اگر تاکنون در مقابل اجاق داغي ايستاده باشيد در حالي که به ظرف آبي نگاه مي کنيد و بي صبرانه منتظريد تابه جوش بيايد، مي توانيد احساس يک فيزيک دان خورشيدي را درک کنيد.
درسال 2008/1387 چرخه ي فعاليت هاي خورشيدي تقريبا به کمترين مقدار خود طي يک قرن کاهش يافت؛ لکه هاي خورشيدي تقريبا ناپديد شدند؛ شراره هاي خورشيدي فروکش کرند؛ و خورشيد به طرز هراسناکي آرام شد.
به گفته ي ريچارد فيشر، مدير بخش فيزيک خورشيد درناسا:«از آن به بعد، منتظر از سَرگيري فعاليت خورشيدي هستيم.انتظارمان 3 سال به طول انجاميد».
دوره هاي آرامش خورشيد پديده ي جديدي نيستند.اين دوره ها تقريبا هر 11 سال رخ مي دهند؛ يعني بخش طبيعي از چرخه ي فعاليت هاي خورشيدي اند.هر چند اين کمينه ي خاص بيشتر از حد معمول طول کشيد و باعث شگفتي برخي از محققان شد که آيا اصلا قرار است به پايان برسد يا خير.
خبر فوري:بالاخره ظرف آب شروع به جوشيدن کرد.به گفته ي فيشر:«سرانجام فعاليت هايي مي بينيم».
با آغاز سال 2011 ميلادي، لکه هاي خورشيدي بازگشتند و ستاره مان دوباره پويا شد.در 26 بهمن و دوباره در 19 اسفند سال گذشته، ماهواره هاي مستقر درمدار زمين يک جفت شراره ي خورشيدي از «رده ي ايکس»را آشکار کردند؛ قوي ترين نوع از شراره هاي گسيل کننده ي پرتو ايکس.آخرين فوران اين چنيني در آذر 1385 رصد شده بود.
فوران ديگري در 17 اسفند 1389، يک ميليارد تُن ابر پلاسما را با سرعت 2200 کيلومتر بر ثانيه از خورشيد پرتاب کرد.اين توده ي به سرعت گسترش يابنده به طور مستقيم به سوي زمين نمي آمد اما موجي را به سوي ميدان مغناطيسي سياره ي ما گسيل کرد.برخورد توده ي ذرات باردار خورشيد و ميدان مغناطيسي زمين، که در تاريخ 20 اسفند اتفاق افتاد، آن قدر قوي بود که موجب شکل گيري شفق هاي قطبي شدکه از مرز کانادا گذشت و حتي به ايالت هاي آمريکا، مانند ويسکانسين و مينه سوتا و ميشيگان، رسيد.
به گفته آنگلوس ورليداس از آزمايشگاه تحقيقاتي نيروي دريايي در واشينگتن دي سي:«اين سريع ترين فوران تاجي ماده از خورشيد طي تقريبا شش سال گذشته بوده است.اين فوران مرا به ياد دوره اي از رويدادهاي مشابه در 14 سال پيش مي اندازد؛ زماني که چرخه ي 23 شروع شد.براي من اين فوران حکم شروع چرخه ي خورشيدي 24 را دارد».
از اواسط قرن 18 که محققان شروع به ثبت چرخه هاي خورشيدي کرده اند، 24 چرخه ثبت شده اند.در مقاله اي که در مجله ي اسپيس وِدِر(Space Weather)به چاپ رسيد ران ترنر، کارشناس آب وهواي فضايي، نشان داد که در همه ي اين مدت فقط 4 چرخه بسيار آرام تر از اين چرخه شروع شده اند.او مي گويد:«سه تا ازاين چرخه ها در کمينه ي دالتون، دوره اي با کمترين فعاليت خورشيدي در اوايل قرن 19، رخ داده اند.چهارمين آن ها خود چرخه ي شماره ي يک در حدود سال 1755 ميلادي بوده است».
ترنر در بررسي هاي خود، لکه هاي خورشيدي را معيار اصلي فعاليت هاي خورشيدي مي داند.با آمدن موج جديد از لکه ها نتايج او تغييري نکرده است.او مي گويد:«چرخه خورشيدي 24 آغاز آرامي داشته است».به هر حال، دير رسيدن بهتر از هرگز نرسيدن است.
برگرفته از:www.sciencedaily.com
منبع:ماهنامه نجوم شماره 207