جستجو در محصولات

گالری پروژه های افتر افکت
گالری پروژه های PSD
جستجو در محصولات


تبلیغ بانک ها در صفحات
ربات ساز تلگرام در صفحات
ایمن نیوز در صفحات
.. سیستم ارسال پیامک ..
« بي ام و » دنياي وحش ( يوز پلنگ ايراني )
-(1 Body) 
« بي ام و » دنياي وحش ( يوز پلنگ ايراني )
Visitor 261
Category: دنياي فن آوري
نسل‌ يوزپلنگ‌ آسيايي‌ در تنها زيستگاهش‌ ايران‌‌ در حال‌ انفراض‌ است‌‌ خبر جديدي‌ نيست‌‌ اما اين‌ خبر در ايران‌ به‌ جز تعدادي‌ علاقمند به‌ محيط زيست‌‌ واکنشي‌ را در مردم‌ برنيانگيخته‌ است‌‌.

يوز ، دهخدا ، آکسفورد

واژه يوزپلنگ يکي از واژه هاي اصيل ايراني است که از ترکيب دو کله يوز و پلنگ حاصل شده است. يوز بُن مضارع مصدر يوزيدن به معناي " جَستن، جهيدن و طلب کردن" بوده و از اين رو يوزپلنگ، به معناي پلنگي است که به دنبال شکار خود گشته و آن را با جستن و دنبال کردن مي گيرد.
درگذشته اين جانور را پلنگ شکاري مي‌ناميدند که به سبب شباهت زياد آن به پلنگ و روش شکار منحصر به فرد آن بوده است.
ايرانيان باستان اين جانور را بيشتر با نام "يوز" مي شناخته‌اند و کمتر کلمه "يوزپلنگ" را براي آن بکار مي‌بردند. همچنين به اين جانور به خصوص در زمان تولگي "هَوْبَر" هم گفته مي‌شده است.
براي اين جانور زييا در زبانهاي مختلف نامهاي گوناگوني به کار رفته است. در زبان عربي يوز را "فهد" مي‌نامند درحاليکه در افغانستان به آن "تازي پرنگ" (فارسي دري) و "تازي پلنگ" (پشتو) گفته مي‌شود.
در پاکستان نيز در زبان براهوئي به آن "يوز" گفته مي‌شود. در گويش سواحيلي نيز که در شرق آفريقا رايج است نام "دوما" را براي اين جانور بکار مي‌برند. يوزپلنگ در زبان انگليسي "چيتا Cheetah" گفته مي‌شود.
چيتا واژه‌اي‌ست هندي که از واژه سانسکريت چيتراکا به معني «خال‌خالي» وارد انگليسي شده و گاهي در فارسي نيز به‌کار مي‌رود.
امروزه در سرتاسر دنيا اين جانور را با نام انگليسي آن‌مي شناسند.

يوزها و مغول ها

شکارگاه اکبر شاه در هند 1602 گفته مي‌شد وي در يک زمان 1000 يوز داشته که از آنها براي شکار استفاده مي‌کرده
يوزپلنگ زماني در عربستان و هند و تمام ايران و مرکز آسيا و افغانستان و پاکستان محدود بود و در ايران و شبه قاره هند که بسيار زياد بود. يوزپلنگها تنها گربه ساناني هستند که مي‌توانند اهلي شده و براي شکار آموزش بينند.گفته شده امپراتور مغول هندوستان ،اکبر شاه، حدود 1000 قلاده يوزپلنگ در يک زمان داشته‌است.چيزي که در بسياري از نقاشي‌ها و مينياتورهاي ايراني و هندي نشان داده شده‌است ، محدوده‌هايي براي نگهداري يوز پلنگ در تعداد زياد است.نگهداري اين حيوان بسيار پيچيده‌است:به طور مثال ميزان باروري اين حيوان در اسارت بسيار پايين است و نرخ مرگ و مير در ميان توله‌هاي اين حيوان به علل ژنتيکي بسيار زياد است و همچنين اين حقيقت که ماده در اين حيوان انتخاب کننده جفت است و نمي‌توان دو يوز نر و ماده را در کنار هم گذاشت تا خودشان جفت شوند چون ممکن است با هم جفت گيري نکنند و ماده ، نر را نپسندد.و اين عوامل باعث شده ميزان توليد مثل اين حيوان در اسارت بسيار پايين باشد.دانشمندان به يک حقيقتي در باره يوزها پي برده‌اند و آن اين است که بدن تمام يوزها از يک سيستم ايمني کاملا مشابه بهره مي‌برد و در واقع يک بيماري کشنده مي‌تواند همه يوزها را به طور مشابه از پاي در آورد و هيچ يوزي ار آن جان سالم به در نبرد.و اين مشابهت در ژنهاي ايمني بدن به خاطر پيوند خوردن يوزها در 12000 سال پيش است که باعث شباهت ژني آنها به همديگر گرديده‌است.در واقع بوجود آمدن يک نمونه قوي در آينده غيرقابل پيش بيني است.
در ابتداي قرن 20 يوز در بسياري از نواحي در آستانه انقراض قرار داشت و آخرين ادله عيني از يوز در هندوستان مربوط به سه عکس است که در سال 1947 گرفته شده‌است.در سال 1990 به نظر مي‌رسد که يوز تنها در ايران باقي مانده باشد.در سال 1970 برآورد شده بود که 200 يوزپلنگ در ايران وجود دارند

فقط در ايران

در جهان‌ دو گونه‌ يوزپلنگ‌ وجود دارد که‌ يکي‌ گونه‌ آسيايي‌ و ديگري‌ گونه‌ افريقايي‌ است.‌‌ گونه‌ افريقايي‌ يوزپلنگ‌‌ در شمال‌ اين‌ قاره‌ پهناور منقرض‌ شده‌ و فقط محدود به‌ جنوب‌ اين‌ قاره‌ شده‌ است‌ که‌ البته‌ با برنامه‌هاي‌ مناسب‌ حفاظتي‌ در حال‌ حاضر از نظر جمعيتي‌ در وضعيت‌ مناسبي‌ است‌‌.
اما يوز آسيايي‌ که‌ زماني گستره‌ وسيعي‌ از غرب‌ اين‌ قاره‌ از سوريه‌ و عربستان‌ گرفته‌ تا هندوستان‌ و ترکمنستان‌ پراکنده‌ بود از ‌20‌ سال‌ پيش‌‌ جز در ايران منقرض‌ شده‌ است‌‌.
مثلا اين‌ گونه‌ در عراق‌ از ‌1929‌‌ کويت‌ ‌1942‌‌ هند ‌1947‌‌ قزاقستان 1970 پاکستان‌ ‌1972‌‌ ترکمنستان‌ ‌1973‌‌ عربستان‌ ‌1973‌‌ و عمان‌ ‌1977‌ منقرض‌ شده‌ است‌‌ .

شکار يوز توسط يک باديه نشين در عراق 1925
قبل از جنگ جهاني دوم، جمعيت يوزپلنگ در حدود 400 قلاده بود که تقريبا در تمام مناطق استپي و بياباني نيمه شرقي کشور و قسمتي از نواحي غربي کشور نزديک مرز عراق ديده مي شد. ولي وجود خودروهاي جيپ رها شده پس از جنگ ، سرآغاز کاهش اساسي درجمعيت اين جانور گرديد که خود عمدتا معلول کشتار بي رحمانه آهو به عنوان طعمه اصلي اين جانور بوده است . در نتيجه جمعيت يوزپلنگ به شدت کاهش يافت. در سال 1335کانون سابق شکار ايران اعلام نمود که آهو و در سال 1338 يوزپلنگ جزو جانوران حمايت شده هستند. جمعيت آهو در بسياري از مناطق رو به افزايش نهاد که اين باعث افزايش جمعيت يوزپلنگ نيز گرديد. مشاهده يوزپلنگ در مناطق مختلف به خصوص داخل زيستگاههاي آهو افزايش يافت که اين احياي جمعيت معلول قوانين و مقررات حفاظتي بود که اعمال شد. در ميانه دهه 1350، جمعيت يوزپلنگ در در ايران 200 تا 300 قلاده تخمين زده مي شد. در خوش ييلاق مشاهده يوزپلنگ بسيار عادي بود (براي مثال در دو مورد مختلف در سال 1970 و 1973، 13 و 9 يوز تنها در عرض چند ساعت گشت در منطقه مشاهده گرديد). قلمرو يوزپلنگ تقريبا تمام مناطق کويري نيمه شرقي کشور بود که جمعيت انساني آن زياد نبود. در سال 1357، همزمان با وقوع تحولات سياسي در ايران، حفاظت ازحيات وحش براي چندين سال دچار اختلال گرديد. اغلب مناطق به وسيله دامداران اشغال و دشتها و استپهاي باز جولانگاه ماشين هاي کمک دار و موتورسيکلت هاي قدرتمند گرديد که گونه هاي کويري مثل آهو، جبير، گورخر و همچنين يوزپلنگ را تعقيب مي کردند. جمعيت آهو در بسياري از مناطق کاهش يافت و يوزپلنگها مجبور شدند تغيير زيستگاه داده تا در دامنه کوهها و تپه ماهورها از دست هجوم و مزاحمت انسانها در امان بمانند. از طرف ديگر به علت کاهش قابل توجه تعداد آهو، يوزپلنگ ها مجبور شدند که به منابع غذايي ديگري مثل قوچ و ميش و کل و بز که در مناطق کوهستاني محل زيستشان چندان مانند آهو تحت فشار انسان قرار نداشتند، روي آورند. پناهگاه حيات وحش خوش ييلاق که زماني مناسبترين محل براي زندگي يوزپلنگ در آسيا بود تقريبا به طور کامل از بين رفت و آخرين يوزپلنگ در اين منطقه در سال 1362ديده شد. يوزپلنگ از بسياري از مناطق زيست خود ناپديد شده و به بعضي مناطق دور از دسترس که در آنجا طعمه و امنيت مناسبي وجود داشت محدود گرديد.
بيش از 40 سال است که براي حفاظت از اين گونه در کشورمان اقداماتي صورت گرفته که بعضا نتايج قابل توجهي نيز به دنبال داشته است و بيش از 20 سال است که در ميان کشورهاي آسيايي يوزپلنگ توانسته تنها در کشور ما به بقاي خود ادامه دهد و اين مايه غرور و افتخار ما ايرانيان است که توانستيم اين ميراث طبيعي را همچنان حفظ نماييم.
و حالا چند سال است که برنامه حمايت از اين گربه زيبا به شدت دنبال مي شود.

و اما يوزپلنگ‌ آسيايي‌

وضعيت بقا: در خطر انقراض به شکل بحراني (IUCN 2.3) طبقه‌بندي علمي
فرمانرو: جانوران
شاخه: طنابداران رده: پستانداران راسته: Carnivora خانواده: گربه‌سانان سرده: يوزها گونه: A. jubatus زيرگونه‌: A. j. venaticus
نام سه‌جمله‌اي: Acinonyx jubatus venaticus
(Griffith? 1821)

مشخصات‌ ظاهري‌

يوزپلنگ‌ از خانواده‌ گربه‌ سانان‌ به‌ شمار مي‌آ‌يد و به‌ دليل‌ داشتن‌ دست‌ و‌ پاهاي‌ بلند‌ بدني‌ باريک‌ و کشيده‌ و سينه‌هاي‌ فراخ‌ تا حدودي‌ شبيه‌ سگ‌ تازي‌ است‌ ولي‌ برخلاف‌ سگ‌ سانان‌ سر کوچک‌ و گردن‌ و پوزه‌هاي‌ کوتاه‌ و گوش‌هايي‌ کوچک‌ و گرد دارد‌.
به‌ طور کلي‌ مي‌توان‌ آن‌ را به‌ سگي‌ با کله‌ گربه‌‌ تشبيه کرد‌. رنگ‌ پشت‌ زرد کم‌ رنگ‌ تا زرد متمايل‌ به‌ قرمز و زير بدن‌ سفيد است‌. بسياري‌ از مردم‌ يوز را با پلنگ‌ اشتباه‌ مي‌گيرند‌ اما تفاوت‌ بارز اين‌ دو حيوان‌ در شکل‌ خال‌هايشان‌ است‌‌ در يوز خال‌ها توپر و گرد است‌‌ در حالي‌ که‌خال‌هاي‌ پلنگ‌ درشت‌ و توخالي‌ و گل‌ مانند است.

به تو پر بودن خال ها در يوز پلنگ توجه کنيد
وجود نوار سياه‌ رنگي‌ که‌ از گوشه‌ داخلي‌ چشم‌هاي‌ يوز‌ به‌ موازات‌ بيني‌‌ تا گوشه‌ لبها امتداد يافته‌ و به خط اشک‌‌ معروف‌ است‌ نيز از مشخصات‌ بارز يوز است.
چشمان‌ يوز در بالاي‌ کاسه‌ سر قرار دارد.‌ طول‌ سر و بدن‌ يوزپلنگ‌ بالغ‌ از 112 تا ‌137‌ سانتي‌ متر‌ طول‌ دم‌ ‌64‌ تا ‌86‌ سانتي‌ متر و بلندي‌ شانه‌هايش‌ 71 تا ‌84‌ سانتي‌ متر است‌ و وزن‌ حيوان‌ به‌ ‌34‌ تا ‌54‌ کيلوگرم‌ مي‌رسد. جنس‌ نر يوز‌ اندکي‌ بزرگتر از جنس‌ ماده‌ است‌‌.

"بي ام و" دنياي وحش

برخورداري‌ از ستون‌ فقرات‌ انعطاف‌ پذير‌، کبد و قلب‌ بزرگ‌،‌ سوراخ‌ بيني‌ گشاد‌، ظرفيت‌ بالاي‌ ريه،‌‌ بدني‌ عضلاني‌ و باريک‌‌ يوزپلنگ‌ را تيز‌روترين‌ شکارچي‌ جهان‌ ساخته‌ است. آنها قادرند با سرعتي‌ معادل‌ ‌110‌ کيلومتر بر ساعت‌ بدوند.
يوزپلنگ‌ نظم‌ اجتماعي‌ منحصر به‌ فردي‌ دارد. در ايران‌ مطالعاتي‌ درباره يوزپلنگ‌ صورت‌ نگرفته‌ است‌؛‌ اما مطالعات‌ انجام‌ شده‌ در افريقا نشان‌ مييدهد که‌ يوزپلنگ‌ ماده‌ به‌ استثناي‌ زمان‌ مراقبت‌ از توله‌ها به‌ تنهايي‌ زندگي‌ مي‌کند و يوزپلنگ‌ نر در مراقبت‌ از بچه‌ها نقشي‌ بر عهده‌ ندارد.
توله‌هابه‌ مدت‌ ‌18‌ ماه‌ در کنار مادرشان‌ مي‌مانند و طي‌ اين‌ دوره‌ که‌ اهميت‌ بالايي‌ در زندگي‌ توله‌ها دارد‌ چگونگي‌ شکار و گزير از گزند شکارچيان‌ ديگر مانند پلنگ،‌‌ کفتار و گرگ‌ را مي‌آموزند‌ در ‌18‌ ماهگي‌ توله‌ها از مادر جدا مي‌شوند‌ از اين‌ پس‌ ممکن‌ است‌ توله‌ها با هم‌ شيران‌ خود حتي‌ تا ‌6‌ ماه‌ ديگر به‌ سر برند‌ در دو سالگي‌ هم‌ شيران‌ ماده‌ بقيه‌ را ترک‌ مي‌کنند و نرهاي‌ جوان‌ با هم‌ مي‌مانند‌ در واقع نرها به‌ تنهايي‌ يا همراه‌ برادران‌ خوني‌ خود زندگي‌ مي‌کنند اما ماده‌ها به‌ جز زمان‌ بچه‌داري‌‌ تنها زندگي‌ مي‌کنند.
برخي‌ از اين‌ گروه‌ها براي‌ خود حوزه‌اي‌ تعيين‌ مي‌کنند تا يوزپلنگ‌ ماده‌ را براي‌ جفت‌گيري‌ جلب‌ کنند‌ اين‌ حوزه‌ها اغلب‌ در جاهايي‌ است‌ که‌ در آن‌ طعمه‌ و آب‌ کافي‌ وجود داشته‌ باشد‌ در فصل‌ جفت‌گيري‌ هر نر براي‌ خود قلمروي‌ را انتخاب‌ مي‌کند‌. در اين‌ فصل‌ نزاع‌هاي‌ خشني‌ ميان‌ نرهاي‌ گروه‌ در دفاع‌ از حد و مرز قلمروشان‌ صورت‌ مي‌گيرد‌.
يوزپلنگ‌ها معمولا صبح‌ زود يا غروب‌ به‌ شکار مي‌روند‌ پس‌ از انتخاب‌ طعمه‌‌ که‌ معمولا حيوانات‌ ضعيف‌تر هستند؛ به‌ صورت‌ غير محسوس‌ به آنها نزديک‌ شده‌ و پس‌ از رسيدن‌ به‌ فاصله‌ حدود ‌10‌ تا ‌30‌ متر حمله‌ انفجاري‌ خود را شروع مي‌کنند‌ پس‌ از به‌ زمين‌ انداختن‌ طعمه‌ گلوي‌ او را با دندانهايش‌ فشارمي‌دهد تا خفه‌ شود.
تعقيب‌ طعمه‌ معمولا ‌20‌ ثانيه‌ و به‌ ندرت‌ بيش‌ از يک‌ دقيقه‌ به‌ طول‌ مي‌انجامد و در اين‌ زمان‌ بيش‌ از ‌500‌ متر شکارش‌ را دنبال نمي‌کند.‌ قريب‌ به‌ نيمي‌ از تعقيبها موفقيت‌ اميزند‌ گاهي‌ اوقات‌ شکارچيان‌ ديگر نظير گرگ‌ طعمه‌ او را از چنگش‌ بيرون‌ مي‌آ‌ورند‌. يوزپلنگ‌ مانند پلنگ‌ قادر به‌ پنهان‌ کردن‌ طعمه‌اش‌ از دسترس‌ ساير گوشتخواران‌ نيست‌ به‌ همين‌ دليل‌ بعد از خوردن‌ يک‌ وعده‌ غذا در بيشتر اوقات‌ باقيمانده‌ را از دست‌ مي‌دهد‌.

توليد مثل‌

بلوغي‌ جنسي‌ در حدود ‌20‌ ماهگي‌ رخ‌ مي‌دهد.‌ زمان‌ بارداري‌ ‌95‌ روز و تعداد توله‌ها ‌1‌ تا ‌6‌ و معمولا ‌4‌ تا 5 عدد است.‌‌ توله‌ها در هنگام‌ تولد حدود ‌300‌ گرم‌ وزن‌ و ‌30‌ سانتي‌ متر طول‌ دارند‌. رنگ‌ آنها خاکستري‌ تيره‌ است‌ و موهاي‌ بلندي‌ بر پشتشان‌ دارند.
اين‌ موها باعث‌ استتار توله‌ها در ميان بوته‌زارهاي‌ خشک‌ و پنهان‌ نگاهداشتن‌ آنها از ديد شکارچيان‌ ديگر است‌ . بچه‌ها به‌ دليل‌ جمع شدن‌ ناخنها تا شش‌ ماهگي‌‌ قادرند از درخت‌ بالا بروند‌.

تغذيه براي دوي سرعت‌

يوزپلنگ‌ در ايران‌ عمدتا از جبير،‌ آهو،‌ قوچ‌ ، ميش‌‌، کل‌ و بز و خرگوش‌ وحشي‌ تغذيه‌ مي‌کند‌.

يوزپلنگ‌، ايران و ديگر هيچ‌

يوزپلنگ‌ در دشتهاي‌ باز و تپه‌ ماهورهاي‌ واقع در مناطق‌ استپي‌ و بياباني‌ و نيمه‌ کويري‌ و زيستگاه‌هاي‌ باز ديگري‌ که‌ طعمه‌ در آن وجود داشته‌ باشد‌ ديده‌ مي‌شود‌. زيستگاه‌‌ عمده‌ يوزپلنگ‌ در ايران‌ دشت‌ کوير است‌ که‌ بخش‌هايي‌ از استان‌ کرمان‌‌، خراسان،‌‌ سمنان‌،‌ يزد،‌ تهران‌ و اصفهان‌ را در بر مي‌گيرد‌. اکنون‌ اين ناحيه‌ وسيع استپي‌ و بياباني‌ به‌ آخرين‌ پناهگاه‌ يوز آسيايي‌ مبدل‌ شده‌ است‌‌.
سابق‌ بر اين‌ ‌بين‌ سالهاي‌ ‌46‌ تا ‌‌57‌ گزارش‌هايي‌ از تهران‌ ‌به‌ خصوص‌ پارک‌ ملي‌ کوير مرکزي‌‌‌ سمنان‌ ‌توران‌‌ خوش‌ ييلاق‌ و مناطق‌ اطراف‌‌‌ خراسان‌ ،‌منطقه‌ مياندشت‌ و اطراف‌ طبس‌‌‌ يزد، ‌منطقه‌ کالمند‌، مناطق‌ اطراف‌ بافق‌‌ مهريز،‌ تفت‌ و شهر يزد‌‌، اصفهان،‌ ‌منطقه‌ موته‌ و کلاه‌ قاضي‌‌‌ فارس‌، ‌پناهگاه‌ حيات‌ وحش‌ بهرام‌ گور‌‌ کرمان‌، ‌منطقه‌ خبر و روچون‌‌‌ مازندان‌ ،‌پارک‌ ملي‌ گلستان،‌‌‌ هرمزگان‌ ‌اطراف‌ حاجي‌ آباد‌ و گزارشهاي‌ غير مکتوبي‌ از سيستان‌ ‌اطراف‌ هامون‌ صابري‌‌ و بلوچستان‌، ‌بمپور‌ و حتي‌ نفت‌ شهر در استان‌ کرمانشاه‌ مبني‌ بر مشاهده‌ يوز وجود داشته‌ است‌‌.
اما اين‌ روزها در ‌5‌ منطقه‌ مرکزي‌ کشور که‌ احتمالا ‌80‌ درصد يوزهاي‌ آسيايي را در خود دارد‌ مشاهده‌ اين‌ گونه‌ گزارش‌ شده‌ است‌‌.
1- پارک‌ ملي‌ کوير مرکزي‌ - ‌افريقاي‌ کوچک‌‌ واقع در استان‌ سمنان-‌ جمعيت‌ براورد شده‌ يوزپلنگ‌‌ ‌4‌ ‌تا ‌6‌ قلاده‌
2- پارک‌ ملي‌‌ پناهگاه‌ حيات‌ وحش‌ و ذخيرگاه‌ زيست‌ کره‌ خارتوان‌ واقع در استان‌ سمنان‌. جمعيت‌ براورده‌ شده‌ ‌10‌ تا‌ ‌14‌ قلاده‌
3- پناهگاه‌ حيات‌ وحش‌ نايبندان‌ طبس‌ واقع در شمال‌ شرق‌ استان‌ يزد .برآورد جمعيت‌ يوزپلنگ‌‌ ‌12‌ تا ‌15‌ قلاده‌.
4- منطقه‌ حفاظت‌ شده‌ بافق‌ واقع در استان‌ يزد. جمعيت‌ برآورد شده‌‌ ‌4‌ تا‌ 6 قلاده‌
5- منظقه‌ شکار ممنوع‌ دره‌ انجير واقع در استان‌ يزد . جمعيت‌ برآورده‌ شده‌‌ ‌3‌ تا‌ ‌5‌ قلاده‌.
با اين‌ حساب‌ با اينکه‌ آمار يوز آسيايي‌ را در ايران‌ گاهي‌ بين‌ ‌50‌ تا ‌60‌ قلاه‌ و در کل‌‌ کمتر از ‌100‌ قلاده‌ عنوان‌ کرده‌اند.
اين تخمين نتيجه نقشه برداري زميني است که توسط بيش از 12000 دوربين ديد در شب که در مکانهاي مختلف کار گذاشته شده بود
سام‌ خسروي‌ فرد‌ مشاور پروژه‌ بين‌المللي‌ حفاظت‌ از يوز آسيايي‌ ترجيح‌ مي‌دهد که‌ اين‌ اعداد را حدس‌ کارشناسي‌‌ بنامد تا آمار‌ چرا که‌ معتقد است‌ يوزپلنگ‌ حيواني‌ به‌ شدت مخفي‌ کار و فراري‌ از انسان‌ است‌ ، به‌ راحتي‌ خود را در طبيعت‌ استتار مي‌کند و گستره‌ زيستگاهش‌ بسيار وسيع است.‌‌ همه‌ اين‌ عوامل‌ دست‌ به‌ دست‌ هم‌ مي‌دهند تا آمارگيري‌ از اين‌ گونه‌ کاري‌ بسيار مشکل‌ شود.

توله‌هاي يوز در سال 1897 در هند همراه با يک سگ
مهندس‌ هوشنگ‌ ضيائي‌‌ مدير اين‌ پروژه‌ نيز بهترين‌ روش‌ آمارگيري‌ از يوز در ايران‌ را استفاده‌ از دوربين‌ تله‌اي‌ عنوان‌ مي‌کند‌ وي‌ مي‌گويد:"‌ ابتدا گذرگاه‌هاي‌ يوز را از روي‌ ردپاي‌ حيوان‌ مشخص‌ کرده‌‌ سپس‌ دوربينهاي‌ تله‌اي‌ را در انجا کار مي‌گذاريم‌‌ . خالهاي‌ روي‌ بدن‌ يوز مانند اثر انگشت‌ انسان‌‌ منحصر به فرد است؛‌‌ بنابراين‌ از روي‌ عکسها‌ تعداد يوزها را درآن فاصله‌‌ مشخص‌ کرده‌ و با انجام‌ کارهاي‌ آماري‌‌ جمعيت‌ يوز آن‌ ناحيه‌ را تخمين مي‌زنيم‌‌."

زنگ ها براي که به صدا در مي آيند؟

متخصصان‌ محيط زيست‌ بر اين‌ باروند که‌ ريشه‌ نگرانيها از انقراض‌ اين‌ گونه‌ نادر در جهان‌‌ به‌ عدم‌ آگاهي‌ مردم‌ درباره‌ اين‌ جانور برمي‌گردد.‌ برخي‌ تصور مي‌کنند که‌ يوزپلنگ‌ همان‌ پلنگ‌ است‌ و براي‌ حفظ جان‌ خود و دامهايشان‌ به‌ راحتي‌ دست‌ به‌ نابودي‌ اين‌ حيوان‌ مي‌زنند؛‌ در حالي‌ که‌ يوز براي‌ انسان‌ و دام‌ اهلي‌ خطري‌ ندارد و به‌ آنها حمله‌ نمي‌کند‌ به‌ طور کلي‌ عواملي‌ که‌ بقاي‌ يوزپلنگ‌ آسيايي‌ را در ايران‌ تهديد مي‌کند مي‌توان‌ به‌ دو دسته‌ تهديدهاي‌ زيستگاهي‌ و تهديدهاي‌ غير زيستگاهي‌ تقسيم‌ کرد‌.

الف‌‌: تهديد زيستگاهي‌

تخريب‌ و بهم‌ ريختگي‌ زيستگاه‌ و ناامن‌ شدن‌ پناهگاه‌هاي‌ حيات‌ وحش‌‌ ريشه‌ در عوامل‌ گوناگوني‌ دارد‌.

توسعه‌ کشاورزي‌ و صنايع‌ اسکان‌ انسانها‌ معدن‌ کاوي‌ و ساير طرحهاي‌ زيربنايي‌ در اکثر زيستگاه‌هاي‌ طبيعي‌ کشور تغييراتي‌ را بوجود آورده‌ است‌‌.
افزايش‌ تعداد دام‌‌ بدون‌ توجه‌ به‌ ظرفيت‌ محيط و فصل‌ مناسب‌‌ در تخريب‌ گياهان‌ نقش‌ موثري‌ داشته‌ و اين‌ به‌ نوبه‌ خود به‌ از بين‌ رفتن‌ سم‌ داران‌ وحشي‌‌ که‌ مهترين‌ طعمه‌ يوزپلنگ‌ هستند منتهي‌ شده‌ است‌‌.
تقريبا تمامي‌ مردم‌ روستايي‌ ساکن‌ در زيستگاه‌ يوزپلنگ‌ آسيايي‌ بز،‌ گوسفند و شتر پرورش‌
مي‌دهند‌ اين‌ مسئله‌ مدت‌ زيادي‌ که‌ به‌ مانعي‌ در حفاظت‌ از حيات‌ وحش‌ تبديل‌ شده‌ است‌‌.
سام‌ خسروي‌ فرد‌ مشاور پروژه‌ حفاظت‌ از يوز آسيايي‌ در ايران‌ مي‌گويد: " ورود دام‌ به‌ زيستگاه‌ يوز‌ از تهديدات‌ اصلي‌ زندگي‌ يوزپلنگ‌ است‌‌ علاوه‌ بر اين‌ که‌ سگ‌ گله‌ ممکن‌ است‌ به‌ يوز حمله‌ کند‌ چوپانان‌ هم‌ به‌ محض‌ رويارويي‌ با اين‌ حيوان‌ با تصور احتمال‌ حمله‌ يوز به‌ دامها‌ حيوان‌ را با تير يا سنگ‌ مي‌زنند.
از سوي‌ ديگر‌ با توجه‌ به‌ اينکه‌ وجود آب‌ در زيستگاه‌ اصلي‌ يوز يک‌ موهبت‌ محسوب‌ مي‌شود‌ دام‌ و به خصوص‌ شتر وقتي‌ سر آبشخور يا چشمه‌ مي‌آ‌يند‌ آن‌ را اشغال‌ مي‌کنند و ديگر نه‌ يوز و نه‌ طعمه‌هايش‌ به‌ آنجا نمي‌روند‌ در نتيجه‌ طعمه‌هاي‌ يوز يا مهاجرت‌ مي‌کنند يا مي‌ميرند و به‌ دنبال‌آن زندگي‌ يوز هم‌ تحت‌ تاثير قرار مي‌گيرد‌."
از طرف‌ ديگر فرايند تبديل‌ زمين‌ به‌ بيابان يا ‌بيابان‌ زايي‌‌‌ بسياري‌ از مناطقي‌ را که‌ يوزپلنگ‌ درآن زندگي‌ مي‌کند از بين‌ برده‌ و مناطق‌ وسيعي‌ را به‌ محيطي‌ تخريب‌ شده‌ که‌ داراي‌ ارزش‌ اقتصادي‌ يا حيات‌ وحشي‌ اندکي‌ هستند، تبديل‌ کرده‌ است‌‌.

ب:‌‌ تهديدهاي‌ غير زيستگاهي‌

شکار مستقيم‌ وحوش‌ در ايران‌ با وفور فزاينده‌ سلاح‌ گرم‌ و استفاده‌ از خودرو براي‌ شکار افزايش‌ يافت‌‌ اکثر شکارچيان‌ غير قانوني‌ از اهميت‌ يوزپلنگ‌ و طعمه‌هاي ‌آن در نظام‌ بوم‌ شناختي‌ آگاه‌ نيستند و شکار غير قانوني‌ در نظر آنها جرمي‌ ناچيز به‌ حساب‌ مي‌آ‌يد.
علاوه‌ بر شکار غيرقانوني‌ سالانه‌ حدود يک‌ ميليون‌ مجوز شکار با سهميه‌ ‌300‌ گلوله‌ به‌ طور رسمي‌ صادر مي‌شود.‌ بايد به‌ تمامي‌ اين‌ تهديدها‌ بهره‌‌ برداري‌ تجاري‌ از گونه‌هاي‌ خاص‌ را نيز افزود که‌ به‌ صورت‌ بيرويه‌ ادامه‌ دارد‌. گونه‌هايي‌ چون‌ آهو‌، پلنگ‌،‌ باز‌، هوبره‌‌، کبک،‌‌ مرغابي‌ و تمساح‌ از جمله‌ گونه‌هاي‌ در خطرانقراض‌اند.
با توجه‌ به‌ تعداد اندک‌ يوزپلنگ‌ باقيمانده‌ در مناطق‌‌ و به‌ خاطر اين‌ که‌ نسبت‌ ماده‌ به‌ نر اين‌ گونه‌ هنوز روشن‌ نيست‌‌ با شکار هر يک‌ گربه‌سان‌ لطمه‌ سنگيني‌ به‌ نظام‌ ژنتيکي‌ اين‌ گونه‌ در حال‌ انقراض‌ وارد مي‌شود‌.
متاسفانه‌ نظارت‌ بر شکار غير قانوني‌ دشوار است‌‌ به‌ عنوان‌ مثال‌‌ زيستگاه‌ يوز‌ غني‌ از کاني‌هاي‌ مهم‌ صنعتي‌ و تجاري‌ است‌ که‌ توسط وزارت‌ صنايع و معادن‌ بهره‌برداري‌ مي‌شود.‌ استخراج‌ معدن‌ به‌ خودي‌ خود تهديدي‌ محسوب‌ نمي‌شود‌ اما جاده‌ سازي‌‌ مناطق‌ مذکور را براي‌ همگان‌‌ از جمله‌ شکارچيان‌ غير قانوني‌‌ قابل‌ دسترس‌ مي‌کند‌.
به‌ اين‌ تهديدات‌ بيافزاييد تهديدي‌ از سوي‌ ساير حيوانات‌ شکارچي‌ مانند پلنگ‌،‌ کفتار و گرگ‌ و همچنين‌ سگهاي‌ گله‌ را که‌ متوجه‌ جان‌ يوزپلنگ‌ است‌‌ به عنوان‌ نمونه‌ از دو يوزپلنگ‌ شناسايي‌ شده‌ توسط تيم‌ حفاظت‌ از يوز آسيايي‌ در ايران‌ که‌ گردنبند ردياب‌ روي‌ آنها نصب‌ شده‌ بود‌ چندي‌ پيش‌ يکي‌ از آنها به‌ علت‌ کمبود شکار در قلمرو خود به‌ ارتفاعات‌ بالاتر که‌ قلمرو پلنگ‌ محسوب‌ مي‌شود‌ رفته‌ بود که‌ توسط يک‌ پلنگ‌ مورد حمله‌ واقع شده‌ و از دست‌ رفت‌‌.

تلاش‌ها و طرح‌ حفاظت‌ از يوزپلنگ‌ آسيايي‌ در ايران‌

طرح‌ حفاظت‌ از يوزپلنگ‌ آسيايي‌ پروژه‌اي‌ است‌ که‌ با مشارکت‌ سازمانهاي‌ ملي‌ و بين المللي‌ از شهريور ‌1380‌ به‌ اجرا در آمده‌ است‌‌ هدف‌ از اين‌ طرح‌ حفاظت‌ از يوزپلنگ‌ آسيايي‌ و به‌ دنبال‌آن مجموعه‌ حيات‌ وحش‌ کمياب‌ و در معرض انقراض‌ و حفظ زيستگاه‌ طبيعي‌ آنها در ايران‌ است‌‌.
از طرفي‌ مهندس‌ فرهادي نيا‌ مدير عامل‌ انجمن‌ يوزپلنگ‌ ايراني‌ معتقد است‌‌: تلاشهاي‌ موثري‌ اخيرا براي‌ حفظ اين‌ جانور ارزشمند شروع‌ شده‌ که‌ نتايج‌ قابل‌ توجه‌ و چشمگيري‌ نيز به‌ دنبال‌ داشته‌ است‌ و امروز مي‌توان‌ به‌ يقين‌ اظهار نمود که‌ جمعيت‌ يوزپلنگ‌ ايران‌ در مقايسه‌ با چند سال‌ گذشته‌ افزايش‌ يافته‌ است‌‌ در حال‌ حاضر تمامي‌ علاقمندان‌ به‌ يوزپلنگ‌ ايران‌ برآن شده‌اند روز نهم‌ شهريور را که‌ روز نجات‌ ماريتاست‌ به‌ عنوان‌ روز ملي‌ حفاظت‌ از يوزپلنگ‌ آسيايي‌‌ در نظر بگيرند و يوزپلنگ‌ ايران‌ را به‌ همه‌ مردم‌ جهان‌ به‌ عنوان‌ سمبل‌ و ميراث‌ طبيعي‌ ايرانيان‌ معرفي‌ کنند.
در اهميت‌ حفظ نسل‌ يوزپلنگ‌ آسيايي‌ همين‌ بس‌ که‌ چند سال‌ است‌ که‌ هند چشم‌ طمع به‌ يوزهاي‌ ايران‌ دوخته‌‌ حتي‌ حاضر شده‌ که‌ ‌17‌ جفت‌ از گونه‌هاي‌ جانوري‌ موجود در هندوستان‌ را به‌ ايران‌ بدهد و در قبال‌ آن يک‌ جفت‌ يوز بگيرد تا با استفاده‌ از فناوريهاي‌ جديد علم‌ ژنتيک‌ اقدام‌ به‌ تکثيرشان‌ کند‌.
منابع تحقيق :
hamshahrionline.ir
abolfazlnabeghe.parsiblog.com
ويکي پديا
Add Comments
Name:
Email:
User Comments:
SecurityCode: Captcha ImageChange Image