بيشتر ماهيان بخصوص ماهيان سطحزي داراي رنگ نقره اي مي باشند که اين رنگ به علت برخورد نور با کريستال هاي بسيار ريز و بي رنگي است که درون سلول هاي مخصوصي به نام سلول هاي درخشنده يا جلادار ( Iridocyten) که در ناحيه زيرين پوست قرار دارند، بوجود مي آيد. اين سلول ها داراي ماده اي به نام گوانين ميباشند که به صورت لايه اي ضخيم در فلس ها قرار دارند. سلول هاي درخشنده را در تصوير زير با علامت I مشاهده مي کنيد .
رنگ بدن ماهيان مربوط به سلولهاي رنگي کروماتوفورهاست ( Chromatophores ) که بيشتر آنها در درميس و بندرت در اپي درميس قرار دارند. اين سلول ها داراي رنگدانه هاي مختلف سياه، زرد، نارنجي و قرمز مي باشند. رنگهاي ديگري که در بدن ماهيان مشاهده ميشوند از ترکيب رنگهاي فوق بوجود مي آيند.
سلولهاي رنگي داراي انواع مختلفي به شرح زيرند :
1 - ملانوفورن Melanophoren : ملانوفورها داراي سلولهاي ستاره اي شکل، همراه با ضمائم مختلفي هستند که در قسمتهاي مختلف بدن پراکنده اند. اين سلولها داراي دانه هاي رنگي، قهوه اي، سياه يا سياه متمايل به آبي هستند. ( بخش M در شکل بالا )
2 - اگزانتوفورن Xanthophoren : اين دسته از سلولهاي رنگي نيز ساختماني مانند ملانوفورها دارند و مواد رنگي آنها زرد روشن تا نانجي تيره است.
3 - اريتروفورن Erythrophoren : اين سلولها حاوي مواد قرمز رنگند و بيشتر در ماهيان مناطق گرمسيري ديده مي شوند.
4 - لوکوسيتن، تريدوسيتن و گوانوسيتن Leukocyten, Tridocyten and Guanocyetn : اين سلولها ساختماني غير از ملانوفورها دارند. آنها فاقد ضمائم بوده و به شکل بيضي هستند. علاوه بر آن داراي دانه‌هاي گوانين مي باشند که ماده اي درخشنده و نقره فام است. گوانين به صورت کريستال در فلس ماهيان ديده ميشود که براي ساخت مرواريد مصنوعي کاربرد دارد.
بدن ماهيان کور که در غارها و قناتها زندگي ميکنند فاقد مواد رنگي است ولي ماهيان آبهاي گرم داراي رنگهاي زيبا و متنوع ميباشند.
ماهيان قادرند رنگ بدن خود را تغيير داده، همرنگ محيط يا به رنگ شنهاي کف رودخانه يا دريا در آيند. اين عمل به واسطه جمع کردن يا پراکنده کردن دانه هاي رنگي موجود در پوست صورت ميگيرد. پراکندگي يا جمع کردن دانه هاي رنگي، عملي انعکاسي است که توسط دستگاه عصبي و اعصاب سطحي پوست و اندام بينايي ناشي از عمل ديدن در ماهيان صورت ميگيرد. افزايش درجه حرارت آب و کمبود اکسيژن جزء عوامل بوم شناختي هستند که موجبات تغيير رنگ ماهيان را فراهم مي‌آورند.
کلمات کليدي : ماهيان سطحزي ـ سلولهاي درخشنده