Laptop يکي از انواع متفاوت کامپيوترهاي موجود است . اين نوع کامپيوترها داراي قدرت محاسباتي و عملياتي نظير کامپيوترهاي شخصي مي باشند. با توجه به ويژگي هاي متعدد کامپيوترهاي فوق نظير قابليت حمل، مي توان از آنان در مواردي متفاوت و مستقل از مکان خاصي استفاده نمود .

سير تکاملي کامپيوترهاي Laptop

اولين مرتبه ايده ايجاد يک کامپيوتر Laptop ، توسط شخصي با نام "Alen key" در سال 1970 مطرح گرديد. در سال 1979 اولين کامپيوتر Laptop توسط "William Moggridge" طراحي گرديد. کامپيوتر فوق داراي 340 کيلوبايت حافظه بود. در سال 1983 ، توسط " Gavilan compute " يک Laptop با مشخصات زير توليد گرديد :
• 64 کيلوبايت حافظه RAM ( امکان ارتقاء آن تا 128 کيلوبايت وجود داشت )
• از سيستم عامل اختصاصي شرکت Gavilan استفاده مي کرد( قابليت استفاده از MS-DOS نيز وجود داشت ).
• ريزپردازنده 8080
• موس touchpad
• چاپگر قابل حمل
• وزن آن 4 کيلوگرم و بهمراه چاپگر 6/4 کيلوگرم
کامپيوتر فوق داراي يک فلاپي درايو بود که با ساير فلاپي درايوهاي موجود ، سازگار نبود.
در سال 1984 ، شرکت "اپل " مدل Apple IIc را معرفي کرد. کامپيوتر فوق از لحاظ اندازه نظير يک کامپيوتر notebook بود. سيستم فوق داراي يک ريزپردازنده 65C02 ، يکصد وبيست و هشت کيلوبايت حافظه ، يک فلاپي درايو 5.25 ، دو پورت سريال ، يک پورت موس ، يک کارت مودم و منبع تغذيه خارجي ، بود. وزن کامپيوتربدون در نظر گرفتن مانيتور، 5 کيلوگرم بود. در کامپيوتر فوق از يک مانيتور نه اينچ تک رنگ و يا يک پانل اختياري LCD استفاده مي شد. . در ادامه و در سال 1986 ، شرکت IBM نمونه محصول خود را در اين زمينه عرضه کرد. در سيستم فوق از ريزپردازنده 8080 ، 256 کيلوبايت حافظه ، دو عدد فلاپي درايو 3.5 اينچ ، يک LCD ، پورت هاي سريال و موازي و يک محل خاص براي يک مودم خارجي ، استفاده مي گرديد. کامپيوتر فوق بهمراه نرم افزارهاي اختصاصي نظير واژه پرداز ، دفترچه تلفن و ... عرضه گرديد. وزن سيستم فوق 5.4 کيلوگرم و به قيمت 3500 دلار فروخته مي گرديد.
در ادامه شرکت هاي متعدد اقدام به توليد کامپيوترهاي Laptop نمودند. امروزه اين نوع از کامپيوترها داراي قابليت ها ي فراواني بوده که استفاده کنندگان مربوطه را در تمام سطوح راضي مي نمايد

کالبد شکافي کامپيوترهاي Laptop

به منظور آشنائي با عناصر تشکيل دهنده يک Laptop ، مدل Toshiba satellite Pro را بررسي خواهيم کرد. کامپيوترهاي Laptop نظير تمام کامپيوترهاي ديگر، داراي يک ريزپردازنده است .ريزپردازنده مسئول انجام تمام عمليات در کامپيوتر است .

 

ريزپردازنده :
• داراي مجموعه اي از دستورات داخلي ذخيره شده در حافظه بوده و قادر به دستيابي به آنان است .
• قادر به دريافت دستورالعمل ها و يا داده از صفحه کليد و يا دستگاههائي نظير : موس ، Touchpad،trackbal و.. است .
• قادر به دريافت و ذخيره سازي داده از دستگاههاي متفاوت ذخيره سازي نظير : هارد ديسک ، فلاپي درايو ، CD درايو و..است.
• قادر به نمايش اطلاعات بر روي مانتيورهاي متفاوت ( CRT و يا LCD ) است .
• قادر به ارسال داده براي چاپگر، مودم ، شبکه هاي کابلي و بدون کابل از طريق پورت هاي متفاوت است .
• انرژي خود را از باطري و يا برق شهري تامين مي کند.
شکل زير اجزاي متفاوت يک Laptop را نشان مي دهد.

يک Laptop داراي عناصر اصلي مشابه يک کامپيوتر شخصبي است . اين عناصر عبارتند از :
• ريزپردازنده
• سيستم عامل
• حافظه
• درايو ( هارد ، فلاپي ، CD)
• پورت هاي ورودي و خروجي
• کارت صدا
در ادامه به تشريح عملکرد هر يک از عناصر فوق خواهيم پرداخت .

ريزپردازنده

ريزپردازنده بمنزله مغز يک Laptop است . ريزپردازنده مسئول و هماهنگ کننده انجام تمام عمليات در کامپيوتر بر اساس دستورالعمل هاي برنامه نويسي شده است . ريزپردازنده کامپيوترهاي Laptop داراي ويژگي هاي خاص به منظور مصرف پايين انرژي و حرارت مي باشند. شکل زير يک ريزپردازنده Intel 486 DX4 که در کامپيوترهاي Laptop توشيبا استفاده شده است را نشان مي دهد.

 

سيستم عامل

سيستم عامل مجموعه اي از دستورات نرم افزاري است که براي پردازنده فعاليت مربوطه را مشخص خواهد کرد. سيستم هاي عامل استفاده شده براي Laptop مشابه سيستم هاي عامل کامپيوترهاي شخصي ( ويندوز 98 ، 2000 ، XP مايکروسافت و سيستم عامل Mac OS ) است

حافظه

کامپيوترهاي Laptop داراي حافظه هاي RAM و ROM مي باشند. تراشه ROM شامل BIOS با عملکرد مشابه در يک کامپيوتر شخصي است . برنامه ها و داده ها در حافظه RAM مستقر مي گردند. حافظه RAM استفاده شده در Laptop با ساير حافظه هاي مربوطه ( در کامپيوترهاي شخصي ) داراي تفاوت هائي است . اندازه وشکل ماژول هاي حافظه از مهمترين تفاوت هاي موجود مي باشند. توليد کنندگان کامپيوترهاي Laptop مي بايست کامپيوترهاي کوچکتري ( از لحاظ اندازه ) نسبت به کامپيوترهاي شخصي ، توليد نمايند. بنابراين طبيعي است که ماژول هاي حافظه در آنها متفاوت باشد. اکثر توليدکنندگان از استاندارد SODIMM)Small Outline Dual Inline Memory Module ) استفاده مي نمايند. اغلب کامپيوترهاي Laptop مي بايست داراي حداقل 64 مگابايت حافظه به منظور اجراي سيستم عامل و ساير نرم افزارهاي کاربردي باشند. در برخي از کامپيوترهاي Laptop امکان ارتقاء حافظه نيز وجود دارد. در چنين مواردي از يک Access Panel استفاده و آن را به تراشه حافظه اضافي متصل مي نمايند.

 

درايوها

در کامپيوترهاي Laptop از دستگاههاي ذخيره سازي متعددي استفاده مي شود. تمام کامپيوترهاي Laptop داراي يک هارد ديسک داخلي با ظرفيت بين شش تا بيست گيگابايت مي باشند. با اينکه هارد ديسک هاي استفاده شده در کامپيوترهاي laptop داراي عملکردي مشابه با هارد ديسک هاي موجود در کامپيوترهاي شخصي مي باشند ، ولي ظرفيت و تنوع هارد ديسک هاي قابل استفاده در Laptop نسبت به کامپيوترهاي شخصي بمراتب کمتر است . ( حق انتخابي کمتري در رابطه با انتخاب ظرفيت هارد ديسک دلخواه وجود دارد ) .

 

اغلب کامپيوترهاي Laptop داراي انواع خاصي از سيستم هاي ذخيره سازي Removable نظير : فلاپي ديسک ، ديسک هاي ZIP ، ديسک هاي فشرده (CD) و DVD مي باشند. در اين راستا سه رويکرد متفاوت وجوددارد :
• برخي داراي بيش از يک محل براي استفاده از ديسک درايوها مي باشند.
• برخي داراي صرفا" يک محل بوده و مي توان ديسک درايوها را در زمان نياز جايگزين نمود.( سيستم خاموش ، سيستم روشن )
• برخي داراي درايوهاي داخلي نبوده و تمام دستگاهها بصورت خارجي به سيستم متصل مي گردند.

پورت هاي ورودي و خروجي

کامپيوترها نيازمند ارتباط با دستگاههاي متفاوت نظير : چاپگر ، مودم و شبکه مي باشند. کامپيوترها قادر به ارسال و دريافت اطلاعات از طريق پورت هاي متفاوت ورودي و خروجي مي باشند. پورت هاي فوق بصورت سريال ، موازي و يا USB مي باشند.

برخي از کامپيوترهاي Laptop ، علاوه بر پورت ها، داراي اسلات هاي اضافي براي کارت هاي PCMCIA ( نوع اول و دوم ) و يا کارت هاي PC مي باشند. کارت هاي فوق به منظور افزايش حافظه ، نصب يک مودم ، کارت شبکه و ... استفاده گردند.

کارت صدا

اغلب کامپيوترهاي Laptop داراي کارت صدا و بلندگو به منظور پخش موزيک و ... مي باشند. کيفيت بلندگوهاي همراه با کامپيوترهاي laptop در اغلب موارد مشابه بلندگو کامپيوترهاي شخصي نمي باشد.

کامپيوترهاي Laptop داراي تفاوت هائي با کامپيوترهاي شخصي مي باشند. مهمترين اين موارد عبارتند از :
• منبع تغذيه
• نمايشگر
• دستگاه ورودي
• اتصالات docking
در ادامه به تشريح عملکرد هر يک از عناصر فوق خواهيم پرداخت .

منبع تغذيه

کامپيوترهاي Laptop داراي قابليت استفاده از برق شهري مي باشند. بدين منظور از آداپتورهاي خاصي استفاده مي گردد. يکي از خصايص بارز کامپيوترهاي Laptop ، قابل حمل بودن آنها است . بدين منظور امکان استفاده از باطري در آنها پيش بيني شده است . تمام کامپيوترهاي Laptop داراي باطري قابل شارژ مي باشند. عمرمفيد باطري به نوع باطري و نوع استفاده از سيستم بستگي دارد . کامپيوترهاي Laptop داراي مدل هاي ديگري از باطري به منظور نگهداري اطلاعات موجود در حافظه CMOS مي باشند.

نمايشگر

تمام کامپيوترهاي Laptop داراي يک نوع خاص از صفحات نمايشگر LCD مي باشند. اين نوع صفحات نمايشگر داراي ويژگي هاي زير مي باشند :
• 12 تا 15 اينچ
• سياه و سفيد ( 16 مقياس متفاوت براي خاکستري) و يا رنگي ( 65.536 )
• بصورت Passive و يا Active مي باشند ( نمايشگرهاي Active داراي شفافيت بيشتر و براي مطالعه مناسبتر مي باشند)
• Reflective و يا Backlit مي باشند( صفحات Backlit براي استفاده در نور پايين مناسب مي باشند )

 

دستگاه ورودي

در کامپيوترهاي شخصي به منظور ورود اطلاعات از صفحه کليد و يا موس استفاده مي شود. در کامپيوترهاي Laptop از دستگاههاي ورودي متفاوتي استفاده مي شود. در اين راستا سه گزينه وجود دارد :
• Trackball . با چرخش گوي ، امکان حرکت Cursor بر روي نمايشگر LCD فراهم مي گردد.
• TrackPoint .با فشردن انگشتان دست بر روي نقطه مورد نظر ،امکان حرکت Cursor فراهم مي گردد.

• TouchPad . با حرکت دست بر روي Pad امکان حرکت Cursor فراهم مي گردد.

سيستم Docking

اغلب کاربران در زمان استفاده از کامپيوترهاي Laptop داراي مشکلاتي در زمينه صفحه نمايشگر( اندازه کوچک آن ) و يا صفحه کليد ( صفحه کليد کوچکتر از يک صفحه کليد استاندارد است ) مي باشند ، به منظور استفاده راحت تر کامپيوترهاي Laptop در مواردي که از آنان بصورت Desktop استفاده مي گردد ، Docking station مطرح شده است . سيستم فوق داراي چندين دستگاه جانبي ( مانيتور بزرگ ، صفحه کليد بزرگ ، موس ، چاپگر و ديسک درايو ) متصل شده است . در چنين حالتي مي توان Laptop را به Staion مربوطه متصل و از آن بعنوان يک کامپيوتر روميزي استفاده کرد.در اين حالت صرفا" از يک اتصال در Laptop استفاده مي شود. اغلب کامپيوترهاي Laptop داراي اتصالات Docking مي باشند.