ماهي ديسکاس

زيباترين و قشنگ ترين ماهي آب شيرين باعتقاد اکثر کارشناسان ماهيهاي ديسکاس هستند. ديسکاسها داراي انواع رنگاهي گوناگونند. مانند ديسکاس آبي، قهوه ايي، سبز که معمولا در 15 ماهگي بالغ مي شوند. تمام شرايط و نگهداري و تکثير آنها مشابه آنجل بهتر صورت مي گيرد معمولا داخل گله خودشان همديگر را انتخاب کنند. يکجفت مولد ديسکاس خوب از تخمها مراقبت مي کنند. و معمولا هر 15 روز يکبار تخمريزي انجام مي دهند. آب ديسکاسها بايد داراي سختي 3 تا 5 درجه DH باشد و دماي آب آنها 27 درجه سلسيوس ثابت باشد. ديسکاسها تخمهايشان را روي اشياء شيب دار مي گذارند. معمولا 48 ساعت بعد از تخمگذاري تخمها باز خواهند شد.
لاروهاي ديسکاس سه روز احتياج به هيچ غذايي ندارند چون از کيسه زرده ايي مجهز که در زير شکم دارند تغذيه مي کنند. از صبح روز چهارم بعد از تولد لاروها به بدن والدين خود مي چسبند و از لعابي که از پوست آنها تراوش مي شود تغذيه مي شود تغذيه مي کنند. بعضي معتقدند که تخمهاي خراب و تجزيه شده که رشد باکتريها را همراه دارد مي تواند غذاي چند روز لاروهاي ديسکاس باشد ولي چيزي که ثابت شده است حضور والدين در هر حالت براي غذا دادن و پرورش لاروهاي ديسکاس کاملا واجب ضروري است. زمانيکه بچه ها بخوبي شناي آزاد پيدا کنند و بتوانند نوزادان ميگو را بخورند مي توان والدين را از آنها دور ساخت و مولدين را براي نوبت بعدي تخمريزي آماده ساخت. تعويض آب به رشد و شادابي بچه هاي ديسکاس کمک مي کند. زيرا آب ديسکاسها بر اثر مدفوع و غذاهاي اضافي و مانده در آکواريوم آلوده و کمي اسيدي مي شود که در نتيجه آب باعث سوختن لبه هاي باله و دم آنها خواهد شد. از طرفي ديگر بر اثر تبخير آب املاح موجود در آب مانند نمکهاي کلسيم و منيزيم باقي مي مانند و آب را سنگين مي کنند که براي ديسکاسها قابل تحمل نيست. بنابراين بهتر است همواره باندازه ايي که آب تبخير مي شود. به همان اندازه هم شما آب از آکواريوم خارج کنيد. سپس آب آماده و مناسب اضافه کنيد تا همواره تعادل بين املاح موجود در آب و سختي آب براي ديسکاسها برقرار باشد.

خانواده ماهيهاي تترا

تتراها گروه بزرگي از ماهي هاي آکواريم هستند که غالباً کوچک جثه و پر تحرک هستند. انواع ماهيهاي تترا که تا کنون در ايران تکثير و پرروش يافته اند، عبارتند از : تتراي سياه، تتراي جواهر، تتراي نئون، تتراي زرد، تترا پنگوئن، تترا نئون سياه، تترا کاردنبال ، تترا ليمويي، تترا الماسي و تترا امپراطور که در واقع اين ماهيها براحتي قابل تکثير و پرورش هستند. در هر مرحله ازتکثير و پرورش ماهيهاي تترا نکات مهم و قابل توجهي وجود دارد که بايد بدقت آنها را رعايت کنيد. تتراها ماهي هاي آرام و زيبايي هستند و به ماهي هاي ديگر هيچ صدمه اي نمي زنند. درجه حرارت 27 درجه سانتي گراد و سختي آب 3 تا 5 درجه DH براي تخم ريزي تتراها مناسب است. آب مورد استفاده براي تخمها علاوه بر اينکه بايد داراي DH مناسب باشد، بايد حتماً يکهفته توسط ذغالي فيلتراسيون شود، که در آنصورت آب شفاف، زلال و کريستالي خواهد بود. تتراها در آکواريم راحتتر تکثير و پرورش داده مي شوند. بنابراين مکان تخم ريزي آنها بايد شرايطي مناسب باشد. بهتر است ماهي هاي مولد را داخل قفس توري و در آکواريم قرار دهيد. تا اينکه در موقع تخم ريزي براحتي تخمها از چشمه هاي تور عبور کنند و در کف آکواريم قرار گيرند تا ماهي هاي مولد فرصت خوردن تخمهايشان را پيدا نکنند. چند شاخه گياه طبيعي يا مصنوعي داخل آکواريم تخم ريزي بهترين محرک براي تتراها خواهد بود و وجود گياه به آنها احساس آرامش و امنيت مي دهد و تخم ريزي بهتر انجام مي شود در آنصورت بخوبي ماده ها تمام تخمهايشان را رها مي سازند.
کارهاي مهمي که براي تکثير تتراها بايد انجام دهيد عبارتند از:
1- ماهيهاي مولد نر و ماده را بمدت دو هفته از يکديگر جدا نگهداري کنيد تا نسبت به همديگر تمايل و علاقه بيشتري پيدا کنند و در آنصورت تعداد تخم هم در موقع تخم ريزي بيشتر رها مي شود.
2- آکواريم محل تخم ريزي از قبل آماده مي شود و بايد داراي آب مناسب با سختي آب 3 تا 5 درجه DH ، نور کافي ، اکسيژن کافي باشد و آب تخمها حداقل يک هفته باذغالي فيلتراسيون شود.
3- بهتر است تتراها بصورت گروههاي 5 عدد ماده و 7 عدد نر باشند و در کنار همديگر قرار بگيرند در نتيجه تخمگيري بهتري را در بر خواهد داشت.
4- بهتر است در داخل آکواريم تخم ريزي، قفس توري با چشمه هاي مناسب قرار دهيد و ماهيهاي مولد را داخل قفس توري بگذاريد، چون اين ماهي ها علاقه شديد به خوردن تخمها دارند. معمولاً ماهيهاي ماده را در روز، ساعت 12 ظهر داخل قفس بآرامي انتقال مي دهيد، بطوريکه هيچ گونه صدمه اي به آنها وارد نشود. چند ساعت بعد ماهي هاي نر را به آکواريم اضافه مي کنيد. ديده شده است، تتراها در همان بعد از ظهر شروع به تخم ريزي کرده اند، ولي تعداد تخمها کافي نيست و هنوز ماهي هاي ماده تخمهاي بيشتري دارند که بهتر است تا فردا صبح صبر کنيد تا تخم ريزي بطور کامل انجام شود. فرداي آنروز در سپيده دم صبح فعاليت شديد تري را با همديگر شروع مي کنند، رنگ آنها پر رنگ مي شود و با سرعت همديگر را تعقيب مي کنند که هر دفعه چندين تخم رها مي سازند تا ساعت 12 ظهر تخم ريزي ادامه خواهد داشت و تمام تخمهايشان را رها مي سازند. هر دفعه که ماده ها تخم مي ريزند پشت سر آنها نرها با رها ساختن اسپرم تخمها را بارور مي سازند. بعد از اتمام تخم ريزي همديگر را تعقيب نمي کنند و فعاليتشان متوقف مي شود. در اينحالت بايد به آرامي ماهي هاي مولد را از آنجا خارج کنيد و به مکان اوليه منتقل کنيد ( چنانچه قصد داريد در دو هفته آينده مجدداً از آنها تخمگيري بعمل آوريد، بهتر است نرها و ماده ها را از همديگر بطور جداگانه نگهداري کنيد تا براي دو هفته بعد کاملاً آماده شوند. )
5- آب آکواريم تخمها ممکن است بخاطر تجزيه اسپرم نرها شيري رنگ شده باشد. بهتر است قسمتي از آب را تعويض نمايند. ( تعويض آب بايد با رعايت نکات مهم از جمله آب هم درجه حرارت باشد و داراي DH مناسب و با آرامي صورت بگيرد)
6- در آکواريمي که تخم ريزي انجام مي شود، هيچوقت به ماهيها غذا ندهيد. توضيحات و علل آن در مطالب قبلي ذکر شده است.
7- تخمها خيلي زود و در کمتر از 24 ساعت باز و تبديل به لارو مي شوند. لاروها در ابتدا بي حرکت در کف آکواريم قرار دارند و همراه خودشان در زير شکمشان کيسه زرده ايي مجهز دارند که از آن شروع به تغذيه مي کنند. دو روز طول مي کشد تا کيسه زرده جذب بدن لاروها شود و در اينمدت شما هيچ غذايي نبايد به آنها بدهيد.
8- بعد از سپري شدن اين مرحله و جذب کيسه زرده لاروها، فعاليت آنها شروع مي شود و از صبح روز سوم احتياج به غذا خواهند داشت. در اين مرحله جديد بهترين غذا براي لاروها مي تواند نوزادان ميگوي تازه بدنيا آمده و ريز باشد که با پيش بيني لازم از قبل آنها را آماده کرده ايد.
9- چنانچه نوزادان ميگو زيادتر از مصرف باشند. بزودي در آب شيرين خواهند مرد و تجزيه شده، آب را کدر مي کنند و باعث آلودگي و فساد آب مي شوند. از طرف ديگر موجب رشد سريع باکتري ها و قارچها خواهند شد.
10- بهتر است لاروها را به مکان بزرگتري انتقال دهيد و روزانه چهار بار به آنها از نوزادان ميگو بدهيد.

طرز تشخيص جنسيت ماهي هاي تترا:

ماهي نر :

1- داراي جثه کوچکي است.
2- باله مخرجي اش در زير شکم بلند تر و نزديک به دم است.
3- کشيده تر ، لاغر تر و درازتر است.
4- داراي رنگ بيشتر و پررنگ تر است.

ماهي ماده :

1- داراي جثه بزرگي است.
2- باله مخرجي اش در زير شکم کوتاهتر و با دم بيشتر فاصله دارد.
3- چاق، گرد و اگر باله هايش را بطور فرضي در نظر نگيريد شبيه به سکه خواهد بود.
4- نسبت به نوع نر کم رنگتر و روشن تر است

خانواده ماهيهاي بارب

انواع بارب ها شامل تايگر بارب، گرين بارب، رزي بارب، شوبرتي بارب و بارب زرد از جمله باربهايي هستند که در ايران بخوبي قابل تکثير و پرورش هستند. زندگي تمام باربها با همديگر شباهت دارند. اگر با غذاهاي زنده و مقوي خوب تغذيه شوند، تعداد زيادي تخم مي ريزد و هر ده روز يک بار ميتوان از آنها تخمگيري کرد. اگر به روش صحيح و در سطح بالا اين ماهيها را پرورش دهيد، از نظر اقتصادي پر سود است. بسيار آسان و ساده مي توانيد از باربها تخمگيري نمائيد و بخوبي آنها را پرورش دهيد. ماهيهاي بارب بسيار مقاوم، سرسخت و پرتحرک هستند و معمولاً بايد بصورت گروهي از آنها تخمگيري شود. ماهيهاي مولد بهتر است از ماهيهاي جوان، با نشاط، سالم و از شاه ماهيها انتخاب شوند. سن بلوغ باربها شش ماهگي است و قبل از تخم ريزي بايد ماهي هاي نر از ماده حداقل 10 روز جدا نگهداري شوند. تا تمايل و علاقه آنها نسبت به همديگر شديد تر و تعداد تخم بيشتري ريخته شود در اين مدت بايد تمام شرايط نگهداري بخوبي کنترل شود. باربها چون پرخور هستند بايد اکسيژن زيادي در آکواريم آنها باشد. چنانچه با کمبود اکسيژن مواجه شوند، خيلي سريع تلف مي شوند. ديده شده است، تعداد زيادي از مولدين بارب در اثر کمبود اکسيژن و عدم دقت کافي در نگهداري آنها تلف شده اند و چرخه توليد آنها چندين ماه به تعويق افتاده است. براي پيشگيري و احتمال بروز چنين حالتي بهتر است هميشه هر ماه تعدادي از باربهاي جوان و شاه ماهي ها را جدا کنيد و بعنوان ماهيهاي مولد براي آينده نگهداري کنيد تا چنانچه چنين مشکلي پيش آيد در کمترين زمان باربهاي جوان را بتوانيد جايگزين کنيد. باربها در آکواريم بخوبي تکثير مي شوند. معمولاً يک گروه که تعداد ماده ها 5 عدد و نرها 7 عدد باشد با همديگر قرار مي گيرند و گروهي تخم ريزي مي کنند. براي تخم گيري از باربها ابتدا بايد شرايط آب آکواريم با آب سختي بين 3 تا 5 درجه DH آماده شود. قفس توري به اندازه آکواريم داخل قرار مي گيرد بطوريکه حداقل 5 سانتي متر از کف آکواريم بالاتر باشد. سنگ هوا براي تأمين اکسيژن داخل آن قرار مي گيرد. معمولاً ماده ها زودتر گذاشته مي شوند و پس از چند ساعت نرها هم به آنها معرفي مي شوند. چند شاخه گياه مي تواند محيط را آرام و محرک خوبي براي تخم ريزي ماهيها بحساب آيد. بهتر است محيط آکواريم بطور طبيعي تاريک شود و ماهيها شب را آرام و بدون مزاحمت پشت سر بگذرانند. در سپيده دم فردا صبح تخم ريزي با تعقيب نرها به دنبال ماده ها شروع مي شود و هر نوبت تعدادي تخم از چشمه هاي توري عبور مي کنند و به کف آکواريم مي روند و تا حدود ساعت 12 ظهر تخم ريزي ادامه خواهد داشت. بعد از پايان کار بايد مولدين را از آکواريم خارج کنيد چنانچه براي 10 روز آينده مجدداً مي خواهيد از آنها تخمگيري بعمل آوريد نرها را از ماده ها بطور جداگانه نگهداري کنيد. ( ماهيها مولد بهتر است با غذاهاي زنده و مقوي تغذيه شوند. تا آن مقداري که از توان و انرژي و نشاط را از دست داده اند جبران شود.) سپس به آکواريم تخمها داروي متيلن بلو اضافه کنيد تا از حمله قارچها و خراب شدن و فاسد شدن آنها جلوگيري شود. معمولاً تا 24 ساعت بعد تخمها باز خواهند شد و لاروها به کف و ديواره ها مي چسبند و حرکت خيلي آرام و کمي دارند. کيسه زرده لاروها غذاي دو روز آنها را تأمين مي کند و روز سوم بايد به آنها غذا داد. بهتر است از قبل پيش بيني کرده باشيد و تخم ميگو باز کنيد، بطوريکه همزمان با صبح روز سوم نوزادان ميگوي تازه از تخم درآمده و ريز داشته باشند تا بخوبي تغذيه شوند. در اين مراحل براي لاروها آب معمولي آماده شده بهتر است زيرا لاروها براي رشد و جذب مواد غذايي و سوخت و ساز بدنشان ( متابوليسم ) به املاح موجود در آب احتياج دارند. آب آکواريم لاروها هرگز نبايد آلوده و کثيف و کدر شود. ميزان اکسيژن محلول در آب همواره بايد به اندازه کافي باشد. از اضافه ريختن غذا به داخل آکواريم جداً پرهيز کنيد. مشاهده شده است نوزادان ميگو که بعنوان غذا براي لاروها به آکواريم اضافه مي شوند زيادتر از مصرف بوده است و در آکواريم بعد از چند ساعت در آب شيرين نوزادان ميگو تلف و سپس تجزيه مي شوند که اين امر علاوه بر آلودگي آب و نقصان اکسيژن، باعث تلفات سريع لاروها خواهد شد. از طرفي منبع رشد انواع بيماريها خواهد بود که علاوه بر آلودگي آب رشد امراض و بيماريها را در بر خواهد داشت. با مشاهده چنين وضعيتي بايد بلافاصله قسمتي از آب آکواريم را تعويض نمائيد يا اينکه در صورت امکان تمام آب را با آب سالم و مناسب عوض کنيد.
طرز تشخيص جنسيت تايگر بارب و گرين بارب
ماهي نر:
1- لب و دهان و باله هاي ماهي نر آلبالوئي پر رنگ است. رنگ مشکل که بصورت نوار دور بدن ماهي است تيره و پر رنگ است.
2- بدن ماهي نر کشيده تر، لاغرتر و پررنگ تر است.
3- جثه بدن ماهي از پهنا نسبت به ماهي ماده کوچکتر است.
ماهي ماده :
1- رنگ آلبالوئي بر روي اندامهاي ماهي خيلي کم رنگ است و نوار مشکي دور بدن ماهي روشن تر و کم رنگتر است.
2- بدن ماهي ماده چاقتر و گرد تر است که اگر باله هايش را بطور فرضي حذف کنيد گرد شبيه به سکه خواهد شد.
3- جثه بدن ماهي ماده از پهنا بزرگتر است.
طرز تشخيص جنسيت رزي بارب و شوبرتي بارب
ماهي نر :
1- معمولاً بعد از بلوغ ماهي نر به رنگ قرمز پر رنگ درمي آيد و روي باله پشتي اش خط سياه ايجاد مي شود.
2- نرها داراي بدن کشيده، لاغر و درازتري نسبت به ماده ها هستند.
ماهي ماده :
1- ماده ماده خيلي کم رنگ و رنگ قرمز آن روشن است.
2- ماده ها داراي شکمي بزرگ و چاق هستند که از دو طرف بدنشان بيرون زده است.
بقيه باربها معمولاً از روي همين مشخصات قابل تشخيص هستند.
اولاً : ماهي پررنگ تر نر و ماهي کم رنگ تر ماده است.
دوماً : ماده ها چاق ترند ولي نرها لاغرتر.
سوماً: جثه ماهي هاي ماده از نرها بزرگتر است.

خانواده ماهي هاي طلايي

خانواده ماهي طلايي شامل گلدفيش کاليکو، بلک مور، لاين هد، دم چادري، چشم آسماني، چشم بادبادکي ( بابل آيز ) و انواع ديگر مي باشد. خانواده ماهي طلايي بسيار متنوع و از انواع زيادي تشيکل شده است و بيشترين طرفداران اين ماهيها در ژاپن و چين هستند. تکثير انواع ماهيهاي طلايي بسيار آُسان انجام مي گيرد و تخمها از مقاومت بالايي برخوردار هستند. سرسختي و مقاومت و زيبايي اين ماهي ها باعث شده است روز به روز طرفداران بيشتري پيدا کنند و هر روز کارشناسان پرورش ماهي با استفاده از علم ژنتيک و وراثت، نژادها و گونه هاي جديدي را توليد مي کنند. تا کنون حدود 100 نوع ماهي طلايي بوجود آمده است. که فقط چند گونه از آنها به ايران آورده شده اند که تمام آنها با موفقيت تکثير و پرورش يافته اند، براي تکثير ماهيهاي طلايي روشهاي متعددي وجود دارد که عبارتند از :
1- روش مصنوعي
2- روش نيمه مصنوعي
3- روش طبيعي
مقاومت ماهيها طلايي در مقابل درجه حرارت آب زياد است بطوريکه در زمستان در زير لايه هاي يخ زمستاني در کف استخرها براحتي درجه حرارت پايين آب را تحمل مي کنند. ماهيها خونسرد هستند و همين امر باعث مي شود در هر درجه حرارتي فعاليت متناسب با آن داشته باشند در واقع در تابستان که درجه حرارت آب استخر حدود 30 درجه سانتي گراد است ماهي هاي طلايي بيشترين فعاليت خود را دارند و به غذا و اکسيژن خيلي زيادي احتياج دارند و به سرعت هم رشد مي کنند و از اواخر پاييز که درجه حرارت پايين مي آيد فعاليت آنها خيلي کم مي شود و مصرف غذا و اکسيژن هم به حداقل مي رسد و در زمستان به پايين ترين حد ممکن مي رسد. معمولاً در زمستان از ذخيره غذايي بدنشان مصرف مي کنند که همين موضوع باعث کم شدن وزن آنها مي شود. بطوريکه اگر يک ماهي 200 گرم در اوايل پاييز وزن داشته باشد در آخر زمستان حدود 160 گرم وزن خواهد داشت و حدود 40 گرم از وزن آن کاسته مي شود. در آکواريم، ماهي هاي طلايي خيلي زود با هر شرايطي تطبيق مي کنند و هر نوع غذايي را بخوبي مي خورند. حتي غذاهاي پس مانده بقيه ماهيها را در کف از لابه لاي ماسه ها مي مکند و ذرات ريز غذا را مي خورند. تحرک و جنب و جوش اين ماهيها زياد است و در مقابل بيماريها و امراض پوستي مقاوم و خيلي بندرت بيمار مي شود. از طرفي چون پرخور و پرتحرک هستند، بعضي اوقات آب آکواريم را کدر آلوده مي سازند که در اينصورت هر هفته بهتر است مقداري از آب آنها را تعويض کنيد. اکسيژن مصرفي گلدفيشها خيلي زياد است و بايد هميشه اکسيژن آب ماهيهاي طلايي تأمين باشد.
روشهاي تکثير و پرورش ماهيهاي طلايي

1- روش مصنوعي

در ايران براي اولين بار از روش مصنوعي در کارگاه پرورش ماهي در رشت توسط محمدرضا شيخيان با موفقيت انجام شده است. در روش مصنوعي بايد حوضچه هاي مخصوصي براي مولدين آماده ساخت که داراي سيستم و اکسيژن دهي و ورودي و خروجي آب مرتب باشد و بخوبي قابل کنترل و از قبل آماده و مجهز باشد.
در حوضچه هاي مخصوص ماهيهاي نر از ماهي هاي ماده بطور جداگانه نگهداري مي شوند. از قبل کليه وسايل و آکواريم ها و ابزار کار آماده و مهيا مي شود. در روش مصنوعي طريقه تخمگيري کاملاً بصورت مصنوعي انجام مي شود. يعني ماهي ها هرگز همديگر را نمي بينند و يا تماسي با هم ندارند. ابتدا ماهيهاي مولد بايد وزن شوند و به ازاي وزن هر ماهيها مقدار هورمون هيپوفيز يا هورمون HCG طبق دستور بصورت محلول درآيد و با سرنگ مقدار لازم به هر ماهي تزريق شود. براي ماهي هاي ماده 24 ساعت قبل از تخم گيري فقط در يک نوبت ميزان هورمون تزريق مي شود ولي براي ماهي هاي نر بهتر است مقدار محاسبه شده هورمون در دو نوبت و بفاصله 12 ساعت تزريق شود. بعد از 24 ساعت ماهي هاي مولد آماده هستند ابتدا ماهي ماده را آزمايش مي کنيم، اگر تخمها رسيدگي کامل پيدا کرده باشند براي تخمگيري با احتياط و به آرامي از دو طرف پهلوي ماده با فشار ملايم تخمها به بيرون هدايت مي شوند و داخل يک ظرف قرار مي گيرند. سپس از دو عدد ماهي نر استفاده مي کنيم و اسپرم گيري مي شود. اين عمل را گشن گيري يا تخمگيري به روش مصنوعي هم مي گويند. حالا با ملايمت تخمها را با اسپرمها مخلوط مي کنيم که بهتر است از يک پر استفاده شود تا تخمها صدمه نبينند. سپس تخمهاي داخل ظرف را با محلول آب نمک 7/0 % شستشو مي دهيم که معمولاً حدود پنج دقيقه بايد شستشو را انجام دهيم و همانطور با ملايمت تخمها را با اسپرم نرها مخلوط مي کنيم. تا تمام تخمها بخوبي بارور شوند. بعد از آن چون تخمها چسبندگي دارند و تا زمانيکه با آب نمک شستشو مي دهيم اين خاصيت چسبندگي کم است. حالا بايد تخمهاي بارور شده را به آکواريم هايي که از قبل آماده ساخته ايم منتقل سازيم. در هر آکواريم تعداد مشخصي بطور تقريبي تخم رها مي سازيم، بعد داخل هر آکواريم يک شعله اکسيژن قرار داده مي شود و مقداري داروي متيلن بلو با غلظت 1/0 % اضافه مي شود تا از خرابي تخمها و شيوع و حمله قارچها جلوگيري بعمل آيد. ماهيهاي مولد بعد از پايان کار به حوضچه ها بر مي گردند و براي نوبت بعدي بخوبي تغذيه و نگهداري مي شوند. تخمها درداخل آکواريم بعد از 48 ساعت باز مي شوند و بتدريج لاروها به ديواره آکواريم مي چسبند. لاروها همراه خودشان کيسه زرده دارند که تا سه روز از آن تغذيه مي کنند و در اين مدت به هيچ غذايي احتياج ندارند. معمولاً از صبح روز چهارم لاروها اشتهاي زيادي براي خوردن غذا دارند. نوزادان ميگوي نمکي بهترين غذا براي آنها بحساب مي آيند. لاروها هر چه بزرگتر مي شوند بايد مقدار غذا و محل نگهداري متناسب با آنها باشد و تميزي آب لاروها و رقم بندي بچه هاي ماهي طلايي در هر 15 روز يک نوبت بايد انجام شود. در روش مصنوعي نکات بسيار مهمي وجود دارد که حتماً بايد مورد توجه قرار گيرد.
1- محل تزريق هورمون بايد بين برانشي و باله پشتي و در وسط بدن ماهي بصورت عضلاني زده شود و حداکثر نيم سانتي متر سوزن سرنگ بداخل بدن ماهي وارد شود.
2- فاصله زماني تزريق براي ماده ها نرها رعايت شود.
3- مقدار محلول هورمون بايد دقيق محاسبه شود و براي هر ماهي به اندازه تعيين شده تزريق شود.
4- کليه لوازم بايد کاملاً تميز، استريل و ضد عفوني باشند.
5- قبل از انجام تخمگيري ( گرفتن تخم و اسپرم ) حتماً از باروري و رسيدگي کامل تخمها و اسپرمها بايد بايد مطمئن بود.
6- اشخاص مبتدي از اين روش استفاده نکنند.
7- حتماً از افراد آگاه، متخصص و کارشناس پرورش ماهي کمک بگيريد. بدليل حساسيت و دقت لازم در موقع انجام و تشخيص باروري تخمها و اسپرم به تنهايي عمليات را انجام ندهيد.

2- روش نيمه مصنوعي :

در اين روش مانند روش مصنوعي تمام کارهاي مربوط به تزريق هورمون هيپوفيز يا HCG به مولدين انجام مي شود. به جاي اينکه با روش مصنوعي تخمها و اسپرم گرفته شود. از اينجا به بعد را بصورت طبيعي ماهيها در کنار يکديگر قرار مي گيرند و بصورت طبيعي با تعقيب و گريز همديگر و با فشارهايي که ماهيهاي نر از دو طرف به پهلوي ماهي ماده وارد مي آورند باعث مي شوند ماهي ماده تخمهايش را رها سازد و همزمان نرها هم بصورت طبيعي و با ميل خودشان اسپرمها را رها مي سازند و در چندين نوبت تعقيب و گريز هر نوبت تعداد زيادي تخم رها مي شود. معمولاً چند ساعت طول مي کشد تا تخمگيري انجام شود. در اين روش بهتر است ماهي هاي ماده و نر بصورت گروهي و به نسبت 5 به 7 در کنار هم قرار بگيرند چون نتيجه تخمگيري بهتر خواهد شد. چنانچه در آکواريم تخمگيري صورت مي گيرد بهتر است تعداد ماده يک عدد و تعداد نرها 2 عدد باشند. در روش نيمه مصنوعي چون نيمي از کار توسط ماهي ها بايد انجام شود و چون ماهي ها هم علاقه شديدي به خوردن تخمهايشان دارند بنابراين بايد چاره کاري انديشيد تا تخمها از دسترس مولدين دور يا پنهان شوند. مي توان ماهيها ي مولد را داخل قفس توري قرار داد و يا با انبوه گياهان طبيعي يا مصنوعي آکواريم را پوشانيد که تخمها در لابلاي گياهان استتار شوند و يا از چشمه هاي تور عبور کنند. بعد از پايان تخم ريزي که معمولاً ماهيها ديگر ميلي به تعقيب همديگر نشان نمي دهند از آکواريم خارج شوند و به محل نگهداري انتقال داده شوند. در اين روش معمولاً هر 15 روز يکبار مي توانيد از ماهي هاي تخمگيري کنيد. در مدت 15 روز بهتر است ماهيهاي ماده از نر جداگانه نگهداري شوند و با بهترين روش ممکن آنها را تغذيه نماييد.

3- روش طبيعي در آکواريم يا حوضچه

الف- روش قفس توري
ب- روش استتار
راحت ترين و ساده ترين طريقه تکثير و پرورش ماهيهاي طلايي روش طبيعي است. همانطور که گفته شد، بهتر است مولدين ماده و نر از همديگر جدا نگهداري شوند و به بهترين شکل ممکن تغذيه شوند. آب سالم و اکسيژن کافي داشته باشند. ماهي هاي طلايي در آکواريم يا حوضچه مي توانند تخمگيري نمايند. محل تخمگيري بايد از قبل کاملاً آماده و مهيا باشد و درجه سختي آب هم بين 10 تا 15 درجه باشد. تعداد ماهي هاي مولد بايد متناسب با آن باشد. مثلاً اگر در يک آکواريم 40 * 35 *70 سانتي متر قرار است تخمگيري انجام شود بهتر است از يک ماهي ماده و دو عدد ماهي نر استفاده شود. چنانچه در حوضچه 1*1*4 متر قرار است تخمگيري شود بهتر است از 10 عدد ماهي ماده و 14 عدد ماهي نر انتخاب و مورد استفاده قرار بگيرد. در محل تخمگيري هرگز به ماهيها غذا داده نمي شود چون غذا دادن علاوه بر اينکه آب را آلوده مي سازد باعث فساد و خرابي تخمها نيز مي شود و رشد قارچها را همراه خواهد داشت که خود قارچها هم باعث از بين رفتن بقيه تخمهاي باقيمانده خواهند شد و در نتيجه غذا دادن در مکان تخمگيري مولدين باعث از بين رفتن تمام تخمها خواهد شد.
الف- روش قفس توري
در اين روش قفس توري داخل مکان تخمگيري آکواريم يا حوضچه قرار مي گيرد. ( معمولاً قفس متناسب با مکان تخمگيري ساخته مي شود ) چشمه هاي تور بايد آنقدر درشت باشند که تخمها براحتي از آن عبور کنند. بطوريکه ماهيهاي مولد از آن چشمها نتوانند به بيرون از قفس توري بيايند. بهتر است ماهيهاي ماده را در ساعت 12 ظهر داخل قفس قرار دهيد تا فرصت داشته باشند با محيط انس بگيرند و در آنجا با آرامش احساس امنيت کنند و در واقع محل را انتخاب و مورد پسند قرار بدهند. بعد از 3 الي 4 ساعت نرها به داخل قفس گذاشته مي شوند. بهتر است چند شاخه گياه طبيعي يا مصنوعي داخل قفس قرار بگيرد تا براي ماهيها محيط طبيعي تر جلوه کند و به امنيت و آرامش ماهيها بيشتر کمک کند. ضمناً گياهان مي توانند محرک و راه انداز خوبي براي تخم ريزي باشند. يادآوري مي شود در مکان تخم گيري هرگز غذا داده نشود. محل تخم گيري آکواريم يا حوضچه بايد داراي آب با سختي مناسب بين 10 تا 15 درجه DH از قبل آماده شده باشد و در همان بعدازظهر نرها را در قفس قرار دهيد. ماهيهاي نر خودشان را به ماده ها معرفي مي کنند و با حرکت نزديک و چسبيده و آنها تمايل به تخمگيري يا بي ميلي خودشان را ابراز مي کنند و بهتر است بصورت طبيعي نور کم و به تاريکي شب ختم شود و هرگز آنشب روشنايي را نبايد روشن کنيد تا ماهيها بتوانند شب را در آرامش استراحت کنند تا فردا در سپيده دم صبح ابتداي روشن شدن هوا، ماهيهاي نر با تعقيب ماهيهاي ماده به تخمريزي بپردازند. هر ماهي ماده که اعلام آمادگي کند با دو عدد ماهي نر و گاهي هم بيشتر عمل تخمريزي را شروع مي کنند. ماده ها و نرهاي ديگر يکي بعد از ديگري به جمع آنها مي پيوندند و طولي نمي کشد که تمام ماهيها تعقيب و گريز را شروع مي کنند و تخمها بصورت انبوه پاشيده مي شوند و به آرامي به کف و ديواره ها مي چسبند. بعضي ماهيها تخم خوره هاي حرفه ايي هستند که بر مي گردند و تعدادي تخم را قبل از اينکه توري عبور کنند مي خورند. که اين مسئله اصلاً مهم نيست. چون آنقدر تخم زياد مي ريزند که خوردن تعدادي از آنها هيچ اثري نخواهد داشت. بلکه باعث تشويق و علاقه مندي آنها خواهد شد که در نوبت بعدي بخوبي تخمگيري با تمايل شديدتري انجام مي دهند. چون بصورت غريزي متوجه مي شوند سهمي از آن تخمها نصيب خودشان خواهد شد. در هر صورت هيچ گونه مزاحمتي يا ممانعتي از ادامه تخم ريزي نبايد صورت بگيرد. معمولاً تخم ريزي حدود 5 ساعت ادامه خواهد داشت و در پايان سطح آب کف مي زند و آب کدر و شيري رنگ مي شود. ديده شده است، بعضي از ماهيهاي ضعيف تر بر اثر فشار زياد تلف شده اند و گاهي آنقدر صدمه مي بينند که بيمار مي شوند و هرگز در آينده براي تکثير مناسب نخواهند بود که در اين صورت بهتر از اينگونه ماهيها را از دور خارج کنيد. با مشاهده تخمها و با ساکت و آرام شدن ماهيها بايد با حوصله آنها را از آنجا خارج کنيد و با حوصله و آرامش کارهاي لازم را در کمال خونسردي و با دقت تمام انجام دهيد.
1- ماهي هاي ماده را از ماهيهاي نر جدا کنيد و هر گروه را به محل خودشان انتقال دهيد و مکان نگهداري مولدين بايد از قبل آماده شده باشد.
2- در صورتيکه آب خيلي شيري و ابري رنگ شده است بهتر است مقداري از آب را با آب مناسب که همان شرايط را دارد تعويض کنيد. مي توانيد از يک برقي کمک بگيريد و چند ساعت داخل آب کار کند تا آب را شفاف و زلال کند.
3- مقداري داروي متيلن بلو به آکواريم تخمها اضافه کنيد. معمولاً ( 1/0 % ) رنگ آب بايد آبي آسماني شود بنابراين بهتر است دارو را قطره قطره اضافه کنيد و رنگ آب زياد آبي پررنگ نشود دارو باعث جلوگيري از رشد و حمله قارچها به تخمها خواهد شد.
4- اکسيژن آب تخمها بايد کافي باشد. معمولاً دو روز طول خواهد کشيد تخمها باز شوند و روز سم لاروها به ديواره و وسايل داخل آب مي چسبند. در اين مرحله بهتر است قفس توري از آنجا خارج شود. مواظب باشيد لاروها چسبيده به قفس تور با تکانهاي آرام رها شوند معمولاً تا روز ششم ( يعني سه روز بعد از چسبيده شدن ) لاروها هيچگونه غذايي نمي خواهند. در اين سه روز لاروها زير شکمشان کيسه زرده ايي دارند که از آن تغذيه مي کنند و احتياج به هيچ غذايي نخواهند داشت. صبح روز چهارم ( سعي صبح روز هفتم از زمان تخم ريزي) که لاروها چهار روز عمر دارند کاملاً شناي آزاد پيدا کرده اند و کيسه زرده آنها هم کامل جذب بدنشان شده است. از اينجا به بعد لاروها احتياج به غذا دارند که اهميت بسيار زيادي دارد. بايد روزانه چهار نوبت به لاروها غذا داد. بهترين غذاي زنده در اين مرحله نوزادان ميگوي نمکي هستند که از قبل بايد تدارک ديده باشيد. لاروها خيلي پرخور و با اشتها هستند و خيلي سريع رشد مي کنند بطوريکه رشد روزانه آنها را با چشم مي توان مشاهده کرد بعد از چند روز لاروها بايد به مکان جديد و بزرگتر که از قبل آماده شده است انتقال داده شوند. بطور متوسط براي هر متر مربع سطح آب بايد 500 عدد لارو ماهي در نظر گرفت. ارتفاع آب بايد 30 سانتيمتر باشد ولي چنانچه در حوضچه پرورش ماهي رها شده اند در مدت يکماه ارتفاع بتدريج بالاتر مي آيد و در آخر يکماه به يک متر خواهد رسيد. اکسيژن، فيلتر، نور و تغذيه مناسب همواره بايد مورد توجه باشد. بسيار ديده شده است بر اثر آلودگي آب، کمبود اکسيژن محلول در آب تعداد زيادي از لاروها در روزهاي اول تلف شده اند. در پروش ماهي طلايي يک مشکل بزرگ که تعداد بچه ماهي ها را کم مي کند، هم جنس خواري بچه گلدفيش هاي بزرگتر است. بين آنها خيلي زود اختلاف اندازه بوجود مي آيد و آنهايي که بزرگترند بچه ماهيهاي کوچکتر را خيلي راحت مي خورند. بهمين منظور بهتر است هر 15 روز يک نوبت بچه ماهي ها را رقم بندي کنيم و آنهايي که هم اندازه هستند يعني بزرگترها با همديگر و کوچکترها هم با همديگر نگه داري کنيم. بعضي اوقات 500 عدد لارو ماهي طلايي در مدت 15 روز آنچنان تفاوت اندازه پيدا مي کنند که به 3 اندازه رشد مي کنند. يعني حدوداً هر 170 عدد به يک اندازه رشد مي کنند. که معمولاً بزرگ متوسط و ريز هستند. آنها که بزرگ و درشت تر شده اند ( به آنها شاه تخم يا شاه ماهي مي گويند) در صورتيکه مخلوط با بقيه باشند و رقم بندي نشوند شروع به خوردن کوچکترها و ريزها خواهند کرد و همين رويه ادامه پيدا مي کند تا اينکه حداکثر 100 عدد خيلي بزرگترها باقي خواهند ماند و معمولاً سه ماه که بگذرد ديگر اندازه ها بزرگ شده و همديگر را کاري نخواهند داشت. عمل رقم بندي و اندازه کردن بچه ماهي هاي طلايي معمولاً بايد تا شش ماهگي ادامه پيدا کند. در موقع رقم بندي اکثر پرورش دهندگان، ماهيها را از نظر رنگ، نژاد، گونه از نظر باله ها و چشم طبقه بندي و جدا مي کنند. مثلاً بچه ماهيهايي که داراي دم خراب و فقط يک دم دارند و اصطلاحاً به آنها تک دم گفته مي شوند در همان ابتداي کار از رديف پرورش خارج مي کنند چون ارزش اقتصادي ندارند و بعد از چند ماه زحمت، بچه ماهيهاي زشت و بي قواره ايي پرورش يافته است. اغلب کارگاه هاي پرورش ماهي دقت لازم را در مورد اين مسائل دارند.
ب- روش استتار گياهي
در روش استتار گياهي محلي که قرار است در آنجا تخمگيري صورت گيرد. داخل آکواريم يا حوضچه را با انبوه گياهان طبيعي و مصنوعي کف و بالا را بطور کامل پوشش مي دهند. تا تخمها در لابه لاي آن استار شود. در مدتي که مولدين سرگرم تخمريزي هستند تعداد کمي از تخم ها خورده مي شود. پس از اتمام کار تخمريزي مولدين شروع به خوردن تخمها مي نمايند. بنابراين بايد مراقبت لازم انجام شود تا در پايان تخم ريزي مولدين از آنجا خارج شوند و همانند روش قبل بقيه مسائل را انجام داد. روش سنتي که در ايران رايج است و بيشتر براي ماهي قرمز هفت سين شب عيد انجام مي دادند بدين صورت است. در استخرهاي پرورش ماهي قرمز ابتدا کف استخر را با انواع جاروهاي کوهي و يا خارهاي کوهي بصورت بسته بندي درست مي کنند و در سرتاسر کف استخر چيده مي شود و براي هر استخر 10 عدد ماهي ماده و 14 عدد ماهي نر قرار مي دهند و معمولاً در اوايل بهار اينکار انجام مي شود و در طي سال فقط روزانه مقداري نان خشک روي سطح آب مي اندازند تا ماهيها را به سطح آب بياورد و نور آفتاب آنها را قرمز کند و در پايان سال اوايل اسفند تمام استخر را خالي مي کنند، ماهيهاي توليد شده را بفروش مي رسانند و تعداد ماهي مادر را دوباره به استخر رها مي کنند و مجدداً براي سال بعد بهمين روش کار را ادامه مي دهند که در اين روش نتيجه تکثير و پرورش در پايين ترين حد ممکن خواهد بود. البته روش سنتي اصلاً قابل قبول نيست و هيچکدام از اصول تکثير و پرورش در آن رعايت نمي شود و به نسبت تخم ريزي که انجام مي شود، تعداد لاروها در پايان سال بسيار پايين است. در واقع در پايين ترين حد ممکن توليد خواهد شد. چنانچه از روش قفس توري استفاده شود درصد بيشتري توليد خواهد شد.
روش تشخيص جنسيت ماهي هاي طلايي
ماهيهاي طلايي معمولاً بعد از يکسال به سن بلوغ مي رسند و در آن موقع قابل تشخيص جنسيت هستند. ماهي نر معمولاً زودتر بالغ مي شود. سن بلوغ در ماهي هاي طلايي براي ماده ها يکسال است و براي نرها معمولاً بعد از نه ماهگي بالغ خواهند شد. ماهيها ي بالغ براحتي قابل تشخيص جنسيت هستند.
ماهي نر :
1- لبه باله هاي آبششي جلو در ماهي هاي نر :
اولاً : ضخيم تر است.
دوماً : بصورت دندانه دندانه است.
سوماً: بر روي هر برآمدگي که بصورت دانه دانه و زبر است، يک نقطه سفيد رنگ برآمده وجود دارد.
2- بر روي سطح آبشش يا برانشي ماهي نر همان نقاط سفيد برآمده وجود دارد.
3- معمولاً گلدفيشهاي ماده داراي شکم هاي بزرگتر و گنده ايي هستند در حاليکه نرها داراي شکل ظاهري دراز و کشيده و لاغرتر هستند.
4- درماهي نر زير شکم قسمت خروجي لوله بيضه هاي نر در انتهاي متصل به بدن شکل آن زوکي شبيه به نوک قلم ني سر شده است.
ماهي ماده :
1- ماهيهاي ماده داراي باله هاي نازک و ظريفتر و لبه باله هاي آبششي خيلي نازک و ظريف است و هيچگونه برآمدگي و نقطه سفيد بر روي آن وجود ندارد.
2- روي سطح برانشي هم هيچگونه برآمدگي و نقطه سفيد وجود ندارد.
3- تمام گلدفيشهاي ماده داراي شکمي چاق، گنده و بزرگ هستند و از روي شکل ظاهري آنها با نگاه آول قابل تشخيص هستند.
4- در زير شکم قسمت خروجي لوله تخمدان در انتهايي که متصل به بدن مي شود شکل آن گرد و شبيه به تخم که از آن خارج مي شود است
تنظيم PH در آکواريم هاي آب شيرين
قبل از هر جيز مي خواهم از اين که به دليل گرفتاريهاي شخصي مدتي نتوانستم مطلب بنويسم عذرخواهي کنم. وقتي مشکلات درسي و زندگي و کاري و ... دست به دست هم ميدهند راهي جز تسليم براي انسان باقي نمي ماند. به هر حال اميدوارم در آينده بيشتر با هم در ارتباط باشيم. متني را که ملاحظه مي کنيد ترجمه اي است از يک مقاله که توسط Mark Lehr نوشته شده است :يکي از مشکلات عمومي و اصلي آکواريم داران نگهداري و حفظ PH در يک ميزان ثابت است. خيلي از افراد متوجه اهميت نقش PH و فاکتورهايي که بر روي آن تأثير مي گذارند، نيستند. زمانيکه PH را در نظر مي گيريم، بيشتر از اينکه هدف خود را، حفظ کردن يک PH ثابت فرض کنيم، بايد سعي کنيم هدف ما متعادل نگاه داشتن آن باشد. اگر چه ممکن است PH=7 بهترين و مطلوبترين PH براي ماهيان باشد ولي در هر مقداري بين 6/6 و 8/7 ماهي ها مي توانند به زندگي عادي خود ادامه بدهند. ما به عنوان آکواريم دار بايد از اتفاقاتي که موجب تغييرات ناگهاني PH مي شود، جلوگيري نماييم. خاصيت تغيير پذيري PH آب مي تواند بوسيله ظرفيت بافرينگ شناخته شود. شما مي توانيد ظرفيت سيستم بافرينگ خود را با اندازه گيري ميزان سختي آب بدست آوريد. ميزان سختي بين 4-6 يا کمي بالاتر معمولا براي نگه داشتن سيستم بافري و به تبع آن نگهداري يک PH ثابت کافي مي باشد. وقتي که سختي آب آکواريم شما زير 4 باشد، به اين معني است که سيستم بافرينگ کافي نيست و احتمال سقوط PH وجود دارد. وقتي که ميزان PH بالاست سختي آب را بين 6 تا 12 فرض مي کنيم. اکثر آکواريم داران ميزان کربنات را براي تنظيم درجه سختي انتخاب مي کنند که ميزان کربنات کلسيم در آب مي باشد. اين تست همچنين براي نگهداري و تنظيم يک سيستم بافري مناسب، مؤثر است که براي آن اندازه گيري يکي از مقادير سختي کل و يا سختي کربنات لازم است، ولي اينکه هر دو را مستقلاً اندازه گيري کنيم نياز نيست. خوشبختانه آکواريم شما معمولاً داراي منبعي طبيعي از کاني هاي نامحلولي است که يک سيستم بافري تشکيل مي دهند و PH را در حد مطلوب حفظ مي کنند. تمام اين کاني هاي نامحلول روي هم سختي تام آب آکواريم شما را مي سازند. شما نياز داريد که تست سختي تام را انجام دهيد. دانستن اين که PH آب آکواريم شما در حد مناسب است نمي تواند گوياي موفقيت کامل باشد. تنها با انجام تست سختي تام است که مي توانيد پيش بيني کنيد PH بعد از آنکه تنظيم شد در همان حد باقي خواهد ماند يا خير. اين مسئله ناشي از چرخه هاي بيولوژيکي طبيعي است که در آکواريم شما روي مي دهند. مانند تنفس ماهي ها و ضايعات و کثيفي هاي معلق و ته نشين شده که نتيجه آن خنثي شدن يون بيکربنات ساخته شده بوسيله سيستم بافرينگ است. آکواريم داران بوسيله تعويض هاي مکرر و منظم آب آکواريم و نگهداري هاي روتين، مثلاً تعويض ----- و تميز کردن تصفيه زير شني، اين نقصان را جبران مي کنند و بدينوسيله به سختي آب مي افزايند.در اينجا بطور خلاصه توضيح مي دهيم که چرا هر يک از اين نگهداري هاي روتين آکواريم، براي پايدار نگهداشتن PH لازم هستند. بايد بدانيد هر کجا که در آکواريم شما ذرات زائد انباشته مي شوند، توليد تجمعي از فرآورده هاي فسفاتي مي کنند. تجمع مواد زائد بر روي بستر ماسه اي و لايه شما ميزان فسفات را در آکواريم افزايش مي دهد. يونهاي فسفات آزاد مي توانند با مواد بافري کلسيمي پيوند تشکيل داده و موجبات ته نشين شدن کلسيم را در آکواريم فراهم کنند. به اين شکل توانايي تنظيم و تعادل PH کاهش مي يابد. به همين دليل است که تميز نگهداشتن لايه فيلتر، بستر، فضاي زير ماسه ها و تعويض هاي مکرر قسمتي از آب، بسيار با اهميت مي باشد. بعلاوه آب شير محتوي يونهاي بافري مي باشد و شما مي توانيد با تعويض مکرر بخشي از آب به جايگزيني اين يونهاي بافري از دست رفته کمک کنيد. اين مسئله در مورد تمام آکواريم ها اهميت دارد چرا که تنفس ماهي ها و ذرات زائد انباشته شده به تنهايي مي توانند سبب کاهش توانايي سيستم بافري در تنظيم PH شوند. حال سؤالي که مطرح مي شود اين است که اگر ماهيي که قصد نگهداري از آن را داريم نياز به يک PH مخصوصي داشت چه کاري بايد انجام دهيم. اگر PH آبي که ماهي شما آن را ترجيح مي دهد نزديک به PH طبيعي آب موجود در آکورايم شما است، توصيه مي شود که تغييري در آن اعمال نکنيد. در غير اينصورت، يعني اگر PH طبيعي آب آکواريم شما از PH مورد نياز ماهيي که قصد نگهداري از آن را داريد زياد فاصله دارد، کارهايي هست که بايد انجام دهيد. اجازه بدهيد با روش افزايش سطح PH شروع کنيم. امروزه تعداد زيادي افزايش دهنده PH در فروشگاه ها وجود دارد. محصولات مايع را وقتي به تنهايي استفاده کردم، در حد 50/50 با موفقيت همراه بود. همچنين نياز به محصولي داريد که بتوانيد با آن توان سيستم بافري آکواريم خود را بالا ببريد. براي نگهداري PH در يک مقياس بالا، به شما استفاده از يک بستر بافري مثل مرجان هاي خرد شده را پيشنهاد مي کنم. شما مي توانيد اين مرجانهاي خرد شده را به آکواريم کنوني خود اضافه نماييد. من خودم مرجانهاي خرد شده را داخل يک کيسه توري قرار داده و آنرا زير بستر آکواريم جاي داده ام. براي اينکه PH آکواريم خود را در حدود 6/7 حفظ کنيد، به ازاي هر 40 ليتر آب نياز به 1 کيلوگرم مرجان خرد شده داريد. برخي از آکواريم داران، اين کيسه محتوي مرجان هاي خرد شده را مانند يک لايه در سيستم فيلترينگ خود قرار مي دهند. اين متد به شما اجازه استفاده از مرجان هاي خرد شده درشت تر را نمي دهد. اما اگر شما در حد کمي نيازمند تعديل و سازگاري در سيستم بافري خود هستيد اين روش مي تواند مؤثر باشد. اگر ترجيح مي دهيد که از مرجانهاي خرد شده استفاده نکنيد، پودرهاي زياد ديگري در بازار وجود دارد که عمل افزايش سختي آب يا خاصيت قليايت آنرا انجام مي دهند. شما به راحتي توانيد اين پودرها را طبق دستورالعمل آن به آکواريم خود بيافزاييد. البته اين متدها گرايش به ايجاد تغييرات شديد در سختي آب دارند که اگر در تنظيم سختي و PH ورزيده و با تجربه نباشيد، ممکن است خطرناک باشند. بي خطرترين متد همان استفاده از مرجان هاي خرد شده مي باشد.پس از اينکه توانايي بافرينگ آکواريم خود را تقويت نموديد، مي توانيد PH آب را در درجه دلخواه تنظيم کرده و به آکواريم بيافزاييد. محصولات زيادي در فروشگاه ها موجود است که اينکار را انجام مي دهند. اغلب اوقات آبي که براي آکواريم استفاده مي کنيد به طور طبيعي داراي PH بالايي است و شما فقط نيازداريد که با اضافه کردن مرجانهاي خرد شده به تقويت سيستم بافري خود کمک نماييد تا بتوانيد PH را در همين سطح بالا حفظ و نگهداري کنيد. اما پايين آوردن PH کاري سخت تر است. اگر فکر مي کنيد که مي توانيد براحتي با اضافه کردن مواد کاهش دهنده PH سطح آنرا پايين بياوريد کاملاً در اشتباه هستيد، چرا که سيستم بافري شما بسادگي و بسرعت ميزان آنرا به همان مقدار طبيعي خود افزايش خواهد داد. در واقع شما بايد يونهاي بافري را از آب آکواريم خود جدا کنيد، به اين شکل مي توانيد PH آب را نيز پايين بياوريد. بهترين راه براي انجام اين کار اينست که يک دستگاه پالاينده آب ( دستگاهي که آب را سبک مي کند ) تهيه کنيد. اين دستگاه آب شير را بوسيله يونهاي رزين که در خود دارد مي کند. آبي که حاصل مي شود عاري از نمک و کاني هاي ديگر است و در واقع آبي است سبک و با سختي صفر. ( در مورد اين دستگاه قبلاً و در مطالب گذشته وبلاگ صحبت شده است که دراينجا نحوه کار آن و چگونگي ساخت نوع دست ساز آن را مروري ميکنيم:درکارگاه هاي پرورش ماهي معمولاً از اين دستگاه براي کاهش سختي آب و در واقع بدست آوردن آبي با سختي صفر ( آب سبک ) استفاده مي کنند. اين وسيله که داخل آن ماده شيميايي بنام رزين يا صمغ شيميايي است املاح اضافي آب را بخود گرفته و آب سبک و صفر درست مي کند. قيمت اين دستگاه گران است ولي چون مکانيسم ساده اي دارد مي توان نمونه دست ساز آن را ساخت. شمايي از مکانيسم عمل اين دستگاه را در شکل زير مي بينيد. ) استفاده از اين دستگاه بهترين روش براي پالايش آب و در نهايت بدست آوردن آبي است که مخصوص استفاده در آکواريم مي باشد. همانطور که گفته شد بدون داشتن يک آب پالايش شده نيز مي توانيد PH آب را با مواد مخصوص اينکار کاهش دهيد، ولي اين تنظيم فقط يک يا نهايتاً دو روز پايدار خواهد ماند و بزودي دوباره به ميزان اوليه خود بازخواهد گشت. ضمن اينکه اين پايين آمدن و بالا رفتن مجدد PH، خطرناک تر و بدتر ازPH نامناسبي است که شما از ابتدا داشتيد. اين را هم بايد اضافه کنم که برخي از آکواريم داران براي بدست آوردن آبي با سختي کم، از زغال سنگ استفاده مي کنند. با قرار دادن زغال سنگ درتصفيه کننده آب و يا قرار دادن يک لايه از آن در زير بستر آکوراريم مي توانيد سختي آب خود را کاهش دهيد. اين تکنيک نيز مي تواند بخوبي مؤثر باشد ولي داراي پيچيدگي بيشتري است و کمتر قابل پيش بيني مي باشد و احتمالاً بهتر است که آکواريم داران کم تجربه از آن دوري نمايند.

بيماري هاي ماهي آکواريومي

1- ماهي جديد شما بدون هيچ گونه نشانه ي بيماري مرده است:"علايم تانک جديد" :افزودن ماهي به تانک گرم جديد مي تواند ماهي را شکه کند و در بعضي مواقع مهلک باشد
2-از دست دادن اشتها:يک مشکل محيطي، ماهي که به تازگي اضافه شده است خوردن اغلب غذا ها به جز غذاهاي زنده را رد مي کند:
شايد به خاطر شرايط بد آب و وجود اوره ي زياد باشد.مقداري از آب آکواريوم را تعويض نماييد.همچنين ممکن است به خاطر استرس بوده باشد.با ماهي هاي خود مهربان ترباشيد
3-.کرک هاي پنبه اي شکل بر روي: بدن قارچ ها, (قارچ دهان):در صورت مشاهده ي اين بيماري مي توانيد از دارو هاي قارچ کش چون "مالاشيت گرين" و حمام نمک استفاده کنيد.(1 قاشق چايخوري براي هر 4 ليتر آب) لکه هاي سفيد کوچک بر روي بدن سر و باله ها:سفيدک (ايک):بيماري اي بسبار مطرح (خصوصا در آکواريوم هاي جديد) روش هاي مختلفي براي جلوگيري از انتشار آن وجود دارد که بهترين آن استفاده از نمک است(1 قاشق چايخوري به ازاي هر 4 ليتر آب)
4-فرسايش در غشاي نرمعشاي باله ها):دم خوره، فاسد شدن باله ها:قبل از بروز عفونت ثانوي درمان را شروع کنيد.عفونت ثانوي بعد از چند روز قسمت اعظم باله ها را از بين مي برد.براي درمان مي توانيد از آنتي بيوتيک ها به همراه حمام نمک استفاده کنيد.
5- ظاهر شدن پرده اي نسبتا سفيد بر روي چشم ماهي:کيفيت بد آب ، وجود کلرين در آب
کيفيت بد آب:تعويض منظم آب از جمله احتياجات ماهي ها هستند.
وجود کلر:از داروي ضد کلر قبل از قرار دادن ماهي در تانک استفاده کنيد.و يا مدت 24 ساعت بعد از پر کردن تانک ماهي ها را بدان منتقل کنيد
6- ماهي ها در کف آکواريوم نفس نفس مي زنند.در اطراف آبشش ها رگه هاي قرمزي به چشم مي خورد.:به احتمال زياد به خاطر کمبود اکسيژن و يا نوعي بيماري آبششي: اگر ماهيان زيادي داريد پمپ هوا کارساز خواهد بود.به اندازه ي کافي اکسيژن در اختيار ماهي ها قرار دهيد.در مورد بيماري آبششي اطلاعاتي در دسترس نمي باشد.
7-کرم هايي از آبشش ماهي آويزان شده اند و ماهي دائم نفس نفس مي زند.:کرم آبشش Dactylogyrus:
يکي ديگر از انگل ها مي باشد.از دارو هاي ضد انگل طبق دستور استفاده کنيد.
8- قرمز شدن پوست،يا پديدار شدن نقاط قرمز بر روي باله ها:ويروس،زخم،عفونت باکتريالي:ويروس ها تنها توسط ميکروسکوپ قابل مشاهده هستند و بيناري اي علاج ناپذير اس و لي مي توانيد در مراحل اوليه از آنتي باکتري ها و يا حمام نمک طولاني مدت استفاده کنيد.( گرم براي هر ليتر براي مدت چند روز)
9- باله ها سيخ ايستاده اند و ماهي پف کرده است:استسقا(آب آوردن شکم):به نظر مي رسد که مربوط به عفونت هاي باکتريايي باشد.ولي هيچ درماني در مورد آن وجود ندارد.
10- کرم هاي کوچکي چون انگل ها ار ماهي ها آويزان هستند و ماهي مدام خود را به سنک هاي داخل آکواريوم مي مالد.:کرمهاي لنگري(Lernea):ممکن است تعداد زيادي از انگل ها(ي سخت پوست) در اطراف ماهي ها و در تانک شما موجود باشد.مي توانيد از داروي ضد انگل و يا نمک استفاده کنيد.
11-رنگ قسمتي از پوست بدن ماهي کدر تر شده است.:توليد بيش از حد بلغم:اين بيماري توسط فقدان برخي مواد معدني ظاهر مي گرددسعي کنيد از ريز مغذي ها و ويتامين هاي گروهB استفاده کنيد.
مسلما آکواريوم داران مي خواهند ماهي هاي خود را حفظ کنند و به همين منظور اقدام به خريد برخي دارو ها مي کنند و در بعضي مواقع اين دارو ها موثر واقع مي شود.ولي يک هشدار قبل از مصرف اين دارو ها بايد مورد توجه قرار گيرد:بعضي از دارو ها مي توانند در مدت طولاني زيان آور باشند. درمان توسط "مالاشيت گرين" و "متيلن بلو" مي تواند موثر باشد ولي متاسفانه همين داروها برخي از باکتري هاي مفيد را نيز از بين مي برند. برخي از دارو ها در طول مدت درمان موجب مي شوند کربن و زئوليت از بين بروند. و اين امر عامل موثري است که با از دست دادن اين باکتري ها(مواد) نيم چرخه ي کربن/ زئوليت ناقص بماند.

حمام نمک

يکي از راه هاي موثر در درمان بيماري ماهي ها حمام نمک است که کزيت آن از بين نبردن باکتري هاي کفيد مي باشد. حمام نمک يکي از بهترين دارو هاي ضد عفوني کننده و ضد قارچ است.اگر مي خواهيد براي درمان از غلظت زياد نمک استفاده کنيد بهتر است به تدريج مقدار نمک مورد نظر را اضافه کنيد تا به ماهي ها هم فشار وارد نشود و دچار اختلال نگردند.در بعضي از مواقع استفاده از حمام نمک براي مدت کوتاه مي تواند بسيار مفيد و موثر باشد.براي اين منظور از مفدار بيشتري نمک استفاده مي کنيم.(10 گرم بر ليتر براي مدت 30 دقيقه)
منابع :
www.iranview.ir/
forumbazar.com
/الف