامپيوتر، هيچ کدام از کامپيوترها، معماري 32 بيتي نداشتند. گرچه شرکت هاي محدودي توانايي به کار گيري آن را داشتند، اما مدل هايي از System/360 با 4مگابايت حافظه هم ساخته شد!

شايد بيشترين جاذبه اين کامپيوتر در ان دوران اين بود که برنامه اي نوشته شده براي هر مدل مي توانست، روي ديگري هم اجرا شود و چنين کاري ارتقاي نرم افزاري آنها را بسيار ساده مي کرد.
اين کامپيوتر، فضاي يک اتاق را ارجرا مي کرد، اتاقي که البته بايد سيستم تهويه خوبي هم مي داشت!

7: DEC PDP-8 (
 

با وجود موفقيت System/360باز هم استفاده از آن منحصر به واحدهاي دولتي، دانشگاه ها و سرکت هاي بزرگ بود. به همين دليل در بسياي از موارد، اين کامپيوتر اجاره هم مي شد! به علاوه کامپيوترها تا آن زمان نياز به اپراتور هم داشتند و بنابراين هزينه استفاده از آنها بالا مي رفت.

شرکت ديجيتال اکوييپمنت DEC، نخستين شرکتي بودي که يک کامپيوتر جمع و جور موفق را راهي بازار کرد8. PDP- در سال 1965 ساخته شد و بهاي آن کسري از کوچکترين کامپيوتر System/360 بود. اين کامپيوتر به اندازه يک يخچال بود.

8) پي سي: IBM
 

بايد 16 سال از زمان ساخته شدن PDP-8، مي گذشت تا نوبت به ظهور قهرمان بعدي کامپيوترها مي رسيد. البته در اين فاصله کامپيوترهايي مثل Apple II يا PET کومودور هم آمدند، اما موفقيت آنها تحت الشعاع مدل 5150 IBM قرار گرفت.

اين کامپيوتر در سال 1981 ساخته شد و نخستين کامپيوتر شخصي دسکتاپ محسوب مي شود. مدل اوليه آن بيش از 1500 دلار قيمت داشت که البته با نرخ امروزي، معادل 3900 دلار مي شود.
اين کامپيوتر مانيتور نداشت و بايد به تلويزيون وصل مي شد. 16 کيلوبيت حافظه داشت و هارد ديسکي نداشت. کاربر براي کار با آن متکي به ديسکت بود. اين کامپيوتر مي توانست اطلاعات را روي نوارکاست، ذخيره کند!

9: Sinclair ZX81(
 

هدف از ساختن اين کامپيوتر، اجازه دادن تجربه کار با يک کامپيوتر به عموم مردم بود. اين کامپيوتر که نخستين بار در برتانيا راهي بازار شد، شبيه يک ماشين حساب بزرگ بود و يک کيبورد لمسي ابتدايي داشت. قيمت آن خدود 70 پوند بود و البته اگر کاربر شخص واردي بود و مي توانست خودش قطعات را روي بورد قرار بدهد، با مبلغ 50 پوند مي توانست آن را ابتياع کند!

پردازشگر آن ، هشت بيتي بود، 3?25 مگاهرتز سرعت داشت و رم يک کيلوبيتي داشت. خروجي گرافيکي آن تک رنگي بود. نمايشگر آن 24 خطي بود و در هر رديف مي توانست 32 کاراکتر را نشان بدهد.

10) مک شرکت اپل :
 

اين کامپيوتر در سال 1984 روانه بازار شد. مانيتور و ساير اجزاي کامپيوتر روي هم در يک محفظه نصب شده بودند. تصور کنيد که رابط گرافيکي و تونايي کليک کردن روي آيکون ها با موس در آن زمان، چه انقلابي محسوب مي شد!

منبع:گروه فن آوران رايا
/ن