هر روز ميليون ها وب سايت و وبلاگ بارها و بارها به روز مي شوند، هم تعداد آنها سر به فلک مي کشد و هم تعداد مطالبي که هر روز هر کدامشان منتشر مي کنند به اين ترتيب، دشوار بتوان از تمامي اخبار و رويدادها و مطالب آگاه شد. اگر بسيار به مرور اخبار، رويدادهاي ورزشي، اخبار سرگرمي و وبلاگ هاي مختلف علاقه داريد، احتمالاً در روز به سايت هاي متعددي سر مي زنيد.
عاشقان اخبار و وب گردي بايد با فيدهاي RSS Feed) RSS) آشنا باشند. اين فيدها امکان به روز بودن را به کاربران مي دهند. کاربران به لطف RSS ديگر نياز ندارند تقاضاي عضويت در فهرست ايميل کنند (يعني خبرهاي تازه ي سايت را از طريق ايميل، در صندوق پست الکترونيک خود بگيرند) يا اخبار را به شيوه ي متفاوتي به دست بياورند، بلکه به سادگي با مشترک فيد شدن، مي توانند تمام مطالب جديد را با هم بخوانند و آنها را در يک مکان مشاهده کنند و از آخرين مطالب نوشته شده و آخرين خبرها مطلع شوند. فيدهاي RSS به حدي محبوب شده اند که حتي مرورگرهايي مثل اينترنت اکسپلورر و فايرفاکس هم از آن پشتيباني مي کنند.

اصول RSS

فيدهاي خبر به دو صورت RSS و Atom مي توانند ارايه شود. واژه اي RSS سر نام عبارت Really Simple Syndicaton يا مجتمع سازي ساده است. اين دو روش با هم تفاوت هايي دارند که زياد به چشم اکثر کاربران نمي آيد. فيدهاي Atom مي توانند محتويات را به طور کامل نشان دهندو مثلاً کدهاي HTML يا صدا و تصوير را با هم به نمايش درآورند، در حالي که فيدهاي RSS اين طور نيستند. همچنين اگر يک فيد Atom بعد از انتشار دچار تغيير شود، محتواي فرستاده شده به کاربران طبق آخرين تغييرات درخواهد آمد.
براي استفاده از فيدها، احتياجي به يک فيدخوان (Feed Reader) يا فيد جمع کن داريد. مي توانيد فيدخوان را به صورت برنامه داشته باشيد، مثل برنامه ي Feedreader، يا از يک فيد جمع کن آن لايني مثل Google Reader استفاده کنيد. هر دو روش مزايا و معايب خاص خود را دارند. هم چنين خود مرورگرهاي اينترنتي هم به تازگي قابليت فيدخواني را اضافه کرده اند و استفاده از آنها براي کاربرد روزمره کافي به نظر مي رسد.

افزودن فيدها به مرورگرها

اگر يک وب سايت فيد داشته باشد، معمولاً آيکن نارنجي رنگ RSS روي خود صفحه ي سايت و هم چنين در نوار ابزار يا نوار نشاني مرورگر اينترنت ديده مي شد. در اينترنت اکسپلورر، کافي است روي اين آيکن در نوار ابزار کليک کنيد تا خلاصه اي از فيدهاي موجود در سايت را ببينيد. در اين صفحه، لينکي براي مشترک (Subscribe) شدن مشاهده مي کنيد که با کليک کردن آن، اين سايت به پوشه ي Feeds در نوار کناري Favorites Center اضافه خواهد شد.
اوضاع در فايرفاکس متفاوت است. اين جا هم مي توانيد از توانايي هاي مرورگر استفاده کنيد و فيدها را به بخش Live Bookmarks خود فايرفاکس معرفي کنيد. ضمن اين که اگر از يک فيدخوان ديگر استفاده مي کنيد، آن برنامه هم شناسايي مي شوند و مي توانيد فيدها را به آن برنامه نيز اضافه نماييد.
البته اگر يک فيدخوان مثل برنامه FeedReader داريد، افزودن فيدها به آن کمي طول مي کشد و احتياج به چند مرحله دارد. اينترنت اکسپلورر، ساير برنامه هاي فيدخوان را تشخيص نمي دهد و بايد نشاني فيد را به صورت دستي وارد برنامه کنيد، به اين ترتيب که ابتدا بايد نشاني فيد را copy کنيد و آن را در فيدخوان paste نماييد. در فايرفاکس هم مي توانيد از همين روش استفاده کنيد و البته مي توانيد به فايرفاکس بگوييد از چه برنامه ي فيدخواني استفاده مي کنيد تا با کليک روي آيکن RSS، به صورت خودکار آن فيد به برنامه اضافه شود.

RSS آن لاين

اتکا به برنامه هاي فيدخوان چند مشکل دارد، از جمله اي که اين فيدها تنها در يک کامپيوتر قابل دسترسي خواهند بود. اگر مي خواهيد از جاهاي مختلف واز هر کامپيوتري که به اينترنت متصل است به فيدهاي خود دسترسي داشته باشيد، احتياج به يک فيد خوان آن لاين داريد. البته تنها چند فيدخوان آن لاين وجود دارند، مثل Google Reader و Bloglines. در اين جا نگاهي به گوگل ريدر خواهيم انداخت.
براي استفاده ازگوگل ريدر، تنها احتياج به يک اعتبار کاربري در گوگل داريد (همان اعتباري که از آن به عنوان نشاني پست الکترونيک جي ميل استفاه مي کنيد). کافي است که در گوگل ريدر به نشاني زير برويد و نام اعتبار و رمز عبور را وارد کنيد:
http://www.google.com/reader
حالا کافي است هر فيدي را که خواستيد، اضافه کنيد. براي اين کار، نشاني RSS را کپي کنيد، سپس Add a subscription را در گوگل ريدر کليک کنيد و نشاني را paste نماييد. براي تماشاي محتويات فيدها کافي است روي لينک هايشان بر نوار Subscription در سمت چپ صفحه کليک کنيد. حالت پيش فرض نمايش فيدها، Ecpanded View است که در آن عنوان و خلاصه (يا کل) خبر و مطلب به نمايش در مي آيد. در قسمت بالاـ راست هر صفحه، گزينه اي به نام List وجود دارد که با کليک کردن آن، به حالت List View مي رويد و تنها عناوين خبرها به شما نشان داده مي شوند و به کمک آن مي توانيد خبرهاي بيشتري در يک صفحه داشته باشيد. در حالت Expanded، کليک روي عنوان خبر، صفحه اي شامل کل متن خبر روي سايت اصلي را برايتان باز مي کند. در حالت List View با کليک روي هرعنوان ابتدا خلاصه ي خبر نمايش داده مي شود و با کليک مجدد، صفحه ي حاوي کل متن باز مي گردد.

به اشتراک گذاري فيدها

گوگل ريدر اين امکان را مي دهد که فيدها را با ديگران به اشتراک بگذاريد وقتي در حالت Expanded کار مي کنيد، زير هر مطلب گزينه اي به نام Share خواهيد ديد که با کليک کردن آن، مطلب ديده شده به پوشه ي Shared Items در بخش Your Stuff (در قسمت بالاـ چپ صفحه) مي رود. مي توانيد با زدن گزينه ي Share with Note يک يادداشت کوچک هم بالاي مطلب بنويسيد که اين را دوستانتان خواهند ديد.
در حالت پيش فرض، همه ي افرادي که مشخصاتشان در فهرست گوگل شما ديده مي شود و آنها را به عنوان دوست به اين فهرست اضافه کرده ايد، مي تواند مطالب به اشتراک گذاشته شده را ببيند. البته مي توانيد اين دسترسي را تغيير دهيد.
روي Sharing Settings در سمت چپ صفحه کليک کنيد تا پنجره ي Options باز شود. با کليک کردن گزينه ي Change در سمت راست صفحه، مي توانيد موارد را با تمام افرادي که مشخصاتشان در فهرست گوگل شما قرار دارد به اشتراک بگذاريد. در وسط صفحه هم نام افرادي را مي بينيد که در فهرست اشتراک قرار دارند. مي توانيد با کليک گزينه ي Remove که در کنار نام افراد قرار دارد، آنها را از فهرست خود خارج سازند. همچنين اگر فردي در فهرست شما نباشد هم مي توانيد نام کاربري اش را در قسمت پايين ـ راست صفحه بنويسيد و روي Send Invites کليک کنيد.
البته راه ديگر اين است که آنها را در اعتبار کاربري گوکل، مثلاً در Google Talk، به فهرست دوستان اضافه کنيد.
اين جا هم مثل جي ميل مي توانيد بعضي موارد را ستاره دار کنيد تا بعداً دوباره به آنها سر بزنيد. براي اين کارکافي است پايين هر مطلب، گزينه ي Add Star را بزنيد.
هم چنين مي توانيد گزينه ي Browse Stuff در سمت چپ صفحه را کليک کنيد تا خود گوگل بر مبناي فيدهاي شما، چندين فيد ديگر به شما پيشنهاد دهد.
هم چنين مي توانيد فهرست فيدهاي يک فيدخوان ديگر را به گوگل ريدر منتقل کنيد و فهرست فيد خود را هم به دوستانتان بدهيد تا آنها تمام اين اشتراک ها را به سادگي در اختيار داشته باشند. براي اين کار نياز به يک فايل داريد.

OPML چيست؟

فرمتي به نام OPML وجود دارد که اغلب فيدخوان ها، انتقالات اشتراک خود را با استفاده از آن انجام مي دهند. براي مثال، فرض کنيد مي خواهيد فهرست فيدهاي اينترنت کسپلورر خود را به گوگل ريدر منتقل کنيد. براي اين کار، در حالي که پنجره ي اينترنت اکسپلورر باز است ابتدا کليد Alt را بزنيد تا منوها ظاهر شوند.، سپس در منوي Fil، گزينه ي Import and Export را کليک کنيد، Next را بزنيد، Expot Feeds را انتخاب و دوباره Next را کليک کنيد. حالا نامي مناسب براي فايلتان انتخاب کنيد و Next و بعد Finish را بزنيد.
اين فايل که در قالب OPML است، کاربردهاي بسياري دارد با اين مي توانيد فايل پشتيباني از فهرست فيدهاي خود داشته باشيد، آن را به دوستانتان بدهيد يا اين که از آن در يک فيدخوان جديد استفاده کنيد. فايرفاکس از OPML پشتيباني نمي کند و بايد براي وارد کردن فهرست فيد به آن، از افزونه ي OPML Support استفاده کنيد. اين افزونه در نشاني زير قرار دارد:
http://snipurl.com/9esmi
بعد از نصب آن، بايد فايرفاکس را شروع مجدد کنيد سپس در منوي Bookmarks گزينه ي Organise Bookmarks را انتخاب کنيد. اين جا دو گزينه ي جديد به منوي Import and Backup اضافه مي شود که براي وارد کردن و توليد فهرست فيد هستند.
راه ديگر، استفاده از برنامه ي OPML Builder است که آن را از اين نشاني مي توانيد دريافت کنيد:
http:/snipurl.com/9evun
در اين برنامه کافي است نشاني سايت مورد نظرتان را در کادر Web page Url وارد کنيد و دکمه ي Get Links را بزنيد. با اين کار، فهرستي از تمام فيدهاي موجود در آن سايت ايجاد مي شود. مي توانيد فيدهايي را که نمي خواهيد از فهرست حذف کنيد، سپس دکمه ي Greate OPML را کليک کنيد. در اين حالت مرورگر شما فايلي OPML را نشان خواهد داد که مي توانيد آن را با استفاده از گزينه ي Save از منوي File ذخيره کنيد. البته پسوند اين فايل XML است ولي در عمل هيچ فرقي با OPML ندارد.
در ضمن اگر تمايل داريد چندين فيد را با هم ترکيب کنيد. مي توانيد از ياهو پايپس استفاده کنيد تا چندين فيد جداگانه را با هم مخلوط کنيد و فيد جديدي تشکيل دهيد. ياهوپايپس در اين نشاني قرار دارد.
http:/pipes.yahoo.com
سرانجام اين که هدف اصلي RSS اطلاع رساني است و مي توان اين کار را به اشکال گوناگون مديريت کرد. مي توان با استفاده از يک فيدخوان به راحتي مطالب جديد را خواند و آنها را با دوستان به اشتراک گذاشت. يا مي توان از آنها خواست فايل هاي OPML شان را در اختيار شما قرار دهند. در هر صورت، فيدخواني راه جديدي براي چرخ زدن در اينترنت است. پيشنهاد مي کنيم اگر تا به حال از اين فن آوري مفيد و آسان استفاده نکرده ايد، براي يک بار هم که شده آن را امتحان کنيد. خيلي زود متوجه مي شويد که در حال حاضر براي به روز بودن هيچ راهي سريع تر از RSS و فيدخواني وجود ندارد!
منبع: نشريه صفر و يک - ش 25
/س