يک گروه پژوهشگران به سرپرستي يک دانشمند ايراني توانسته‌اند به طور موفقيت‌‌آميزي از نمونه‌هاي مغز استخوان انساني سلول‌هاي اسپرم نابالغ بسازند.
به گزارش بي‌بي‌سي اگر بتوان اين سلول‌ها را به اسپرم‌هاي کاملا نمويافته تبديل کرد- که پژوهشگران اميدوارند در پنج سال آينده به انجام آن موفق شوند- ممکن است شيوه‌اي جديد براي درمان ناباروري در دسترس قرار گيرد.البته کارشناسان هشدار مي‌د‌هند که نتايج اين تحقيق را که در آلمان انجام شده بايد با احتياط تفسير کرد.
پژوهشگران در دانشکده پزشکي هانوور و دانشگاه‌هاي مونستر و گوتينگن سلول‌هاي بنيادي بالغ را از نمونه‌هاي مغز استخوان داوطلبان مرد جدا کردند.
در شرايط معمول اين سلول‌ها بنيادي به انواع متفاوت سلولي در بافت عضلاني بدل مي شوند.اما پژوهشگران شماري از اين سلول‌ها را وادار کردند به سلول‌هايي نمو پيدا کنند که شبيه سلول‌هاي اسپرماتوگوني بودند- سلول هايي که در بيضه‌ها يافت مي‌شوند و به طور طبيعي به اسپرم‌هاي بالغ بدل مي‌شوند.
اين براي اولين باري است که سلول‌هاي اسپرماتوگوني انساني به اين روش به طريق مصنوعي ساخته شده‌اند.
سرپرست اين تحقيق پروفسورکريم‌ نيرنيا که در حال حاضر در مرکز سلول‌هاي بنيادي شمال شرق انگليس مشغول به کار است، اميدوار است اين تحقيق روزي بتواند به مردان جواني که به علت شيمي‌درمان عقيم شده‌اند، کمک کند.
او گفت: "ما از اين اکتشاف بسيار هيجان‌زده هستيم. هدف بعدي ما اين است که سلول‌هاي اسپرماتوگوني را واداريم به در آزمايشگاه به سلول‌هاي اسپرم بدل شوند و اين کار احتمالا سه تا پنج سال طول خواهد کشيد."
البته تحت قوانين فعلي انگليس توليد جنين انسان به وسيله اسپرم يا تخمک به طور مصنوعي توليد‌شده ممنوع است.
پروفسور هري مور از مرکز زيست‌شناسي سلول بنيادي در دانشگاه شفيلد مي‌گويد: "اين يافته‌ها بسيار جالب توجه است، اما بايد در مورد تفسير آنها بسيار محتاط باشيم."
تغيير يافتن انواع سلول‌هاي بنيادي بوسيله پژوهشگران را از سلول‌هاي پيش‌ساز عضلاني به سلول‌هاي پيش‌ساز تناسلي را فرا-تمايز (trans-differentiation) مي نامند.
پروفسور مور مي‌گويد تقريبا در همه مشاهدات مشابه از فراتمايز در سلول‌هاي بنيادي بالغ هنگامي که به طور دقيق مورد آزمون قرار گرفته‌اند نتوانسته‌اند به اثبات برسند. او افزود: " اين حوزه‌ به سرعت در حال تحول است، اما ما هنوز سال‌هاي بسياري بايد بگذرد تا درماني براي ناباروري با استفاده از چنين تکنيک‌هايي بوجود آيد."
او همچنين هشدار مي‌دهد که دستکاري سلول‌هاي بنيادي براي نمو يافتن به صورت سلول‌هاي اسپرم بالغ مي‌تواند باعث تغييرات ژنتيک در اسپرم شود، که آن را براي استفاده در درمان‌هاي ناباروري پرخطر کند.
با اين حال دکتر آلن پيسي، دبير انجمن باروري بريتانيا گفت:‌"اين تحقيق مي‌تواند به درک زيست‌شناسي چگونگي تشکيل اسپرم کمک کند.درک زيست‌شناسي اسپرم به خودي خود مي‌تواند به شناسايي علت اختلالات تشکيل اسپرم و ايجاد رويکردهاي نوين به درمان ناباروري کمک کند."
يافته‌هاي تحقيق دکتر کريم‌نيا در يک کنفرانس بين‌المللي باروري ارائه شده و در نشريه Gamet Biology به چاپ رسيده است.