ايران ناسيونال يا همان ايران خودرو که مادر پيکان در 40 سال اخير بوده روز 12 مهرماه 1341 با سرمايه‌اي در حدود 10 ميليون تومان و با هدف مونتاژ و توليد انواع خودرو توسط آقايان حاج علي اکبر خيامي ، محمود خيامي، احمد خيامي، خانم مرضيه خيامي وخانم زهرا سيدي رشتي در خيابان اکباتان تهران تأسيس شد و از 28 اسفندماه 1342 با توليد اتوبوس شروع به کار کرد. اينک با گذشت بيش از 45 سال از زمان تأسيس آن به فعاليت خود ادامه مي دهد .
اين شركت علاوه بر سايت اصلي كه در كيلومتر 12 جاده مخصوص تهران - كرج واقع است در شهرهاي مشهد- تبريز - شيراز و كرمانشاه نيز داراي پايگاه هاي توليد خودرو است . اين گروه در زمينه صنايع ريلي هم فعاليت دارد.
تولد پيكان
توليد اتوبوس آن هم به تيراژ محدود خواسته‌هاي برادران خيامي، مديران آن روز ايران خودرو، را برآورده نمي‌کرد، و به همين دليل در آن زمان آنها سعي کردند با کارخانجات خودروسازي دنيا ارتباط برقرار کنند تا بتوانند خودرويي را براي اقشار متوسط در ايران توليد کنند.
فورد، پژو، فولکس و تالبوت برخي گزينه‌هايي بودند که با آنها تماس برقرار شد. هنوز هم بسياري بر اين باورند که استعمار پير انگلستان که صنعت خودروي خود را در آن روزگار مظهر اراده ملي خود مي‌ديد، به وسيله راه‌هايي که همه به آن روش‌هاي انگليسي نام مي‌دهند سبب شد تا شرکت تالبوت بتواند جاي شرکت‌هاي آلماني و فرانسوي را بگيرد؛ اما عده‌اي ديگر نيز مي‌گفتند در آن زمان تنها کارخانجات انگليسي روي خوش به مديران ايران خودرو نشان دادند. به هرحال پيکان وارد ايران شد.
درسال 1345 قراردادي بين شرکت ايران خودرو و تالبوت در مورد مونتاژ و ساخت خودروي پيکان که نام انگليسي آن هيلمن بود منعقد شد و به طور رسمي با وارد شدن قطعات از تالبوت انگلستان که در آن روزگار زيرمجموعه شرکت کرايسلر آمريکا بود، توليد پيکان در ارديبهشت سال 1346 با ظرفيت 60 هزار دستگاه آغاز شد، اين تيراژ به تدريج به 120 هزار دستگاه رسيد.
اما ورود اولين پيکان به خيابان‌هاي تهران بسيار جالب بود، خودرو بعد از طي مسافت کمي جوش مي‌آورد، علت هم مشخص بود، رادياتور براي انگلستان طراحي شده بود نه ايران؛ بعدها با اصلاح اين ايراد، مشکل پيکان تا حدودي حل شد.
توليد داخل اين خودرو به آرامي و با شکل‌گيري قطعه‌سازان کوچک و بزرگ و با به وجود آمدن نظام‌هاي مهندسي در حال افزايش بود.
شايد دانستن اين مطلب جالب است که توليد اين خودرو پس از يک دهه توليد در انگلستان، در ايران شروع شد. پيکان را شايد هنوز هم بتوان در استراليا ديد، محبوب‌ترين مکان‌هايي که بعد از ايران اين خودرو در آن توليد يا فروخته شده است را مي‌توان انگلستان و استراليا دانست.
چهره خودرو که طراحي آن در سال 1965 به پايان رسيده و در سال 1966 نيز در شهر کاونتري انگلستان توليدش آغاز شده بود آکنده از فرم‌هاي هندسه و قرينه‌اي است که چهره يک اتومبيل کلاسيک را تداعي مي‌کند.
.jpg)
مدلهاي اوليه پيکان در انگلستان داراي حجم موتور 1725 سي‌سي بود، در سال‌هاي بعد يعني سال 1969 مدل دولوکس پيکان که در ايران نيز بسيار مشهور است ساخته شد.
بهترين مدل پيکان که در ايران معروف به پيکان اونجر است نيز در سال 1975 ساخته شد؛ تالبوت در آن زمان موتور پرتحرک فورد را بر روي پيکان گذاشته بود.
پيکان تا قبل از انقلاب در بيش از شش مدل توليد شد که پيکان استيشن، دولوکس، کار، جوانان برخي از مدلهاي قبل از انقلاب پيکان است.
روند مونتاژ خودرو در ايران خودرو به همين ترتيب تا سال 1364 ادامه يافت و تا اين سال کماکان قطعات اصلي از خارج وارد و شرکت ايران خودرو آن را مونتاژ مي‌کرد، و در کنار آن قسمت‌هايي چون بدنه، رادياتور، شيشه و کمک فنر عقب و جلو در ايران ساخته مي‌شد.
در سال 1364 خط توليد پيکان تالبوت انگلستان متوقف و در شرکت پژو فرانسه ادغام شد. با توجه به اين وضعيت، توليد پيکان از سقف بيش از 70 هزار دستگاه در سال 1363 به سه هزار دستگاه در سال 1368 رسيد و عملا خط توليد پيکان مي‌رفت تا با توقف روبه‌رو شود.
اما در سال 1368 مديران آن زمان ايران خودرو تصميم گرفتند تا خطوط دست دوم شرکت تالبوت را خريداري کرده و با تقسيم آن در توليد کنندگان قطعات خودرو و بازسازي بخشي از خطوط توليد ايران خودرو سعي کردند پيکان را از ورطه نيستي نجات دهند، اما بعد از نصب خطوط، ايران خودرو با خطوط ناقص ، دست دوم و مستهلک شده‌اي روبه‌رو بود که کاستي‌هاي فراواني داشت.
در سال 1370 صنعت خودروي ايران به جانداري نيمه‌مرده شبيه بود؛ رکود اقتصادي و صنعتي بعد از جنگ و حدود هفت سال خواب زمستاني، ايران خودرو را در آستانه نابودي قرار داده بود.
در آن زمان بسياري معتقد بودند ديگر احتياجي به صنعت خودرو نيست و عده‌اي نيز خواستار ادامه توليد کارخانجات خودروسازي و نجات آن بودند، اما پيکان در آن سال‌ها، صنعت خودروي ايران را نجات داد و جريان حياتي سرمايه را به شرکت ايران خودرو بازگرداند.
حتي در اوايل دهه 70 و واردات انبوه خودرو، اين خودرو از محبوبيت نيفتاد و هم‌چنان پول رايج بازار خودروي ايران بود.
.jpg)
تعمير راحت، ارزان بودن تعمير، تعمير در همه جا، هزينه کم و انس مردم ايران با اين خودرو، هم‌چنان اين خودرو را تا سال 1380 به عنوان پرمشتري‌ترين خودرو مطرح مي‌کرد.
خودروي پيکان از طي دهه 70 به بعد سبب شد مراکز قطعه سازي نيز بعد از انقلاب دوباره با داخلي سازي قطعات پيکان شکل بگيرد، بسياري از قطعه سازان از کپي کاري قطعات پيکان به روش مهندسي معکوس به دانش ساخت دست يافتند وتا جايي پيش رفتند که هم اکنون به اروپا و آمريکا نيز صادرات قطعه انجام مي‌دهند.
آخرين مدل پيکان طراحي معروف کرايسلر است که توليدش در ايران از سال 1359 آغاز شد. شايد اولين زمزمه‌هاي رفتن پيکان سال 1356 به گوش مي‌رسيد. در آن زمان قرار بود پژو 304 هووي پيکان شود و طي مدتي کوتاه اين نوعروس، قصد گرفتن جاي پيکان را داشت.
و بالاخره در سال 1384 و توليد دو ميليون و 295 هزار دستگاه پيکان توليد آن متوقف شد.
همکاري با پژو
از سال 1374 شرکت ايران خودرو همکاري خود با شرکت پژو فرانسه را آغاز کرد.در سال 1384 درآمد شرکت پژو از بازار خود رو ايران يک ميليارد يورو بود.
شعبه‌هاي خارجي
ايران خودرو تاکنون در کشورهاي ونزوئلا، سنگال، روسيه سفيد، سوريه و آذربايجان کارخانجاتي را براي توليد خودرو احداث کرده‌است.
.jpg)
سال شمار توليد انواع سواري
1346- سواري پيکان در مدلهاي دو لوکس ، کار لوکس ، جوانان و تاکسي با حجم موتور 1600 و 1725 و 1800 سي سي .
1369- سواري پژو 405 در مدلهاي Gl و Glx با حجم موتور 1580 سي سي
1374- سواري پژو 405 در دو مدل دنده اي و اتوماتيک با حجم موتور 2000 سي سي
1374- سواري پژو 205 مدل Gr با حجم موتور 1360 سي سي
1376- سواري پژو Rd با حجم موتور 1600 سي سي
1377- سواري استيشن پژو 405 با حجم موتور 2000 سي سي
1378- پرشيا (پارس) با حجم موتور 1800 سي سي و سپس پارس 2000 سي سي و پارس ELX و سفارشي
1379- توليد آزمايشي سمند (پروژهX7) با حجم موتور 1800 سي سي و سيستم انژکتوري
1380- پژو 206 باحجم موتور 1400 سي سي
1380- افتتاح خط توليد سمند با حضور رياست محترم جمهور وقت آقاي خاتمي
و پس از آن توليد سمند Lx.
1383- توليد سومين مدل سمند." سمند سرير"
1383- پژو GLI 1800سي سي
1384- پرده برداري از اولين پزو فرانسوي , ايراني .پژو آريان و توليد آخرين پيکان !
1385- پژو 206 صندوقدار 1600 سي سي - (SD) ، تيپ هاي 3 و 4 و 5
1385- پژو ROA با حجم موتور 1600 سي سي
1385- سمند LX سال 85
1385- تندر/تندر90/لوگان/ال90 (!) با موتوري به حجم 1570 سي سي باقدرت 107 اسب بخار
1386- سمند سورن با موتور به حجم 1800 سي سي در نيمه دوم سال 86
.jpg)
سال شمار توليد انواع خودروهاي کار
1342- اتوبوس مرسدس بنز مدل 302 ، مدلهاي ( برون شهري ، درون شهري ، فرمان چپ و شاسي ) ، اتوبوس بنزLp 608 ، اتوبوس بنز مدل Op
1344- ميني بوس کومر (ميني بوس ،وانت و آمبولانس )
1346- ميني بوس مرسدس بنز مدل 319 که بعد ها به مدل 309 تغيير يافت در مدلهاي : (استاندارد و سقف بلند )
1349- ميني بوس مرسدس بنز 409 آمبولانس
1350- ميني بوس بنز 309 (ميني بوس ، وانت و آمبولانس تک کابين و دو کابين )
1367- ميني بوس مرسدس بنز مدل 508 ( استاندارد و سقف بلند )
1368- اتوبوس شهري مدل O355
1369- ميني بوس بنز 508 کاروان ، ميني بوس بنز 409 ، ميني بوس بنز M30 ، ميني بوس بنز 508 کاروان ، ميني بوس بنز 409 ، ميني بوس بنز M30
1373- اتوبوس توريستي سقف بلند مدل 400 ، ميني بوس بنز O508 D
1374- اتوبوس سوپر C400 ، ميني بوس کاروان
1375- اتوبوس درون شهري S360
1376- اتوبوس دو طبقه ي نئوپلن ، اتوبوس فرودگاهي نئوپلن ، اتوبوس شهري لاينر نئوپلن ، اتوبوس توريستي سقف بلند مدل 400 توليد انبوه ، ميني بوس هيوندايي مدل E ، ميني بوس هيوندايي مدلM ( ميني بوس و نوع وانت ) ، اتوبوس شهري دو کابين
شركت ايران خودرو ديزل
شركت ايران خودرو ديزل ، تشكيلات سازمان يافته¬اي است كه ابتدا با نام گروه صنعتي خاور، فعاليت خود را با مونتاژ روزانه يك دستگاه كاميون آغاز نمود و در سال 1343 با توجه به افزايش روز افزون تقاضاي خودرو در كشور، با احداث سالن هاي مناسب و تجهيز خطوط توليد ، آموزش و جذب نيروهاي كارآمد و ارتقاء كيفيت محصولات ، موفق به افزايش توليد و ساخت تيپ¬هاي مختلف كاميون تحت ليسانس شركت معظم مرسدس بنز گرديد.
شرايط بازار رقابتي و لزوم توجه روزافزون به تغييرات تكنولوژيكي و تحولات سريع ناشي از آن در صنعت حمل و نقل از يك سو و نياز به توليد نسل¬هاي پيشرفته انواع خودروهاي تجاري از سوي ديگر، همچنين توجه به ضرورت ارتقاء نظام مديريت كيفيت و توليد قابل قبول سازمان¬هاي استاندارد جهاني براي ورود به ناوگان حمل و نقل بين¬المللي و جذب بازارهاي فروش در خارج از كشور، اين ضرورت مسلم را ايجاب كرد تا تغييراتي بنيادين در سازماندهي و ماهيت شركت به تناسب اهداف پيش¬بيني شده ، پي-ريزي شود.
در سال 1378 شركت ايران خودرو با خريد سهام عمده گروه صنعتي خاور و الحاق خطوط توليد اتوبوس و ميني¬بوس خود، شركت ايران خودرو ديزل را تاسيس نمود و با طراحي و اجراي پروژه عظيم ساخت تاسيسات و راه¬¬اندازي خطوط توليد كار خود را شروع كرد.
شركت ايران خودرو ديزل به موازات بازسازي و بهينه¬سازي محيط درون سازماني ، تلاش نمود تا با تقويت و گسترش شركت هاي اقماري تحت پوشش خود شامل: ايدم ، گواه ، تاپ سرويس ، تاپ خودرو، چرخشگر ، توليد قطعات خاور ، توليد محور خودرو، توسعه خودروكار و اپكو ، شرايط مطلوبي را فراهم كند.
شركت ايران خودرو ديزل در تحقق اهداف توسعه اقتصادي ، با صدور توليدات خود به كشورهاي ارمنستان ، قزاقستان ، تركمنستان ، آذربايجان ، اوكراين ، عربستان، عراق ، اردن، كويت ، امارات متحده عربي ، سوريه ، ليبي ، سودان ، بروندي ، بوركينافاسو ، ساحل عاج، سنگال ، گينه ، گامبيا و غنا گام¬هاي اثربخشي را در امر صادرات برداشته است.
منابع تحقيق :
www.carnp.com
www.ikco.com
www.ikd-co.com
www.acoforum.org
آفتاب
داستان ظهور و توسعه? ايران ناسيونال و پيکان در ايران (زندگينامه? احمد و محمود خيامي)
وبگاه روزنامه آسيا /ن