امروزه كارشناسان اقتصادي در تلاشند كه از جزيي ترين فرصت ها، حداكثر بهره برداري را به عمل آورند؛ به همين سبب با توجه به شرايط، همواره راه حل هايي جديد به سرمايه گذاران و بازيگران بازار، معرفي مي كنند. در حال حاضر، بازار ارائه خدمات ارتباطي سيار در برخي نقاط دنيا با چالش هايي روبه رو شده است؛ يكي از مهم ترينِ اين چالش ها، اشباع بازار است. در اين مقاله به يكي از رايج ترين راه حل ها براي برخورد با اين پديده مي پردازيم. شايان ذكر است كه مي توان از اين راه حل براي بازارهايي با وسعت جغرافيايي گسترده، كه امكان پوشش و ارائه خدمات در تمام نواحي آن فراتر از پتانسيل اپراتورها است و براي آنها صرفه اقتصادي بسيار كمي دارد، استفاده كرد.
از طرفي، با بهره گيري از اين راه حل، شركت ها و بنگاه هاي كوچك مي توانند با سرمايه گذاري كم به بازار ارتباطات سيار وارد شوند و به ارائه خدمات متناسب با آداب و رسوم آن نواحي بپردازند. بازار ارتباطات سيار كشور ما نيز چنين وضعيتي دارد.
رشد و پيشرفت تكنولوژي هاي مرتبط با خدمات ارتباطي سيار و ارائه? سرويس هاي متنوع و جذاب در بازار، سبب شده كه طي چند سال گذشته، در اكثر جامعه شاهد استقبال بي نظير اقشار مختلف جامع از اين خدمات باشيم كه اين موضوع خود سبب افزايش علاقه? سرمايه گذاران براي كسب مجوز ارائه? اين خدمات در اين بازار ها شده است .
اما پس از عبور از اين مرحله و پوشش مناسب اپراتورها، اين بازار ها كم وبيش به وضعيت اشباع و بعضاً فوق اشباع نزديك شدند. به همين جهت، سازمان هاي رگولاتوري، اعطاي مجوزهاي جديد را در بازارهاي اشباع شده مناسب ارزيابي نمي كردند و بر اين باور بودند كه اعطاي مجوز جديد، به درآمدها و پويايي بازار ضربه مي زند. از سوي ديگر، مسدود شدن امكان سرمايه گذاري در بازار، در طولاني مدت، ضربه اي جدي به فعالان اين صنعت محسوب مي شد و در عين حال، فعاليت و ميزان درآمد اپراتورهاي موجود در اين بازارها را محدود مي كرد.

? يك راه حل: MVNO
 

با بررسي شرايط اين بازارها و پتانسيل اپراتورهاي موجود آنها، راه حلي مناسب براي خارج ساختن بازار از حالت ركود و امكان تداوم سرمايه گذاري در اين بازارها از سوي سازمان هاي رگولاتوري و اپراتورها انتخاب گرديد. به اين ترتيب كه اپراتورهايي "مجازي" در كنار اپراتورهاي موجود در بازار با مجوزي محدود ايجاد گردند. مجازي بودن اين اپراتورها به اين جهت است كه باند فركانسي خاص و مجوزي مبني بر ايجاد شبكه اي جديد به آنها اعطا نمي گردد. اين اپراتور را با نام MVNO مي شناسند.
در حال حاضر، تعريف و ساختار اين گونه اپراتور ها كاملاً مستند شده است؛ گرچه عموماً همه? اين تعريف ها بيشتر از منظر هدايت شبكه به MVNO توجه كرده اند تا تعريف آن به عنوان عاملي تجاري و مرتبط با مشتري. از ديد هدايت شبكه، به ساده ترين بيان مي توان گفت كه يك MVNO، واحدي است كه يك سرويس موبايل را بدون داشتن مجوز باند فركانسي مربوط به آن، ارائه مي كند و لزوماً، همه يا نهايتاً يكي از عناصر زيرساخت شبكه? سيار را در اختيار ندارد.
از منظر تجاري و مسائل مرتبط با مشتري، يك MVNO واحدي است كه مشتري گمان مي كند اين واحد اپراتور سيار اوست؛ در حالي كه MVNO ملزم به داشتن يا ساماندهي و مديريت همه يا بخشي از شبكه? فيزيكي اصلي زيرساختي نيست.
در واقع MVNO توافقي است كلي و گسترده كه به اپراتور شبكه? سيار( MNO) امكان فروش حجم زيادي از خدمات را مي دهد؛ اين امر را يا با فروش مجدد و بسيار متنوع تر و تخصصي تر خدمات يا به وسيله? ميزباني يك سرويس به عنوان يك MVNO روي شبكه? بازارهاي ديگر انجام مي شود.
در ابتدايي ترين سطح، اين توافق مي تواند شامل اين موارد باشد: عرضه مجدد SIM با عنوان تجاري ديگر يا احتمالاً گوشي هاي جديد، داشتن روش هاي فروش مخصوص به خود، افزايش توجه به نياز مشتركان ، ايجاد و تنوع بخشيدن به سرويس هاي ارزش افزوده و به طور كلي، انجام مجموعه اقداماتي در راستاي افزايش درآمد اپراتور داراي مجوز و حتي افزايش تعداد مشتركان اين اپراتور.
به طور كاربردي مي توان گفت كه يك MVNO در حقيقت يك فروشنده و MNO يك توليدكننده است. در حال حاضر، همه? MNOها صاحب تمامي قسمت هاي مربوط به زنجيره? تهيه و توليد سرويس سيار هستند و آنها را مديريت مي كنند.
به طور كلي در مدل ارائه خدمات توسط MVNO، سه اصل اساسي وجود دارد:
1) كليه? خدماتي كه براي هر دو طرف (MNO و MVNO) از همان ابتدا سودمند است، بايد به بازار ارائه شود.
2) اگر تداخلي در ارائه اين خدمات بين اپراتور و MVNO و يا بين MVNOها وجود دارد، حتي الامكان بايد برطرف شود يا كاهش يابد.
3) هر آنچه امروزه جزو نيازها و تقاضاهاي جديد بازار قرار مي گيرد، بايد از طرف MVNO ارائه شود.

MVNO? و سازمان تنظيم مقررات
 

نظر كلي و جهاني حاكم در زمينه? تنظيم مقررات براي MVNOها اين است كه مقررات آن بايد توسط توافقات تجاري تعريف و مشخص شود و سازمان تنظيم مقررات نبايد دخالتي در آن داشته باشد. در حالي كه اين مسأله از يك سو بسيار هوشمندانه است، از سوي ديگر بهانه اي است براي برخي قانون گذاران تا كلاً MVNOها و هر مسأله مربوط به قانون گذاري و تنظيم مقررات مربوط به آنها را كنار بگذارند. اين امر، ممكن است به ضرر MVNO تمام شود زيرا در حالي كه MVNO به يك توافق تجاري سودمند دوطرفه با يك MNO رسيده است، اين MNO هنوز ممكن است يك رقيب بالفعل يا بالقوه براي MVNO به شمار رود. مي توان گفت كه MVNO ها به كمك و مساعدت سازمان تنظيم مقررات و حتي پشتيباني MNOها و MVNOهاي ديگر نياز دارد.
نكته جالب آنكه در برخي نواحي همانند اتحاديه اروپا كه برخي قوانين آزاد تجاري حكم فرماست، روابط تجاري ديگري نيز در اين رابطه شكل مي گيرد، به طور نمونه، در اين اتحاديه يك MVNO حق دارد كه آزادانه كالاها و سرويس هاي خود را در ساير كشورهاي عضو اتحاديه جابه جا كرده يا حتي سرويس هايي را در آنجا راه اندازي كند. البته هنوز موانع عملي زيادي بر سر اين وجود دارد كه به پشتيباني و كمك سازمان تنظيم مقررات نياز دارد و بايد فراتر از مسأله? رسيدن به توافقات تجاري با يك اپراتور ميزبان در هر عضو اتحاديه، به اين مسأله پرداخت.

? نقش MVNE در اين بازي؟
 

در كنار مقوله اپراتورهاي مجازي كه فقط از ساختار و امكانات شبكه اي يك اپراتور ميزبان استفاده كرده و به ارائه سرويس مي پردازند، مجموعه هاي ديگري تحت نام MVNE شكل گرفته اند كه به عنوان يك بازوي ديگر اجرايي در زمينه راه اندازي و توسعه شبكه اپراتور فعاليت مي كنند. يك MVNE زيرساخت لازم براي ارائه سرويس هاي مختلف را، از تأمين عناصر شبكه، كنترل و اداره شبكه تا عملكردهاي مربوط به پشتيباني BSS /OSS، عرضه مي كند.
MVNE نقش ميانه اي را بين MVNOهايي كه نمي خواهند هيچ كنترلي روي عناصر شبكه داشته باشند و آنهايي كه خواهان كنترل كامل هستند، ايفا مي كند. بسياري از MVNOها كاملاً به زيرساخت شبكه? بي سيم تحت نظر و اداره اپراتور شبكه سيار ميزبان، اعتماد مي كنند؛ در حالي كه MVNOهايي هم وجود دارند كه مي خواهند خود صاحب يا اداره كننده? عناصر شبكه خود باشند. MVNEها نقش ميانه اي را در اين زمينه ايفا مي كنند؛ يعني آنها مي توانند مواردي را براي MVNO فراهم كنند كه به اين وسيله MVNOها آن چه را لازم دارند خود انجام دهند. براي مثال، يك MVNE مي تواند نيازهايي از قبيل HLR ، SMSC ، MMSC يا عناصر بالاتر شبكه از قبيلGGSN ،OSS/BSS را براي MVNO فراهم كند.
منبع:آژانس خبري فناوري اطلاعات و ارتباطات ايستنا
/ن