در پژوهشي جديد، که با تازگي در مجله نيچر منتشر شده توضيحي تازه درباره ي منشأ کهکشان هاي کوتوله ي کروي ارائه شده است، اين تحقيق شايد معمايي ديرينه را در درک شکل گيري کهکشان ها حل کند.
کهکشان هاي کوتوله کروي کوچک و بسيار کم فروغ اند و، به نسبت جرم کلي خود، ستاره هاي کمي دارند. به نظر مي رسد آنها بيشتر از ماده ي تاريک ساخته شده اند. ماده ي تاريک ماده اي رازآلود است که فقط از روي اثر گرانشي اش قابل آشکار سازي است و جرمش در عالم پنج برابر ماده عادي است.
تا به حال توضيح منشأ کهکشان هاي کوتوله ي کروي براي دانشمندان مشکل بود. در نظريه هاي قبلي لازم بود که کوتوله هاي کروي در مداري در نزديکي کهکشان هاي بزرگ مانند راه شيري، در حرکت باشند. اما اين نظريات شرح نمي دهند که کوتوله هايي، که در نواحي خارجي "گروه محلي "کهکشان ها رصد شده اند، چگونه شکل گرفته اند.
به گفته نويسنده اصلي مقاله النا دنگيا از مرکز اختر فيزيک هاروارد اسميتسوني،" اين کهکشان ها ارواح عالم نخستين اند و درک اينکه آنها چطور شکل گرفته اند. هدف اصلي کيهان شناسي نوين است."خانم دنگيا و همکارانش، براي رسيدن به دو نوع شرح کشل گيري کهکشان هاي کوتوله کروي، از شبيه سازي هاي رايانه اي بهره بردند:1)مواجهه بين دو کهکشان کوتوله بسيار دور از غول هايي مانند راه شيري و سپس شتاب گرفتن کهکشان کوتوله به سوي راه شيري و2) مواجهه بين يک کهکشان کوتوله و راه شيريِ در حال شکل گيري در عالم نخستين.
اين گروه دريافت که مواجهه هاي کهکشاني فرايندي گرانشي به راه مي اندازند که "تهي کردن تشديد شده" نام دارد و موجب حذف ستاره ها از کوتوله هاي کوچک تر حين بر هم کنش و تبديل آن به کوتوله ي کروي مي شود. به گفته دنگيا، "اين مواجهه همچون رقصي کيهاني، موجب برانگيختن تشديد گرانشي مي شود که ستاره ها و گاز را از کهکشان کوتوله مي ربايد و دم ها و پل هاي بلند و مرئي از ستاره ها مي سازد. اين سازوکار مهم ترين ويژگي کوتوله هاي کروي را شرح مي دهد که همان بودن تحت تسلط ماده تاريک است." اين نوارهاي بلند پرستاره ،که به سبب اين برهم کنش هاي گرانشي در فضا کشيده مي شوند، بايد قابل آشکارسازي باشند. مثلاً پلي از ستاره ها که به تازگي بينِ کوتوله هاي همسايه ي ما، کهکشان هاي اَسد 4 و اَسد 5، کشف شده اند شايد حاصل اين تهي شدگي تشديد شده باشند.
منبع: ماهنامه نجوم، شماره 189.