نحوه بوت از يک CD يا DVD
 

روش هاي مختلف تشريح شده در اين مقاله، از شما مي خواهند تا کامپيوتر خود را بجاي درايو ديسک سخت آن از يک CD يا DVD بوت نماييد. اگر تاکنون اين کار را انجام نداده ايد، بايد مراحل زير را دنبال کنيد:
کامپيوتر خود را کاملاً خاموش کرده و سپس آن را مجدداً روشن نماييد. براي دسترسي به تنظيمات داخلي کامپيوتر خود (که تحت عنوان BIOS يا Basic Input/Output System شناخته مي شود)، بايد يک کليد مخصوص (معمولاً Del يا F2) را به محض مشاهده اولين متن بر روي صفحه نمايش خود فشار دهيد. براي آگاهي از کليد مقتضي بر روي کامپيوتر خود، به مستندات آن مراجعه کرده و يا پيام نمايش داده شده بر روي صفحه نمايش را ببينيد.
ترکيب دقيق منوي BIOS به مدل مادربرد شما بستگي خواهد داشت. از کليدهاي مکان نما براي يافتن بخشي تحت عنوان Boot (يا چيزي مشابه آن) استفاده کنيد. اين منو بايد شامل يک فهرست از ابزارهايي باشد که کامپيوتر شما براي راه اندازي به ترتيب از آن ها استفاده مي کند. مطمئن شويد که درايو CD/DVD شما بعنوان اولين گزينه در اين فهرست انتخاب شده است و درايو ديسک سخت در مکان بعدي قرار دارد. پس از انجام اين کار، تنظيمات خود را ذخيره سازي نماييد (براي انجام اين کار، معمولاً بايد کليد F10 را فشار دهيد)
PC خود را مجدداً راه اندازي نماييد. حالا کامپيوتر شما بايد تلاش کند که براي بوت ابتدا از CD يا DVD استفاده نمايد. پس از آنکه سيستم يک ديسک قابل بوت را در درايو شما پيدا کرد، پيام Press any key to boot from CD بر روي صفحه ظاهر خواهد شد. بعضي از کامپيوترها (معمولاً لپ تاپ ها) به شما اجازه مي دهند که يک ابزار بوت را بدون مراجعه به BIOS انتخاب کنيد. در اين گونه موارد، معمولاً پيامي شبيه به F12 to choose boot device Press» را مشاهده خواهيد کرد.
براي دسترسي به اين ابزار در Windows7 و يا بر روي يک PC مبتني بر ويندوز ويستا با يک پارتيشن بازيابي، کامپيوتر خود را مجدداً راه اندازي نموده و کليد F8 را در ابتداي فرآيند بوت فشار دهيد تا يک منوي بوت ظاهر گردد، سپس، گزينه Repair Your computer را انتخاب کنيد. هنگامي که از شما خواسته شد يک زبان مناسب را براي اينترفيس مربوطه انتخاب کرده، سپس يک حساب، کاربري (که بايد از حقوق سرپرستي برخوردار باشد) را از منوي Dropdown انتخاب نموده و کلمه عبور مقتضي را تايپ کنيد. حالا شما يک منوي بازيابي را با گزينه Startaup Repair در بالاي آن مشاهده خواهيد کرد.

اول، ايمني!
 

هر سه نسخه ويندوز (XP/Vista/Win7) داراي يک حالت امن تحت عنوان Safe Mode براي عيب يابي مشکلات هستند. اين حالت عملاً يک نسخه خلاصه شده از ويندوز است که درايورهايي ابتدايي مايکروسافت براي نمايشگر، درايو سخت، صفحه کليد و ماوس را بارگذاري مي کند. Safe Mode کامپيوتر شما را تعمير نخواهد کرد اما ابزاري است که مي تواند به برطرف نمودن انواع مختلف مشکلات کمک کند.
اگر ويندوز در راه اندازي و يا خاموش کردن سيستم شما با شکست مواجه گردد، دفعه بعدي که ويندوز راه اندازي مي شود اين موضوع را تشخيص داده و بطور خودکار Safe Mode را بارگذاري کرده يا صفحه اي را با فهرستي از گزينه هاي پيشرفته نمايش مي دهد که Safe Mode نيز يکي از آنهاست. اگر چنين صفحه اي ظاهر نشود، خود شما نيز مي توانيد با فشار دادن مکرر کليد F8 پس از راه اندازي کامپيوتر و پيش از نمايش اولين لوگوي ويندوز، به صفحه گزينه هاي بوت پيشرفته دسترسي پيدا کنيد. در هر صورت، پس از ظاهر شدن اين صفحه گزينه ها، از کليدهاي مکان نما براي انتخاب گزينه Safe Mode استفاده کرده و سپس کليد Enter را فشار دهيد. راه اندازي PC شما در اين حالت کندتر از شرايط معمولي خواهد بود و خطوط متني به سرعت بر روي صفحه نمايش شما شروع به لغزيدن به سمت بالا خواهند نمود (اصلاً وحشت زده نشويد، اين وضعيت کاملاً طبيعي است). در نهايت، شما صفحه Logon عادي ويندوز را مشاهده خواهيد کرد. اگر براي استفاده از حساب هاي کاربري موجود بر روي کامپيوتر مورد نظر حق انتخاب داريد، گزينه اي را انتخاب کنيد که داراي امتيازات سرپرستي (Administrator) باشد. ويندوز حالا يک دسک تاپ Safe Mode را نمايش خواهد داد. اين دسک تاپ از تفکيک پذيري پايين تري (نسبت به تنظيمات عادي شما) براي صفحه نمايش استفاده مي کند، بنابراين آيکنها در ابعاد بزرگتري نمايش داده خواهند شد و ممکن است کل صفحه بر روي بعضي از صفحات LCD تا حدودي خشک و Blocky به نظر برسد.
در XP، يک جعبه پيام ظاهر شده و توضيح مي دهد که کامپيوتر شما در وضعيت Safe Mode قرار دارد. براي بستن اين جعبه بر روي گزينه Yes و براي استفاده از System Restore جهت تلاش براي بازگرداندن تنظيمات کامپيوتر خود به يک زمان قبلي (زماني که بطور صحيح کار مي کرده است) بر روي گزينه NO کليک نماييد. در ويندوز ويستا و Windows7 تنها يک صفحه Help ظاهر خواهد شد اما شما مي توانيد System Restore را با تايپ عبارت System restore در فيلد جستجوي منوي Start، اجرا کنيد. اگر مي خواهيد يک برنامه و يا ابزار را Uninstall کنيد، اين کار را پيش از اجراي System Resrotre انجام دهيد زيرا در غير اين صورت ممکن است با مشکلاتي مواجه شويد.
هنگامي که در Safe Mode هستيد، مي توانيد درايو ديسک سخت خود را براي يافتن خطاهايي مورد بررسي قرار دهيد که احتمالاً باعث ايجاد مشکل شده اند. براي انجام اين کار، My computer (ويندوزXP) يا Computer (ويستا يا win7) را باز کرده، بر روي آيکن درايو C: خود کليک راست نموده و سپس گزينه Properties را انتخاب کنيد. در جعبه محاوره اي که ظاهر مي شود به برگه Tools رفته، بر روي کليد Check Now کليک نموده و سپس مطمئن شويد هر دو گزينه موجود در جعبه محاوره اي بعدي فعال هستند. حالا بر روي کليد Start کليک نماييد تا ويندوز به شما اعلام کند که در حال حاضر قادر به بررسي ديسک نمي باشد. بر روي Schedule Now (يا Yes در ويندوز XP) کليک نموده و سپس PC خود را مجدداً راه اندازي کنيد. فرآيند بررسي ديسک بطور خودکار پس از ظاهر شدن لوگوي ويندوز آغاز مي گردد. برحسب اندازه ديسک سخت شما، اين فرآيند مي تواند مدت زيادي طول بکشد و در انتها، گزارش خواهد داد که آيا مشکلي را برطرف کرده است ياخير. اگر تعداد مشکلات برطرف شده بسيار زياد است (و يا اين ابزار مشکلات زيادي را يافته اما اعلام مي کند که قادر به برطرف نمودن آنها نيست)، اين وضعت مي تواند نشانه اي خرابي از درايو ديسک سخت شما باشد. در چنين شرايطي و خصوصاً اگر متوجه شده ايد که صداي ديسک شما بطور غيرعادي افزايش يافته، جداً توصيه مي کنيم که ديسک سخت خود را پيش از آنکه از کار بيفتد تعويض نماييد. شما بايد هرچه زودتر فايل هاي ارزشمند خود را به يک انباره ذخيره سازي خارجي يا آنلاين کپي کنيد. توجه داشته باشيد که وقتي در Safe Mode هستيد نمي توانيد به ضبط CD ها و يا DVD ها بپردازيد. با اين حال، وجود يک يا دو خطاي ديسک نمي تواند نگراني زيادي را بوجود آورد، زيرا چنين خطاهايي مي توانند بخاطر بسته شدن ويندوز به طور نامناسب، ايجاد شده باشند.

گام هاي بعدي
 

اگر تا اينجا پيش آمده ايد، نشانه ها حاکي از آن هستند که خود ويندوز بطور بنيادي سالم است اما احتمالاً مشکلي در يک درايور و يا يک تنظيم سخت افزاري وجود دارد. پس از آنکه به اين نتيجه مهم درباره سلامت سيستم خود رسيديد، زمان آن رسيده است که حذف اقلامي که مي توانند باعث ايجاد مشکل شده باشند را آغاز کنيد. يکبار ديگر، به کارهايي که در طول يکي دو روز گذشته، پيش از بروز مشکل بر روي کامپيوتر خود انجام داده ايد فکر کنيد: آيا نرم افزار يا سخت افزار جديدي را نصب کرده ايد؟ اگر PC شما پس از اضافه شدن و يا ارتقاء يک ابزار سخت افزاري با مشکل مواجه شده، در اين مرحله سعي کنيد درايورهاي آن را حذف نماييد. روش دقيق انجام اين کار در بخش «نحوه حذف يک درايور در Safe Mode» تشريح شده است.
بهتر است يک روش منظم را دنبال کنيد: هر بار که چپزي را تغيير مي دهيد، ويندوز را مجدداً راه اندازي نماييد تا بفهميد که مشکل برطرف شده است يا خير. هميشه از اين ايده اجتناب کنيد که همه تغييرات مورد نظر خود را يکباره اعمال نموده و سپس منتظر بهترين نتيجه ممکن باشيد. اگر راه اندازي ويندوز در انتهاي اين فرآيند با شکست مواجه شد، حذف اقلام موجود در فولدر Startup را امتحان کنيد. براي اين منظور در منوي Start ابتدا بر روي All Programs و Startup کليک نماييد. سپس بر روي هريک از اقلام داخل اين فولدر کليک راست کرده و سپس گزينه Delete را انتخاب نماييد.
يک محدوديت کليدي Safe Mode اين است که شما نمي توانيد براي بارگذاري درايورهاي جديد و با دريافت کمک بيشتر به اينترنت دسترسي داشته باشد. با اين حال اگر بتوانيد از Safe Mode استفاده کنيد. راهي براي دسترسي آنلاين وجود خواهد داشت. کامپيوتر خود را مجدداً راه اندازي کرده و هنگامي که منوي گزينه هاي بوت ظاهر شد (مي توانيد با فشار کليد F8 آن را بطور دستي احضار کنيد)، گزينه Safe Mode with Networking را انتخاب نماييد. اگر از يک روتر باند پهن استفاده مي کنيد، اين گزينه امکان دسترسي به اينترنت را براي شما فراهم خواهد نمود. اما اگر PC شما مستقيماً از طريق يک مودم ADSL به اينترنت متصل مي شود، امکان دسترسي وجود نخواهد داشت. اگر نتوانستيد در اين شرايط به اينترنت دسترسي پيدا کنيد، مشکل احتمالاً به کارت شبکه و يا آداپتور شبکه بي سيم شما مربوط مي شود. شما بايد براي بررسي اين موضوع، قطعه مربوطه را در DeviceManager غيرفعال و يا Uninstall نماييد. براي باز کردن Device Manager کليد ويندوز را نگهداشته و سپس کليد Pause/Break را فشار دهيد. سپس، به برگه Hardware برويد (در ويندوز ويستا يا Win7)، در پنجره اي که ظاهر مي شود گزينه Device Manager را انتخاب کنيد).
منوي بوت پيشرفته در عين حال داراي يک گزينه بسيار مفيد ديگر نيز مي باشد که تحت عنوان Last Known Good Configuration مشخص شده است. اين گزينه تلاش مي کند تنظيماتي را بارگذاري نمايد که وقتي PC شما براي آخرين بار بطور صحيح بوت شده بود، مورد استفاده قرار گرفته بودند.

اگر شما به هيچ وجه نمي توانيد کامپيوتر خود را در حالت Safe Mode راه اندازي کنيد، اين اصلاً نشانه خوبي نيست. براي کاربران ويندوز XP قدم بعدي اين است که براي تعمير نصب ويندوز خود تلاش نمايند. اين فرآيند، تمام فايل هاي ويندوز را با کپي هاي تازه اي جايگزين مي کند، اما داده ها و برنامه هاي شما را حفظ مي نمايد. شما براي اين منظور به يک CD نصب ويندوز XP و کليد محصول (Product Key) ويندوز خود نياز خواهد داشت. کامپيوتر خود را از CD نصب ويندوز راه اندازي کرده و سپس در اولين صفحه منو کليد Enter را فشار دهيد. سپس، کليد F8 را براي موافقت با شرايط مجوز مايکروسافت فشار دهيد. نصب ويندوز فعلي خود را از فهرستي که ظاهر مي شود انتخاب کرده و سپس کليد R را فشار دهيد. حالا فرآيند نصب ويندوز آغاز مي شود، اما هيچيک از داده هاي شما را حذف نخواهد کرد.
از گزينه منوي Repair a Windows XP Installation در اولين صفحه اي که پس از بوت کامپيوتر خود از CD نصب مشاهده خواهيد نمود، صرف نظر کنيد زيرا اين گزينه بطور آزار دهنده اي شما را به هيچ نقطه مفيدي نخواهد رساند.
اگر کامپيوتر شما حتي در حالت Safe Mode نيز راه اندازي نمي شود و تمام روش هاي درماني ذکر شده در اينجا نيز هنوز هيچ نتيجه مثبتي را به همراه نداشته اند، زمان آن رسيده است که به سراغ معيارهاي جديدتري (نظير نصب مجدد ويندوز به طور کامل) برويد. پيش از انجام اين کار، بسيار حياتي است که تمام فايل هاي مهم خود که مايل به حفظ آنها هستيد را نجات داده و در جاي ديگري ذخيره کنيد. اگر نمي توانيد براي اين منظور به Safe Mode دسترسي پيدا کنيد، از يک ديسک نجات نظير BartPE استفاده نماييد. بعضي از PC ها به همراه ديسکي ارائه مي شوند که طراحي شده تا کامپيوتر را به وضعيتي که در هنگام «نو بودن» خود داشته است، Reset نمايد. بعضي از ديسک هاي «Recovery» در واقع يک ديسک ويندوز در لباس مبدل هستند، اما غالباً حاوي ابزارهايي براي دسترسي به پارتيشن بازيابي ذخيره شده بر روي درايو ديسک سخت مي باشند. براي آگاهي از روش بازيابي توصيه شده در مورد PC خود به مستندات آن مراجعه کرده و يا با فروشنده/ توليد کننده آن تماس بگيريد.

يک روش واقعاً آسان
 

صرف نظر از اينکه بايد چقدر اين راهنما را دنبال کنيد تا بتوانيد کامپيوتر خود را بازيابي نمائيد. هميشه يک تصور در ذهن ما وجود دارد: عالي نبود اگر مي توانستيد تنها يک کليد را فشار داده و به زماني برگرديد که PC شما بخوبي کار مي کرد؟ خوب، بايد بگوييم که مي توانيد اين کار را انجام دهيد. تکنيکي با نام Disk Imaging به شما اجازه مي دهد يک تصوير لحظه اي از کل PC خود را در شرايطي که بخوبي کار مي کند تهيه نماييد، بصورتي که اين وضعيت در هر زماني قابل بازيابي باشد. بعضي از نسخه هاي ويندوز ويستا و Windows7 حتي اين ويژگي را بصورت توکار ارائه مي کند.
Disk Imaging (که گاهي اوقات تحت عنوان System Backup نيز شناخته مي شود) غالباً با کپي پشتيبان فايل هاي شما اشتباه گرفته مي شود، اما آنها کاملاً با يکديگر تفاوت دارند. File Backup صرفا اسناد، عکس ها و ساير فايل هاي داده شما را در محل امن ديگري کپي مي نمايد، اما يک Disk Image يک کپي فشرده سازي شده از کل محتويات ديسک را ايجاد مي کند که ويندوز و تمام برنامه هاي شما را نيز در بر خواهد گرفت.

اگر در حال استفاده از Windows Vista Ultmate و يا هريک از نسخه هاي Windows7 هستيد، توصيه مي کنيم از ابزارهاي Backup/ Restore توکار اين سيستم هاي عامل براي محافظت از داده هاي خود استفاده نماييد. شما مي توانيد از طريق System and Security (در Windows7) يا System and Maintenance (در ويندوز ويستا) به اين ابزار دسترسي پيدا کنيد.
Windowos7 به شما اجازه مي دهد که يکCD نجات سيستم را ايجاد کنيد. نسخه هاي Home Basic و Premium ويندوز ويستا تنها قادر به تهيه کپي پشتيبان و بازيابي فايل ها و يا فولدرهاي جداگانه هستند قابليت هاي Backup در ويندوز XP نيز به هيچ وجه راضي کننده نيست. بنابراين در اينگونه موارد شما به ابزاري نياز داريد که بتوانيد Image هاي کاملي از ديسک ايجاد کرده و بازيابي نمايد.
ابزارهاي رايگان خوبي نظير Clonezilla Live CD براي اين منظور وجود دارند. استفاده از اين ابزار بسيار آسان است، حتي با وجود آنکه اينترفيس آن کمي ترسناک به نظر مي رسد. ابزارهاي ديگري نيز وجود دارند که ويژگي هاي مشابهي را در اختيار شما مي گذارند. از نمونه هاي رايگان اين ابزارها مي توان به macrium Reflect Free و HDClone Free Edition اشاره کرد.
بعنوان يک اقدام احتياطي «حداقل» در مقابل حوادث احتمالي، بايد بطور منظم از مرورگر ويندوز (Windows Explorer) براي کپي نمودن فايل هاي مهم خود به يک محل امن نظير يک DVD، CD و يا يک ديسک USB استفاده کنيد. همچنين، تمام ديسک هاي برنامه و ديسک نصب ويندوز خود را جمع آوري نموده، شماره هاي سريال و اطلاعات لازم براي نصب هر کدام را يادداشت کرده و آنها را در محل امني نگهداري نماييد. به هيچ وجه نبايد منتظر بمانيد تا بيش از حد دير شود. مثل هر مورد ديگري، در اينجا نيز پيشگيري بسيار بهتر از درمان خواهد بود.

نحوه حذف يک درايور در حالت Safe Mode
 

1- براي Uninstall نمودن يک درايو مشکل ساز که فکر مي کنيد از بارگذاري ويندوز جلوگيري مي کند، ابتدا بايستي کامپيوتر خود را با فشار کليد F8 در آغاز فرايند راه اندازي آن، به منوي بوت پيشرفته هدايت نماييد. به اين ترتيب يک صفحه متني با فهرستي از گزينه هاي بوت ظاهر خواهد شد. از کليدهاي مکان نما براي انتخاب گزينه Safe Mode استفاده کرده و سپس کليد Enter را فشار دهيد.

2- طبق معمول به ويندوز Login کنيد، در ويندوز XP يک جعبه اطلاع رساني باز خواهد شد، کافي است بر روي گزينه Yes کليک نماييد. در ويندوز XP، پانل کنترل ويندوز را باز کرده و سپس بر روي اپلت System دو بار کليک نماييد. در جعبه محاوره اي System Properties به برگه Hardware رفته و سپس بر روي کليد Device Manager کليک نماييد. در ويندوز ويستا يا Windows7، بر روي گوي Start کليک نموده، عبارت device manager را در فيلد جستجو وارد کرده و سپس بر روي لينک Device manager در بالاي فهرستي که ظاهر مي شود کليک نماييد.
3- ابزاري که باعث ايجاد مشکل شده است را در فهرست Device Manager پيدا کنيد. بر روي علامت+ کنار آيتم مورد نظر کليک نماييد تا فهرست مربوطه باز شود. بر روي ابزاري که مي خواهيد حذف شود کليک راست نموده و سپس گزينه Unistall را از منوي مربوطه انتخاب کنيد. در اين مرحله يک پيام تأييد ظاهر خواهد شد. بر روي OK کليک نماييد تا فرآيند حذف آغاز گردد. هنگامي که کارتان به اتمام رسيد، PC خود را مجدداً راه اندازي کنيد.
منبع:بزرگراه رايانه 127