تاريخچه پرورش بوقلمون
بوقلمون بزرگترين و سنگينترين پرنده خانگي است . برخي مبدا اصلي اين پرنده را آمريکاي شمالي و مرکزي ذکر مي کنند و برخي ديگر ساکنين مکزيکو يعني سرخپوستان آزتک و مايا را مسئول اهلي شدن آن مي دانند درسال 1581 پس از کشف مکزيک بوقلمون به آن کشور وارد شد و سپس در سال 1524 بوقلمون اهلي به انگلستان برده شد و در قرن 16 و 17 مصرف گوشت بوقلمون در انگلستان رواج زيادي گرفت .
اولين شخصي که به طور مکتوب در شال 1499 به بوقلمون اشاره کرده و در مورد آن بحث نموده است پدروالونسونينو مي باشد . ضمنا او را اولين فردي مي دانند که در سال 1500 ميلادي بوقلمون را به اروپا برد .
دليل اساسي افزايش توليد و مصرف گوشت بوقلمون در ار.پا و آمريکا چنين توجيه مي گردد . گوشت بوقلمون از لحاظ چربي و کالري فقيرو ازنقطه نظرکارکردي درتغذيه بسياربا اهميت و ارزش غذايي آن شبيه گوشت گوساله هاي بسيار جوان بدون چربي است .
امکان عرضه گوشت بوقلمون به اشکال متنوع وجود داشته و مي تواي آنها را به حالت لاشه کامل يا قطعات ران و سينه و يا به صورت کالباس و سوسيس و غيره وارد بازار مصرف نمود .
نگهداري بوقلمونها تنها به چهار ديواري سالنها محدود نشده بلکه اين امکان حتي در مزرعه و فضاي باز براي آنها بيشتر ممکن است .
تاريخچه نگهداري در ايران :
اين پرنده درزمان شاه عباس صفوي توسط تعدادي از تجار ارمني که به ايتاليا رفته بودندبه ايران وارد شد و از آن به بعد ارامنه مامور تکثير و پرورش آن گرديدند .
به نظر مي آيد که چون جنس نر اين پرنده مي تواند همانند ديباي رومي رنگ چهره و فرم پرهاي خود را هر لحظه به گونه اي درآورد و ضمن ترسو و کودن بودن بسيار لذا بهترين نام براي او مي توانسته همين بوقلمون باشد . نگهداري سنتي بوقلمون در نواحي خراسان گيلان و مارندران آذربايجان غربي، شرقي مرکزي ، فارس ، اصفهان و کرمان متداول است .
طبقه بندي بوقلمون از نظر جانور شناسي :
بوقلمونهادرطبقه بندي جانوري جز راسته گالي فرميس زير راسته گالي تيره فازيانيده تحت تيره مله اگريدين و جنس مله اگريس گالوپا مي باشد .
در تحت تيره مله اگريدين دو نوع بوقلمون بنامهاي اگريو خازيس و اوسلاتاو مله اگريس گالوپا شناسايي شده است .
مختصري از فيزيولوژي بوقلمون :
تعداد کروموزومهاي آن 82 عدد مي باشد . تعداد ضربان قلب 200 تا 250 در دقيقه است ، دستگاه گوارش بوقلمون شبيه به ماکيان بوده فقط در انداره متفاوت است ، دستگاه توليد مثل بوقلمون شباهت زيادي با ماکيان داشته و با غاز و اردک در عدم وجود قضيب اختلاف دارد . اسپرم ها 5تا7 روز در مجراي تناسلي جنس ماده زنده باقي مي ماند ، شروع تخمگذاري دربوقلمونها 230 تا240 روزگي است ، از طرز گرفتن شاهپرها در بال مي توان به نر و ماده بودن بوقلمونها پي برد ، قطع بال در بوقلمون از 1 تا10 روزگي انجام مي گيرد ، نوک چيني جهت جلوگيري از کانيباليزم در 2تا 5 هفتگي انجام مي گيرد .
تيپ ظاهري :
سر :
سر لخت يا بدون پر با رنگي متمايل به آبي حاوي گره هاي متراکم گوشتي قرمز است .
چشمها :
در بوقلمونها عنبيه قرمز مايل به قهوهاي و مردمک سياه زنگ است چشمها داداي سه پلک داخلي و خارجي هستند
منقار :
سخت و شاخي بوده و دو منفذ تنفسي پرنده به صورت افقي در انتها و بالاي آن قرار دارند .
گردن :
نسبتا طويل و کمي به پشت خميده است در زير منقار يک پرده گوشتي شبيه غبغب وجود داردکه تا نيمه گردن ادامه دارد .
سينه :
ابعاد سينه در انواع بوقلمونها متفاوت است در ناحيه سينه جنس نر در سن 8تا9 ماهگي موهاي زبر سياه رنگي روييده است .
پشت :
طويل و از امتداد شانه ها به طرف دم کمي محدب مي باشد .
دم :
دم طويل کمي افتاده و جمع شده به نظر مي آيد .
ساق پا :
ساق پا بلند قوي بدون پر است رنگ آن از قرمز تا ارغواني سياه کم رنگ خاکستري نقره اي يا سفيد کرمي مي باشد.
2 نژاد مهم بوقلمون
بوقلمون برنز
بوقلمون برنز از نژاد بوقلمون هاي اهلي است . اگرچه رشد به مراتب بيشتري دارد ولي از نظر ظاهر بسيار شبيه بوقلمون وحشي آمريكاي شمالي است .
با وجود اينكه نژاد اين دسته از ماكيان در سالهاي اخير رو به نقضان گذاشته است ولي باز مي توان از آنها به عنوان موجودات خوب و مولد خانگي ياد كرد.گزارشات حاكي از اين است كه بوقلمون هاي برنز در مقايسه با ساير گونه هاي بوقلمون اندكي آرام تر هستند و اين باعث مي شود كه به راحتي بتوان آنها را در كنار خود نگهداري نمود.پرورش دهندگان اين حيوان مي گويند زماني كه شما وارد محل زندگي بوقلمونهاي برنز بشويد آنها به راحتي براي دريافت غذا به شما نزديك مي شوند .مثل بيشتر بوقلمونها ، بوقلمونهاي برنز نسبت به سرما و تغييرات آن بسيار حساس مي باشند و بايستي در قبال چنين شرايطي محفوظ نگه داشته شوند .اغلب خانواده هاي بوقلمون برنز به عنوان حيوانات خانگي به فروش مي رسند.در مرحله بلوغ بوقلمونهاي برنز معمولاُ وزني بين 25 تا 40 پوند دارند ، اين در حالي است كه وزن بوقلمونهاي ماده بين 14 الي 26 پوند متغيير است .پرهاي آنها رنگ سياه مات دارد و لكه هاي قهوه اي متمايل به سبز بر روي آنها در زير نور خورشيد مثل رنگهاي متاليكي مي درخشد .كفل اين نوع بوقلمون رنگ برنز خاصي دارد در حالي كه پرهاي ناحيه جلوي بدن او بيشتر قرمز و سبز رنگ است . لبه دم بوقلمون برنز ،دور تا دور نوار سفيد رنگي دارد . در حال حاضر دو نوع از بوقلمونهاي برنز وحشي و سينه پهن بيشتر با مقاصد تجاري توليد ميشوند و دليل آن اين است كه سينه آنها گوشت نسبتاً زيادي دارد .بوقلمونهاي برنز به آمريكاي شمالي تعلق دارند .از حدود 500 سال قبل قوم آز تك آنها را به عنوان حيوان خانگي مورد استفاده قرار مي دادند.اگرچه هر دو نوع بوقلمونهاي برنز در آمريكا كمياب شده اند وليكن بوقلمون سينه پهن بيشتر مورد استفاده عموم قرار دارد . اين نكته را نيز بايد افزود كه پرورش سينه پهن ها بسيار مشكل تر از نوع وحشي آنها مي باشد و دليل آن اين است كه آنها به دليل سينه پهنشان نمي توانند جفت گيري كنند و تكثير آنها به صورت تلقيح مصنوعي صورت مي گيرد . تا سال 1960 بوقلمونهاي برنز عمده ترين بوقلمونهاي بودند كه در ايالات متحده پرورش داده مي شدند.بوقلمونهاي برنز نر را مي توان با زايده گوشت زير گردنشان از بوقلمونهاي ماده تشخيص داد .برخلاف نوع وحشي بوقلمونهاي برنز كه به طور طبيعي جفت گيري مي كنند بوقلمونهاي سينه پهن به دليل سينه پهن خود ، نمي توانند به طور طبيعي جفت گيري كنند . تلقيح مصنوعي روشي است كه در اين مورد به كار گرفته مي شود.
بوقلمون سفيد:
امروزه اختلالاتي در مورد نژاد بوقلمون ((وايت هلند)) به وجود آمده است . اگرچه اغلب بوقلمونهاي سفيد را به نام ((وايت هلند)) مي شناسند ولي همه آنها استانداردهاي نژاد مزبور را دارا نمي باشند .نژاد بوقلمونهاي واقعي ((وايت هلند)) روز به روز كمياب تر مي شود . بنابراين اقدامات حمايني جهت حفاظت آنها بايد صورت گيرد .بوقلمونهاي ((وايت هلند)) ديگر به طور گروهي پرورش داده نمي شوند .پرورش دهندگان نژاد اصيل بسيار كم هستند و آنها بر اين نكته اتفاق نظر دارند كه بوقلمونهاي مذكور با استاندارهايي مورد ارزيابي قرار مي گيرند كه به مرور زمان از استانداردهاي نژاد اصيل فاصله گرفته است . اين نوع بوقلمونها تنها توسط علاقه مندان پرورش داده مي شوند و پرورش آنها بسيار محدود مي باشد
در حال حاضر نوعي از بوقلمون ((وايت هلند)) به طور تجاري پرورش داده مي شوند .اگرچه امروزه بيشتر گونه هاي بوقلمون سفيد هلندي كه به منظور مقاوم بودن با نژادهاي ديگر آميخته شده است داراي چشمهاي قهوه اي رنگ مي باشند وليكن نژاد اصيل اين دسته از بوقلمونها داراي چشمان آبي بوده است.برخي از انواع نر اين بوقلمونها هنوز هم داراي غبغب سياه هستند.رنگ گردن و زير گردن بوقلمونها مثل ساق پا و انگشتان پاي آنها ، سفيد متمايل به صورتي مي باشد.منقار آنها هم رنگ صورتي دارد و هم مي تواند رنگ استخواني داشته باشد .در روي سر بوقلمونهاي مزبور نشانه اي از رنگ سرخ آبي وجود دارد.بقيه اندام بوقلمون وايت هلند را پرهاي شاداب سفيد رنگ پوشانده است . امروزه ، گونه هاي از بوقلمونهاي سفيد هلندي كه با بوقلمونهاي ((لارج وايت)) آميخته شده است داراي سينه اي پهن و پاهاي كوتاه تر در مقايسه با گونه هاي اصيل مي باشند.بوقلمونهاي نر اصيل معمولا حدود 33 پوند و نوع ماده حدود 18 پوند وزن دارند.اگر چه نمي توان به طور قطعي اظهار نظر نمود ولي باور بر اين است كه بوقلمونهاي ((وايت هلند)) در كشور هلند پرورش يافته و نژاد آنها گسترش يافته است .ذر اين ميان بوقلمونهاي وحشي نيز از آمريكا به اروپا صادر شده اند ولي هلند و اتريش به گونه هاي سفيد كه يكي از آنها همين نوع است علاقه مند بوده اند.
اولين بار ، بوقلمون در اوائل قرن 18 وارد ايالات متحده و بريتانيا گرديد و تا سال 1847 نژاد استاندارد اين حيوان محفوط بوده است .امروزه گونه هاي وايت هلند كه به طور تجاري هم پرورس داده مي شوند از مشهورترين گونه هايي هستند كه در تعطيلات زمستاني در ايالات متحده به فروش مي رسند وليكن بيشتر آنها اصيل نيستند و يا به عبارت ديگر گونه هاي اصيل بوقلمون مذكور نسبتاً كمياب است .مراقبت از بوقلمونهاي وايت هلند شبيه ساير بوقلمونها مي باشد . و به خاطر جثه بزرگشان براي اين حيوانات بايد به حد كافي فضاي لازم براي حركت وجود داشته باشد.بوقلمونهاي اصيل ((وايت هلند)) را به سختي مي توان پيدا كرد و نژاد آنها به ندرت پرورش داده مي شود . برخلاف گونه هاي تجاري اين نوع واقعي آن براي پرورش و تكثير نياز به تلقيح مصنوعي وجود ندارد.
مديريت جايگاه و محيط پرورش
تدارک محيطي که از نظر ميزان رشد ? يکنواختي و بازده لاشه به عملکرد مطلوب برسد هدف اصلي در اين قسمت است .براي رسيدن به اين هدف بايد سالن ايزوله و داراي امکاناتي جهت تا?مين دما و تهويه باشد .
در پرورش بوقلمون گوشتي مي توان سالنها را بصورت کراس يا تونلي ساخت .بايد اقليم منطقه را در اين مورد در نظر داشت و در تهيه جايگاه بايد به نکات زير توجه کرد :
جهت سالن
ميزان عايق بندي سالن از نظر حرارتي و هوا
در منطق گرم بايد از سيستم کولينگ استفاده کرد.
از وسايل گرمازا (هيتر) براي تامين دما استفاده مي شود .
در صورت استفاده از مه پاش در سالن بايد به ذرات آب ? کيفيت آب از نظر مواد معدني و آلودگي ميکربي توجه شود
پرورش گله هاي کوچک بايد در ماه ها ي گرم سال آغاز شود تا نياز به مسائل پر خرج براي گرم کردن به حداقل برسد. آشيانه جوجه ها بايد چنان بنا شود که به سهولت و بدون هيچگونه ناراحتي بتوان آنرا تهويه نمود.
اگر يک ساختمان خوب و کوچک قابل حصول نباشد مي توان در يک سالن بزرگ يک آشيانه کوچک ساخت. کف آشيانه بايد به گونه اي ساخته شود که به سهولت قابل تميز کردن باشد.محل پرورش بوقلمونهاي جوان (poults) بايد به قدر کافي گرم و فاقد رطوبت اضافي باشد. همچنين، يک آشيانه با امکانات تهويه خوب و به خوبي عايق بندي شده در مناطق با شرايط اقليمي سرد از اهميت خاص برخوردار است. پنجره آشيانه جوجه ها بايد چنان باشد که وقتي باز مي شود به طرف پائين سر بخورد و يا چنان از پائين لولا شود که هنگام باز شدن هواي تازه و احتمالا سرد مستقيما روي بدن جوجه ها نوزد بلکه پس از برخورد به سقف وارد آشيانه شود که اين امر بهترين نوع تهويه را ممکن مي سازد. پنجره ها بايد در جلو و عقب آشيانه مستقر شوند. براي هر m2 آشيانه يک دهم m2 پنجره منظور مي شود. بعضي پرورش دهندگان محوطه پرورش را با پرچيني محصور مي کنند و از آشيانه بعنوان سر پناه استفاده مي کنند. همچنين مي توان از سايبان ها نيز استفاده نمود، هنوز هم تعدادي از پرورش دهندگان از سايبان استفاده مي کنند که اغلب به آشيانه يا سرپناه متصل اند. کف سايبان ها از نرده هاي تخته اي يا سيم ساخته مي شود و با فاصله کمي از زمين مستقر مي گردند تا مدفوع زير آن و بر روي زمين بريزد که اين امر تميز کردن آن را آسان مي کند.
البته توجه داشته باشيد که بوقلمونهاي نژاد درشت را در سايبان هائي با کف نرده اي و سيمي نبايد نگهداري کرد زيرا دچار طاول و پينه و همچنين اختلالات کف و ساق پا مي شوند که اين عوارض در بوقلمونهاي نژاد سبک بروز نمي کند.
در واحدهاي بزرگ از روش پنجره بسته (windowless) استفاده مي کنند که اين گونه آشيانه ها بايد کاملا عايق بندي شوند. بايد در هر دقيقه حدود 03/0 متر مکعب هوا با فشار حدود 5/0 سانتي متر بر هر کيلو وزن بوقلمونهاي بالغي که در معرض تهويه هستند وارد شود
مديريت پرورش
هدف از پرورش امکان دستيابي هر گله به وزن مطلوب و مورد نظر با حفظ ويژگيهاي کيفي آن است . جهت رسيدن به اين هدف توجه به نکات زير ضروري است :
• پرورش جداگانه جنسهاي مختلف به يکنواختي گله کمک مي نمايد ?رعايت تراکم گله نيز به يکنواختي آن کمک ميکند .
بطور مکرر هر هفته بايد وزن کشي بطور تصادفي در سالن انجام گيرد و وزن جوجه را با وزن مطلوب مورد نظر مقايسه گردد . وزن مطلوب جوجه در نژادهاي مختلف متفاوت بوده و براي اين منظور بايد وزن توصيه شده توسط کارخانه توليد کننده جوجه را در نظر گرفت . جدول شماره 5 ميزان افزايش وزن و دان مصرفي را در سنين مختلف نشان ميدهد.
تراکم گله :
تراکم ت?ثير زيادي بر عملکرد گله دارد . در صورتي که تراکم بالا رود رشد يکنواخت گله آسيب مي بيند و دسترسي پرنده به آب و دان کمتر مي شود . تراکم بيش از حد همچنين رشد ? ماندگاري ? کيفيت بستر را مختل مي نمايد و آسيب هاي فيزيکي ايجاد مي کند و باعث افت کيفيت لاشه در اثر تاول سينه ? سوختگي مفصل خرگوشي مي شود و زمينه ساز اپيدمي سريع بيماريهاي ميکربي و ويروسي در گله مي شود . ميانگين فضاي مورد نياز براي هر پرنده را در طول مدت گرماي هوا افزايش دهيد و در کنار آن از تهويه مناسب و روش خنک کردن تبخيري استفاده نمائيد. کاهش تعداد پرندگان موجب کاهش گرماي توليد شده مي گردد ، در نتيجه مي توانيد هواکشهاي اضافي را نيز برداريد . همچنين افزايش فضاي کف محل پرورش باعث آسان شدن دسترسي به آبخوري ها خواهد شد . مطالعات نشان مي دهد که افزايش تعداد پرنده ها در يک محل ، با نقشه مناسب ، روش خنک سازي موثر و همچنين استفاده از تونل تهويه در ماه هاي گرم سال با سود اقتصادي همراه خواهد بود.
جدول شماره يک : فضاي لازم براي بوقلمون در هفته هاي پرورش بوقلمون
هفته | 1 | 4-2 | 6-5 | 8-7 | 12-9 | 20-18 |
تعداد قطعه
درواحد سطح | 20 | 15 | 10 | 8 | 5 | 3 |
براي بوقلمونهاي جوان (نر و ماده) در حال رشد به ازا هر بوقلمون 4/0 متر مربع فضا در نظر مي گيرند. البته اگر تمام گله بوقلمون نر باشد براي هر بوقلمون 5/0 متر مربع و چنانچه ماده باشد به ازا هر بوقلمون 3/0 متر مربع فضا لازم است. براي بوقلمون هاي سبک و آنها که در سيستم بسته پرورش داده مي شوند مساحت آشيانه بايد کمتر از ارقام فوق باشد.
دستگاه مادر مصنوعي
چند نوع دستگاه مادر مصنوعي وجود دارد. مادرهاي گازي و الکتريکي که بهترين نوع جهت پرورش در گله هاي کوچک هستند. دستگاه هاي مادري که براي 250 جوجه مرغ کافي است براي 125 جوجه بوقلمون کفايت مي کند. بايد 24 ساعت قبل از ورود جوجه ها دستگاه هاي مادر را به کار انداخت تا آشيانه گرماي لازم را کسب کند. اگر از دستگاه هاي مادر گرد استفاده شود درجه حرارت براي طيور سفيد 40 درجه سانتي گراد و براي طيور زرد و قهوه اي 35 درجه سانتي گراد در نظر گرفته مي شود. اين درجه حرارت از داخل در فاصله 18 سانتي متر لبه خارجي دستگاه مادر و در 5 سانتي متري بستر يا در حد ارتفاع پشت جوجه بوقلمون در نظر گرفته شود. بايد هر هفته حدود 3-2 درجه حرارت را پائين آورد تا به ميزان مناسب 20 درجه سانتي گراد برسد. اگر منطقه پرورش جوجه گرم باشد مي توان در طول روز دستگاه ها را خاموش کرد. پس از هفته ششم هيچ گونه منبع حرارتي نه براي شب و به براي روز لازم نيست
دستگاه هاي گرما ساز بايد به فاصه 45 سانتي متري از سطح بستر آويزان گردند. حرارت دستگاه هاي مادر در ابتدا حدود 35 درجه سانتي گراد است که در ادامه دوره پرورش و به تدريج هفته اي 5/3- 3 کاهش پيدا مي کند که اين امر تا 6 هفتگي ادامه دارد. در حين پائين آوردن درجه حرارت بايد رفتار جوجه را مدنظر قرار داد. درجه حرارت خارج از منبع حرارتي، يعني محيط اطراف و بيرون از دستگاه مادر بايد حدود 21 درجه سانتي گراد باشد تا جوجه ها احساس راحتي کنند. تهويه بايد به نحو احسن انجام گيرد. ميزان رطوبت براي جوجه هاي بوقلمون در داخل سالن 65% است. دستگاه هاي مادر بايد داراي حفاظ باشند تا جوجه ها از اطراف منبع حرارتي دور نشوند. حفاظي به ارتفاع 45 سانتي متر براي هر دستگاه توصيه مي شود. در شرايط آب و هوائي گرم حفاظي به اندازه 30 سانتي متر کافي خواهد بود. حفاظ مادر بايد در فاصله 65-60 سانتي متري لبه دستگاه مادر مستقر شود و به تدريج اين فاصله به 120 90 سانتي متر برسد و پس از گذشت 10-7 روز مي توان حفاظ را برداشت. اگر جوجه ها درفصل سرما ريخته شوند و آشيانه بقدر قابل ملاحظه اي وسيع باشد مي توان بوسيله پاراوان قسمتي از آشيانه را جدا کرد و به تدريج که جوجه ها بزرگ مي شوند فاصله پاراوان را بيشتر کرد
نور رساني
در دو هفته اول زندگي نور بايد به قدر کافي در اختيار جوجه ها باشد تا بتوانند آب و غذا را ببينند. لامپهاي 200 واتي با فواصلي در حدود 3 متر مستقر شوند. يک چراغ 15-7/5 واتي بايد در داخل و زير هر دستگاه مادر قرار داده شود. پس از دو هفته اول مي توان نور را کاهش داده تا در اين سن از بروز استرس، روي هم ريختن جوجه ها و اضطراب جلوگيري شود
مديريت بستر :
بسياري از پرورش دهندگان دريافته اند كه بستر مرطوب منجر به توليد آمونياك و متعاقب آن مشكلات تنفسي يا مشكلات مربوط به پاها مي گردد به هر حال اين توليد كنندگان نمي توانند دريابند كه هر گرم از بستر طيور به طور معمول داراي ا ميليارد ميكروارگانيزم زنده مي باشد . اين ميكروارگانيزم ها علاوه بر منبع اوليه كه همانا خود مجراي معدي - روده اي پرنده مي باشد ، از چند منبع حاصل شده اند . مديريت بستر يعني كم كردن تكثير ميكروارگانيزم ها براي محافظت از پاها ، كنترل بيماريها و فراهم كردن شرايط محيطي مطلوب در سالن . فهم چگونگي وقوع بستر مرطوب مي تواند در جلوگيري يا كاستن از موارد وقوع اين مشكل كمك نمايد .
برخي از علل شايع بستر مرطوب عبارتند از :
• عمق كم بستر : مطمئن شويد كه عمق بستر از ابتداي دوره پرورش مناسب انتخاب مي شود .
• نرخ تهويه نامناسب : اين پديده اجازه مي دهد تا سطح رطوبت سالن بالا آيد كه احتمال وقوع بستر مرطوب را افزايش مي دهد .
• دماي نامناسب : دماهاي خنك مترادف با سطوح بالاي رطوبت است كه منجر به بستر مرطوب مي گردد . تشخيص اينكه در يك زمان خاص حرارت مكمل براي سالن لازم است ( مخصوصا زمانيكه پرندگان جوان هستند ) براي حفظ خشكي بستر مهم است . افزايش دماي سالن به ازاي هر 20 درجه فارنهايت (حدود 11 درجه سلسيوس) قابليت حفظ رطوبت توسط هوا را دو برابر مي نمايد . اگر چه سوخت گران است ، اما افزودن گرماي الحاقي نه تنها پرندگان را گرم مي نمايد بلكه ظرفيت هوا را براي حمل رطوبت بالا مي برد . براي بوقلمونهاي زير 10 هفته سن اگر هيچ حرارت مكملي تدارك ديده نشود علاوه بر عدم تامين منطقه آسايش حرارتي براي آنها ، ظرفيت حمل رطوبت توسط هوا ناكافي خواهد بود . در مقايسه براي بوقلمونهاي با سن 13 هفته يا بالاتر حرارت توليد شده توسط خود پرندگان براي دفع رطوبت از محيط كفايت خواهد كرد . بنابراين دما و نرخ تهويه مناسب در حفظ كيفيت هوا ي سالن بوقلمونها نه فقط در زمانيكه كسي در سالن در حال كاركردن يا بازديد است بلكه در تمامي زمانها نقش مهمي دارد .
در انتخاب مواد بستر بايد به قابليت جذب رطوبت ? قابليت تجزيه در محيط ? نرم و مناسب بودن ? تميزي و عاري بودن از فساد و فاقد گرد و غبار بودن ? امکان تهيه مناسب از منبع مطمئن بهداشتي توجه گردد .
آلودگي مواد بستر به قارچ عملکرد پرنده را دچار مشکل مي کند . بستر مرطوب باعث بروز بيماريهاي انگلي و افت کيفيت لاشه مي شود .
آبخوري:
يکي از دلايل مرگ و مير جوجه ها در هفته اول پرورش از دست دادن آب بدن است و بدين خاطر دسترسي آسان جوجه به آب سالم و مناسب بسيار با اهميت است .
در ت?مين آب بايد به نکات زير توجه شود :
امکان دسترسي به آب در طول 24 ساعت وجود داشته باشد .
به ازاي هر 40 جوجه يک آبخوري در نظر گرفته شود و تعداد آبخوري بايد کافي و قابل دسترسي باشد .
آبخوري را هر روز شسته و روزانه ارتفاع آبخوري تنظيم شود
براي 4 روز اول پرورش آبخوري اضافي فراهم شود
کيفيت آب از نظر مواد معدني و آلودگي بسيار قابل اهميت است و درجه حرارت مناسب آب هنگام مصرف 12-10 درجه سانتيگراد است .
ميزان آب مصرفي بوقلمون در هفته هاي مختلف در جدول شماره 2 آورده شده است .
35 درجه +/ليتر | 35 – 25 درجه/ليتر | 25 – 20 درجه/ليتر | 20- 10 درجه/ليتر | هفته |
38 | 38 | 38 | 38 | 1 |
114 | 114 | 114 | 95 | 2 |
189 | 170 | 151 | 132 | 3 |
265 | 246 | 227 | 189 | 4 |
416 | 341 | 265 | 227 | 5 |
549 | 435 | 360 | 303 | 6 |
565 | 511 | 435 | 379 | 7 |
700 | 568 | 549 | 454 | 8 |
833 | 738 | 662 | 568 | 9 |
1041 | 852 | 719 | 625 | 10 |
1136 | 946 | 833 | 681 | 11 |
1211 | 1079 | 908 | 595 | 12 |
35 درجه +/ليتر | 35-25درجه/ليتر | 25-20درجه/ليتر | 20-10درجه/ليتر | هفته |
1287 | 1154 | 1060 | 833 | 13 |
1419 | 1230 | 1098 | 871 | 14 |
1419 | 1230 | 1098 | 871 | 15 |
1438 | 1249 | 1117 | 889 | 16 |
1438 | 1249 | 1117 | 889 | 17 |
1438 | 1249 | 1117 | 889 | 18 |
1438 | 1249 | 1117 | 889 | 19 |
1438 | 1249 | 1117 | 889 | 20 |
1438 | 1249 | 1117 | 889 | 21 |
1438 | 1249 | 1117 | 889 | 22 |
دانخوري :
در اولين روزها مي توان غذاي جوجه ها را در ظرف هاي ساده قرار داد ولي چون اشکالاتي در درک دارند و حيوانات کودني به حساب مي آيند بهتر است در کنار هر آبخوري و يا دانخوري، وسيله و مواد بي ضرر و براق قرار داد تا توجه جوجه ها را به خود جلب کند. ريختن مقدار جزئي آرد يا ريزه هاي سنگ خارا روي دان روزي دوبار براي سه روز اول زندگي، بوقلمون ها را تشويق به خوردن مي نمايد. نبايد دانخوري ها را مملو از دان کرد زيرا دان روي بستر مي ريزد و جوجه به هواي دان روي بستر خود آنرا مي خورند مگر اينکه روي بستر را با کاغذ بپوشانند. براي جوجه هاي هفت روزه تا سه هفتگي دانخوري کوچک به اندازه حدود 7-5 سانتي متر براي هر جوجه مناسب است. از سن 3 هفتگي به بالا تا سن عرضه به بازار از دانخوري هاي با سايز بزرگ استفاده مي شود به طوريکه عمق دانخوري 10 سانتي متر و طول دانخوري 8-7 سانتي متر براي هر قطعه بوقلمون مناسب است. اگر دانخوري عريض باشد و بتوان از دو طرف آن استفاده کرد بدين ترتيب يک متر از اين دانخوري را دو متر محسوب مي کنيم.
به ازاي 35 جوجه بوقلمون يک دانخوري سطلي در نظر گرفته شده است .
نکات زير در استفاده از دانخوري قابل اهميت است :
ارتفاع دانخوري روزانه تنظيم شود بطوريکه پشت پرنده با کف دانخوري همسطح باشد .
در چهار روز اول دوره پرورش از سيني ?کارتن و روزنامه جهت تغذيه جوجه استفاده شود.
تعداد دانخوريها در سالن بايد کافي باشد و بطور يکنواخت در سالن پخش گردد .
تنظيم نامناسب دانخوري باعث افزايش ضايعات دان ميشود .
فضاي ناکافي دانخوري موجب کاهش رشد و عدم يکنواختي گله و همچنين آسيبهاي فيزيکي ميشود .
مديريت جوجه :
ايجاد يک گله از يک روزگي ? تحريک و تکامل هر چه زودتر رفتار خوردن و آشاميدن و امکان رسيدن به اوزان هدف و يکنواختي گله از اهداف مديريت جوجه است .
براي رسيدن به اين مهم به نکات زير توجه گردد :
در تامين جوجه بايد طوري برنامه ريزي شود که اختلاف وضعيت ايمني و فيزيولوژيک بين جوجه ها به حداقل برسد و حتي الامکان از يک واحد و از يک گله جوجه تهيه شود(يکسان وهمسن)
بايد از وضعيت بهداشتي گله مادر و جوجه آگاهي کافي داشت و واحد جوجه کشي بايد کارت بهداشتي جوجه صادر نمايد .
در حمل و نقل جوجه و وسيله حمل کننده بايد دماي حدود24-20 درجه سانتيگراد و رطوبت نسبي 75%را رعايت نمايد .
تنظيم حرارت و رطوبت و تهويه :
دماي سالن را بايد بمرور کاهش داد و در پايان هفته اول به 31 درجه سانتيگراد رساند و سپس هر هفته 2 درجه آنرا کم نمود
. مطابق جدول شماره 3
هفته | اول | دوم | سوم | چهارم | پنجم | ششم | هفتم به بعد |
حرارت | 34 | 31 | 29 | 27 | 25 | 23 | 20 |
از رفتار جوجه براي تعيين مناسب بودن دما استفاده ميشود . دما و رطوبت بطور مکرر بايد بررسي گردد
در سه روز اول دوره پرورش رطوبت بالاي 70 درصد و بقيه دوره 50 درصد در نظر گرفته شود .
کاهش دما و رطوبت سالن ميتواند باعث ضعف در عملکرد و کاهش يکنواختي گله شود .
همزمان با تنظيم دماي سالن ? رطوبت آن نيز با استفاده از مه پاش سالن بايد کنترل گردد و نيز با استفاده از هواکش هاي هواي سالن را از وجود گرد و خاک و گازهاي سمي پاک نمود .
نور دهي :
ميزان نور مورد نياز دو روز اول 100 لوکس است و سپس آن را بايد 50 لوکس رساند . توصيه شده است که در پرورش بوقلمون گوشتي طبق جدول شماره (4)از برنامه خاموشي استفاده گردد .
جدول شماره 4:جدول خاموشي
خاموشي | روشنايي | روز |
1 | 24 | 1 |
1 | 23 | 2 |
2 | 22 | 3 |
3 | 21 | 4 |
4 | 20 | 5 |
6 | 18 | 6 |
8 | 16 | 7 |
8 | 16 | 8 |
8 | 16 | 9تاکشتار |
در استفاده از جدول بالا بهتر است ميزان خاموشي توصيه شده در چند مرحله اجرا گردد. شدت نور بايد در سالن يکنواخت باشد و کاهش زود هنگام طول روشنايي در هفته اول فعاليت تغذيه اي و وزن را کم خواهد کرد .
آماده سازي سالن جهت ورود جوجه
جهت ورود جوجه بايد سالن را بعد از شستشو با آب و با استفاده از فرمالين ضد عفوني نموده و سپس 3/1 سطح سالن با استفاده از پلاستيک يا برزنت جدا گردد . پوشال جهت بستر و يا روزنامه در سطح سالن پهن گردد و سپس آبخوريهاي دستي و سيني هاي دانخوري را به ميزان مورد نياز در سطح مورد نظر پخش نمود .
با استفاده از فرمالين و پرمنگنات بايد سالن گاز داده شود و بعد از 24 ساعت هواي سالن توسط هواکش تخليه شود به نحوي که سالن از گاز تخليه گردد . حرارت سالن را حدود 25 درجه سانتيگراد تنظيم گردد و از قرار گرفتن آبخوري و يا دانخوري در نزديک منبع حرارتي جلوگيري شود .
در 12 ساعت اوليه ورود جوجه بهتر است از آرد ذرت جهت تغذيه جوجه ها استفاده گردد و سعي شود جوجه ها حرکت داده شوند . همچنين جهت پخش بهتر دان از ته کارتن نيز استفاده ميشود . لازم به ذکر است براي جلوگيري از آبريزي بايد پوشال بطور يکنواخت در سالن پخش گردد تا ايجاد ناهمواري مخصوصا در زير آبخوريها ننمايد .
از تجمع جوجه ها در يک محل بايد جلوگيري شود . بهترين روش تنظيم حرارت و جلوگيري از ايجاد کوران است بدين صورت پخش جوجه ها يکنواخت ميگردد .
براي جلوگيري از بروز بيماري و ايجاد گله يکنواخت بايد از روش پرورش تک سني استفاده شود .
تخليه جوجه بايد بطور يکنواخت در سطح سالن پخش گردد و امکان دسترسي جوجه به آب و دان بايد کنترل شود .
حرارت سالن بعد از تخليه جوجه بايد حدود 35 الي 36 درجه سانتي گراد تنظيم گردد .
نوک چيني
نوک بوقلمونهاي جوان بين 5-2 هفتگي چيده مي شود. چنانچه ديرتر از اين سنين اقدام به نوک چيني نمائيم، گرفتن و مهار حيوان به دليل سنگيني جثه دشوار خواهد بود و ممکن است بوقلمون دچار پر ريزي گردد. پيش از اينکه بوقلمونها دچار کاني باليسم و پر کني شوند بهتر است عمل نوک چيني انجام گيرد. نوک چيني نبايد در يک روزگي و در جوجه کشي انجام شود. زيرا ممکن است اين عمل باعث بروز استرس و بي ميلي جوجه ها به غذا و آب و در نتيجه نزاري و بي آب شدن بدن حيوان (دهيدراسيون) گردد.
بايد دقت شود سوراخهاي بيني چيده نشود. همچنين دقت کنيد که پس از اين عمل غذا در دانخوري در سطحي باشد که جوجه هاي نوک چيده شده به راحتي بتوانند آنرا بخورند.
قطع تاج و ريش
تاج و ريش از اعضائي هستند که اغلب در نزاع هاي بين پرندگان به خصوص بوقلمون ها از هر عضو ديگري آسيب پذيرتر مي باشد. تاج و ريش را ميتوان در جوجه بوقلمونهاي يک روزه به سادگي با قرار دادن بين انگشت سبابه و شست با ناخن شست قطع نمود. حتي تا سن سه هفتگي نيز مي توان آنرا با ناخن گير و قيچي به راحتي قطع نمود.
قطع ناخن
قطع ناخن معمولا براي جلوگيري از ايجاد خراش روي پوست بدن و پهلوي بوقلمون انجام ميشود. اين عمل بيشتر در محيط هائي که تعداد در سطح بوقلمون زياد و بيش از حد متراکم است انجام مي شود ولي حتي در پرورش در چراگاه نيز بسيار مفيد است. براي اين منظور بايستي ناخن ها به کلي قطع شوند. قطع ناخن بايد در روز اول زندگي در موسسه جوجه کشي انجام گيرد.
قطع پر
چنانچه بوقلمون در چراگاه پرورش داده شود با قطع پرهاي پرها به سهولت مي توان جلوي پرواز اين پرنده را گرفت. قطع پر از قسمت انتهائي يک بال با يک نوک چين از اقداماتي است که جلوي پرواز را در چراگاه خواهد گرفت. قطع پر با نوک چين برقي در يک روزگي تا ده روزگي مي تواند انجام گيرد. عمل قطع پر در حال حاضر کم تر از سابق انجام مي شود زيرا در بوقلمونهاي گوشتي موجب بدشکلي لاشه مي گردد.
تغذيه :
جوجه ها مانند ساير طيور در 24 ساعت اول نيازي به غذا ندارند . مقدار غذايي که جوجه ها در 4هفته اول مصرف مي نمايند450 تا 500 گرم است که به مرور بر مقدار آن افزوده مي شود . ميزان رشد در سنين مختلف يکنواخت نيست به طوريکه رشد تا سن 7تا8 هفتگي سريع و در 14تا 15 هفتگي به حداکثر مي رسد . جنس نر نسبت به ماده ها ضريب مصرف بالاتري را دارد . چربيها و هيدروکربنها منابع اصلي انرزي در آنها محسوب مي شود . غذاي بوقلمون تا 8 هفتگي آردي و بعد به صورت پلت مي باشد .
جدول شماره 5 :ميزان افزايش وزن و مقدار دان مصرفي در يک دوره پرورش در نزاد گوشتي سنگين
مصرف دان در هفته (کيلو گرم ) | وزن بدن (کيلو گرم ) |
نر | ماده | نر | ماده |
14/0 | 15/0 | 15/0 | 16/0 |
29/0 | 32/0 | 35/0 | 39/0 |
46/0 | 54/0 | 65/0 | 75/0 |
68/0 | 82/0 | 05/1 | 26/1 |
88/0 | 08/1 | 56/1 | 92/1 |
14/1 | 41/1 | 19/2 | 74/2 |
40/1 | 73/1 | 91/2 | 68/3 |
65/1 | 03/2 | 70/3 | 73/4 |
78/1 | 21/2 | 53/4 | 86/5 |
97/1 | 46/2 | 38/5 | 05/7 |
14/2 | 69/2 | 24/6 | 28/8 |
29/2 | 90/2 | 08/7 | 54/9 |
مصرف دان در هفته(کيلوگرم) | وزن بدن(کيلوگرم) |
ماده | نر | ماده | نر |
40/2 | 04/3 | 91/7 | 82/10 |
53/2 | 21/3 | 72/7 | 09/12 |
64/2 | 40/3 | 50/9 | 36/13 |
75/2 | 60/3 | 25/10 | 60/14 |
84/2 | 69/3 | 97/10 | 83/15 |
92/2 | 89/3 | 64/11 | 05/17 |
01/3 | 09/4 | 27/12 | 24/18 |
| 30/4 | | 42/19 |
| 50/4 | | 58/20 |
| 72/4 | | 72/21 |
| 72/4 | | 72/21 |
| 93/4 | | 85/22 |
| 13/5 | | 96/23 |
براي پرورش بوقلمون دو برنامه غذائي اساسي بايد در نظر گرفته شود. يکي غذاي تمام نرم يا آردي و ديگري دانه اي يا پلت. نيازهاي تغذيه اي بوقلمون بر اساس سن متغير است. همچنانکه بر سن بوقلمون افزوده مي شود، نيازهاي پروتئين ، ويتامين و مواد معدني اين پرنده کاهش مي يابد و بر نياز آن به انرژي افزوده مي شود.
مواد غير قابل حل مانند سنگ ريزه (گرانيت) بايد در سنين 10-8 هفتگي به غذاي بوقلمون اضافه شود. دان بوقلمون بايد حتما حاوي يک ماده مقابله کننده با کوکسيدوز باشد و همچنين وجود يک ماده پيشگيري کننده بيماري سياه سر (black head) نيز در غذاي بوقلمون ضروري است. بايد هميشه غذا و آب در اختيار پرنده باشد. غذاي غير نرم يعني با ذرات درشت (pellet) را مي توا ن از هفته چهارم زندگي براي جوجه هاي بوقلمون در نظر گرفت.
مي توان براي تغذيه بوقلمون از يونجه تازه و ترد، شبدر خوب، علوفه سبز تازه يا جوانه سبز غلات که به خوبي خرد شده و فاقد رشته هاي بلند باشد، استفاده کرد. همه اينگونه مواد را ميتوان روزي يک يا دوبار به بوقلمون هاي جوان داد. هرگز نبايد علوفه پژمرده يا خشکيده و ساير مواد غذائي مشابه را در اختيار پرنده گذاشت. در فرمول غذائي بوقلمون ميتوان از کنجاله سويا، ذرت آسياب شده و مشابه آنها استفاده و دان تهيه کرد. غذاي بوقلمون هاي در حال رشد را از سن هشت هفتگي تا عرضه به بازار بايد در اختيار بوقلمون هاي جوان قرار داد. پروتئين موجود در آرد سوياي پوست کنده براي بوقلمون هاي بالغ بسيار قابل هضم ولي مواد هيدروکربنه موجود در آن زياد قابل جذب نيست.
ميزان غذاي بوقلمون
جوجه هاي بوقلمون تا 24 ساعت و يا حتي بيشتر احتياج به خوردن و آشاميدن ندارند زيرا از زرده ذخيره بدن استفاده مي کنند ولي بعد از اين مدت بايد غذا و آب کافي در اختيار آنها قرار داد. مقدار غذائي که توسط جوجه بوقلمون هاي در حال رشد خورد ه مي شود در اولين ماه زندگي 460-450 گرم است. اصولا بوقلمون حيواني است که مخصوص گوشت پرورش داده مي شود لذا از اينرو بيشتر انتخاب در بوقلمون از نظر تبديل غذائي صورت مي گيرد. بدين ترتيب که هر چه بوقلمون در ازا غذاي کمتر گوشت بيشتري توليد کند بهتر است. بوقلمون از نظر ضريب تبديل پرنده خوبي به شمار مي رود. زيرا به طور متوسط ميزان ضريب تبديل غذائي در آن در اوائل زندگي حدود 1 به 3 است. در برخي مزارع از غذاي تمام آردي و در برخي ديگر از غذاي آردي - دانه اي استفاده مي شود اما در گروهي از مزارع نيز تا 8 هفتگي غذاي تمام آردي و از 8 هفتگي به بعد غذاي دانه اي - آردي در اختيار پرنده قرار مي دهند. اگر بوقلمون به طريقه محدود نگهداري شود، اضافه نمودن علف سبز به جيره غذائي جوجه ها سبب بهتر شدن رشد مي شود. 4 هفته پيش از رسيدن بوقلمونها به بازار بايد مواد بودار مانند روغن ماهي يا پودر ماهي را حذف کرد تا گوشت بوي نا مطبوع نگيرد. غذاي بوقلمونهاي تخمگذار شبيه مرغهاي تخمگذار است ولي بايد توجه داشت که بوقلمونهاي تخمي را نبايد بيش از حد غذا داد زيرا سبب چربي گرفتن آنها مي گردد و توليد تخم را پائين مي آورد. جوجه ها را پس از خارج شدن از تخم به مدت 24 ساعت بايد در استراحت غذائي قرار داد و سپس به تغذيه آنها در 20-15 روز اول توجه کرد.
براي فربه ساختن بوقلمون بايد همه روزه خوراک دانه به آنها داد و هرچه هنگام بردن به بازار و کشتن بوقلمون نزديکتر شود بايد بر خوراک دانه آنها افزود. ترکيبات کلي جيره را ذرت، گندم، جو و يولاف تشکيل مي دهد. ذرت را نبايد تنها به بوقلمونهاي پرورشي داد زيرا پرنده را بيش از حد فربه مي کند. مي توان در زمستان از برگ چغندر و يولاف نيز در ترکيبات جيره استفاده کرد. در اختيار گزاردن ذغال چوب، شن و آهک هم مناسب است.همچنين در موقع جفتگيري بايد خوراک قويتري هم مانند آرد ماهي، پودر خون و ... در اختيار پرنده قرار داد.
هميشه در هنگام تغذيه نکات زير را مد نظر قرار دهيد:
1- از دادن خوراک بسيار و خوراک نامرغوب و کپک زده دوري کنيد.
2-علوفه سبز خرد کرده و چراگاه بايد در دسترس جوجه بوقلمون قرار گيرد.
3- گاهگاهي در آب آشاميدني پرنده از يک قاشق چايخوري سولفات مس دو سود در يک ليتر آب استفاده کنيد.
4- آشيانه و خوراک و در صورت وجود چراگاه بايد کاملا پاکيزه باشند.
افزايش راندمان توليد مثلي و توليد تخم در بوقلمونها
در نتيجه استراتژي بهگزيني پرندگان براي افزودن توليد بوقلمونها در دهه اخير ، نرخ رشد بوقلمونها و اندازه بدن آنها برخلاف راندمان توليد مثلي افزايش يافته است . بوقلمونها كوتاهترين دوره توليد مثلي را دارند و كمترين تعداد تخم را نسبت به هر گونه ديگر پرندگان توليد مي كنند .لذا پرورش دهندگان بوقلمونهاي تجاري بر روشهاي مديريتي براي طولاني كردن دوره تخم گذاري بوقلمونهاي ماده و جلوگيري از بروز رفتار كرچي و خوابيدن روي تخمها تكيه مي نمايند .
در نتيجه استراتژي بهگزيني پرندگان براي افزودن توليد بوقلمونها در دهه اخير ، نرخ رشد بوقلمونها و اندازه بدن آنها برخلاف راندمان توليد مثلي افزايش يافته است . بوقلمونها كوتاهترين دوره توليد مثلي را دارند و كمترين تعداد تخم را نسبت به هر گونه ديگر پرندگان توليد مي كنند .لذا پرورش دهندگان بوقلمونهاي تجاري بر روشهاي مديريتي براي طولاني كردن دوره تخم گذاري بوقلمونهاي ماده و جلوگيري از بروز رفتار كرچي و خوابيدن روي تخمها تكيه مي نمايند . پرورش دهندگان در اين عمل براي شناخت و مديريت بوقلمونهاي كرچ در شرايط تجاري كه شامل گله هاي 20000 تا 30000 قطعه اي مي باشد ، با مشكلات متعدد و زياد شونده روبرو مي شوند . روشهاي مديريتي جاري وقت گيرند و نياز به كار مفرط دارند و اما تنها اثرات متوسط در جلوگيري از شروع رفتار كرچي و متعاقب آن پايين آمدن توليد تخم دارند .
فاكتورهاي فيزيولوژيكي :
محققان در دانشگاه مينه سوتا در حال بررسي فاكتورهاي فيزيولوژيكي هستند كه رفتار كرچي را در بوقلمونها كنترل مي كنند . دانشمندان كشف كرده اند كه افزايش غلظت هورمون پرولاكتين از فعاليت تخمداني بوقلمونها جلوگيري ، رفتار كرچي را تحريك مي كند و توليد تخم را كاهش مي دهد .
بعنوان يك هدف بلند مدت جهت افزايش توليد تخم بوسيله كنترل كردن پرولاكتين آزاد شده ، محققان مطالعات بيشتري براي احاطه زيادتر در مورد فاكتورهاي فيزيولوژيكي كه سنتز پرولاكتين و آزاد سازي آنرا تنظيم مي كنند ، انجام مي دهند . مشخص شده است كه مكانيزمهاي تنظيم كننده تراوش پرولاكتين از هيپوتالاموس (قسمتي از مغز ) و هيپوفيز آغاز مي شوند .
هورمون VIP :
دانشمندان تكنيكهاي مصنوعي جراحي را براي جمع آوري خون از رگهاي ريز كه به هيپوتالاموس و هيپوفيز متصل هستند توسعه داده اند . اين رگهاي خوني هورمون VIP ( Vasoactive intestinal peptide ) را از هيپوتالاموس به غده هيپوفيز انتقال مي دهند . لذا تنظيم عصبي رفتار توليد مثلي به طور قطعي هنوز مشخص نشده است . VIP يك تحريك كننده شناخته شده فيزيولوژيكي براي تراوش پرولاكتين در بوقلمونها است كه به نظر مي زسد وظيفه تامين انرژي مورد نياز پرنده كرچ را نيز از تجزيه و متابوليسم چربيهاي ذخيره بدن بعهده دارد .بطور مثال مطالعات اثبات كرده است كه بوقلمونهايي رفتار كرچي را نشان مي دهند كه سطح اين هورمون در مغز بالا رفته باشد .
ايمن سازي :
دانشمندان دانشگاه مينه سوتا يك استراتژي براي مصونيت بخشي به بوقلمونها در مقابل تاثيرات VIP طراحي كرده اند كه بوسيله تزريق VIP اضافي بر آنها اعمال مي شود . اين عمل سبب مي شود كه سيستم ايمني بوقلمونها ، آنتي بادي مناسب بر عليه هورمون توليد نمايد و اين آنتي باديها ، تاثيرات VIP روي سيستم توليد مثلي را خنثي مي كنند. بنابراين به سبب كاهش تمركز پرولاكتين ، رفتار كرچي كاهش مي يابد و توليد تخم بالا مي رود همچنانكه در دو مطالعه كه اخيرا انجام گرفته است ، ايمن سازي بوقلمونها بر عليه VIP در افزايش توليد بيش از 30 تخم به ازاي هر بوقلمون در طول 21 هفته سيكل تخمگذاري نتيجه بخش بوده است .
قابليت مصونيت بخشي VIP براي افزايش توليد تخم بوقلمون واضح است . محققان امروزه روشهايي براي توليد مقادير وسيع VIP خالص بواسطه مهندسي ژنتيك و تكنولوژي سنتز DNA جستجو مي كنند . دانشمندان اخيرا ژني را كه مسئول رمزگذاري VIP در بوقلمونها است را جدا كرده اند و تحقيقاتي را آغاز نموده اند كه مشخص نمايند آيا هورمون با ساختارجديد از رفتار كرچي بوقلمونها جلوگيري كرده و توليد تخم را بر خلاف هورمون طبيعي افزايش خواهد داد ؟ پيش بيني مي شود كه نتايج اين تحقيق به نفع صنعت پرورش بوقلمون و سرانجام به نفع مصرف كننده باشد كه توسط كمك به افزايش راندمان توليد مثلي و توليد تخم انجام خواهد شد .
استرس گرمائي در بوقلمون و راه هاي کاهش آن
مساله استرس گرمائي در پرورش طيور يک مشکل جدي است. در يک هواي بسيار گرم، مرگ و مير طيور و کاهش توليد قابل مشاهده است . معمولا هر گاه که دماي محل پرورش بوقلمونها از 27 درجه سانتي گراد فراتر رود استرس گرمائي بروز مي کند . البته در اين ميان نبايد اثر رطوبت را ناديده گرفت و هميشه بايستي به گزارشات هواشناسي در مورد افزايش دما و رطوبت تواماً توجه داشت. توجه داشته باشيد که دماي بالاتر از 27 درجه سانتي گراد مي تواند باعث کاهش مصرف خوراک و در نتيجه کاهش دريافت انرژي و پروتئين گردد که اين امر نيز به نوبه خود اثرات منفي بر روي وزن تخم، کوچک شدن اندازه آن و کاهش کيفيت پوسته خواهد داشت.
دماي بدن بوقلمونها در حدود 42 -41 درجه سانتيگراد است حال اگر دماي محيط از اين دما بالاتر رود، اتلاف گرماي بدن آنها متوقف شده و حتي مقداري گرماي اضافي هم به بدن آنها تحميل مي گردد با ادامه اين روند هنگاميکه دماي بدن بوقلمونها به 46 درجه سانتي گراد برسد آنها خواهند مرد . در اين هنگام و زمانيکه جلوگيري از به وقوع پيوستن تمامي آثار سوء استرس گرمائي امکان پذير نيست ، چند اقدام مديريتي مي تواند وضعيت را اندکي بهبود بخشد که در ادامه به بخشي از آنها اشاره مي کنيم .
کمک به بوقلمونها براي مقابله با استرس گرمائي :
آرايش محيط اطراف محل پرورش ، گياهان و علفهائي را که اطراف ساختمان مي رويند کوتاه کنيد ، چرا که آنها مانع از حرکت و جريان يافتن هوا به سمت ساختمان مي شوند . کاشتن درختان بلند و پر شاخ و برگ به طرز موثري مانع از تابش مستقيم آفتاب مي شوند اما توجه داشته باشيد در جائي کاشته شوند که مانعي بر سر راه جريان هوا نباشند . ساختمان ها بايد طوري ساخته شوند که پرندگان از تابش مستقيم نور در امان باشند. (به طور مثال ساختمانها را شرقي - غربي بنا کنيد)
خنک کردن به روش تبخير
اين کار با استفاده از آب افشانهاي ساده سقفي صورت مي گيرد . اين وسائل به آرايش گوناگون قابل نصب در ساختمان محل پرورش هستند . دستگاه هاي مه ساز که با فشار بالا و حجم کم کار مي کنند نيز قابل استفاده اند. توجه داشته باشيد که در صورت استفاده از اين سيستم، پيش از شروع گرما از سلامت و پاکيزگي وسائل اطمينان حاصل کنيد.
توضيح : ميزان خنک شدن هوا با استفاده از روش خنک سازي با تبخير به ميزان رطوبت نسبي هواي ورودي بستگي دارد بدين معني که هر چه هوا خشک تر باشد ميزان تبخير بيشتري صورت گرفته و در نتيجه هوا خنک تر خواهد شد .
تهويه
به منظور ت?مين هواي مطلوب و دفع گازهاي سمي (دي اکسيدکربن?آمونياک?رطوبت ) در داخل سالن و کنترل دما نياز به هواکش در سالن است .
ميزان هواي لازم براي هر کيلوگرم وزن زنده بوقلمون حداکثر 5/7 مترمکعب در ساعت است . فراواني آسيب و بيماريهاي مزمن تنفسي مي تواند به دليل مشکل کيفي هوا و ناکافي بودن تهويه ايجاد شود . تهويه ناکافي موجب مرطوب نشدن بستر ? افزايش بيماريهاي انگلي و افت کيفيت لاشه و افزايش حساسيت نسبت به بيماري مي گردد .
جريان هوا بايد مطابق با سن پرنده باشد. اين مساله مي تواند به خنک شدن بدن آنها کمک زيادي کند . يک نسيم خفيف با سرعت 4/2 کيلومتر در ساعت مي تواند دماي محيط را تا 5 الي 8 درجه سانتيگراد تعديل نمايد . توجه داشته باشيد که در ساختمانهائي که اطراف آنها پوشيده است به ازاء هر 12 تا 15 متر از طول ساختمان يک هواکش 36 اينچي نصب نمائيد . ترموستات هواکشها را بر روي دماي 23 درجه سانتي گراد تنظيم نمائيد تا اطمينان يابيد که آنها در طول روز به خوبي کار کرده و محيط خنک و مطلوبي را براي پرندگان بوجود مي آورند . از ساختارهاي پلاستيکي و چوبي براي تغيير جهت دادن جريان هوا به سمت پائين استفاده کرده و اطمينان حاصل کنيد که طيور حداکثر بهره را از اين جريان هوا مي برند . از سالم بودن تسمه هواکشها اطمينان حاصل کنيد، چرا که فرسوده بودن آنها باعث کاهش 30 درصدي و يا بيشتر در کارکرد هواکشها خواهد شد. پس دقت داشته باشيد که تسمه هاي فرسوده را حتما به موقع عوض کنيد . هواکشها را هر روز تميز کنيد چرا که اين امر براي عبور منظم هوا امري ضروري است . از کارآئي دستگاه هاي هشدار دهنده اطمينان حاصل کنيد. فاصله بين حداکثر و حداقل دما را کم انتخاب کنيد تا بتوانيد بهترين استفاده را از دستگاه به عمل آوريد.
آب :
مشابه ساير حيوانات اهلي ، مصرف آب در بوقلمونها مستقيما در ارتباط با مصرف غذا و به تبع آن رشد و عملكرد گله است . مصرف آب بوقلمونها در شروع دوره رشد حدود 5/2 بار و در فاز اواسط رشد حدود 2 بار بيشتر از مصرف غذاست . ضروري است كه هر دو ركورد واقعي و استاندارد مصرف روزانه آب گله را در اختيار داشته باشيم . اين تنها راهي است كه توليد كنندگان خواهند دانست كه آيا مصرف آب بر اساس سن گله و فصل سال نرمال است ؟ تغييرات مفرط و نامنظم در مصرف آب مي تواند اعلام خطري براي توليد كنندگان باشد كه مشكلات بالقوه اي از نظر سلامتي گله و يا سوء عملكرد غذا و يا سيستم آب وجود دارد . در مرحله رشد استخواني ، اگر سلامتي گله بخطر افتاده باشد ، بوقلمونها هيچگاه به پتانسيل ژنتيكي خود دست نخواهند يافت و عملكرد آنها مايوس كننده خواهد بود . حتي يك پرنده كه سلامتي آن بخطر افتاده است ، ديگر پرندگان را در بدتر كردن اوضاع مشاركت خواهد داد كه در نهايت منجر به شروع سري طولاني از وقايع مي گردد و نتيجه آن عملكرد ضعيف گله خواهد بود . نه تنها يك منبع آب براي پرورش لازم است بلكه منبع آب بايستي كيفيت بالايي نيز داشته باشد تا راندمان بالايي از پرندگان انتظار داشت . براي حصول به اين امر ، رسيدگي به خطوط آب در طول سال ، بهداشتي كردن تجهيزات آبرساني در زمان تدارك سالن و نگهداري تعداد صحيح و مناسب آبخوريها در سراسر سالن حياتي است . بعنوان مثال بردتلا ( كه سبب كوريزاي بوقلمون مي گردد ) در داخل درينكرهاي سيستم نيپل و لاستيك هاي آب بندي منزوي مي گردد . سطح كلر در آخرين درينكر جهت اطمينان از مقدار مناسب كلر تحويل شده بايستي بطور هفتگي اندازه گيري گردد بنابراين آب بايستي مرتبا از لحاظ سطح املاح و باكتريها نمونه برداري گردد . توليد كنندگان بايستي بدانند كه بوقلونهايشان چه مقدار آب مصرف مي نمايند و چه چيزي در آب وجود دارد .
سيستمهاي آبخوري را مرتباً کنترل کنيد تا اطمينان حاصل نمائيد که آب به صورت يکنواخت و بي وقفه در اختيار بوقلمونها قرار مي گيرد . صافي آبخوريها را مرتباً تعويض کنيد . در طول تابستان ميزان مصرف آب بوسيله طيور به 2 تا 3 برابر زمستان مي رسد ، در نتيجه صافي ها زود به زود پر مي شوند . براي حل اين مورد استفاده از دستگاه هاي نشان دهنده سرعت آب براي فهميدن مصرف آن بسيار موثر است . هميشه در طول تابستان به آب پرنده الکتروليت و ويتامين اضافه کنيد تا کمبود ويتامين ناشي از کاهش مصرف غذا در آنها جبران شود . از کافي بودن تعداد آبخوري ها در محل پرورش اطمينان حاصل کنيد به گونه اي که به ازا هر 100 بوقلمون يک آبخوري وجود داشته باشد. البته توجه داشته باشيد که در تابستان و روزهاي گرم تعداد آبخوري ها را بايد کمي بيشتر نمود
ارتفاع ، فشار خط ، ريزش در ارتباط مستقيم با وضعيت بستر مي باشد . حين اجراي برنامه مديريت بستر همواره سن گله را لحاظ نماييد . بخاطر داشته باشيد كه بوقلمونهاي جوان ( كمتر از 10 هفته سن ) نسبت به پرندگان مسن تر ( 13 هفته يا بالاتر ) گرماي بدني كمتري توليد مي نمايند . بديهي است كه در طي فصول خنك تر ، لازم است حرارت مكمل براي حفظ شرايط رشد ايده آل براي گله فراهم گردد
بهينه كردن عملكرد بوقلمون در تابستان
با اينكه تابستان گرم براي گردش و تفريح دلپذير است ولي براي صنعت پرورش بوقلمون ناخوشايند مي باشد در اين حالت ميزان رشد و توليد تخم عمدتا به خاطر افزايش كرچي كاهش مي يابد. كه يك اثر كاهشي نامتناسب در توليد گوشت سينه بوقلمون دارد. بايد از خود پرسيد كه چه چيز مي تواند اين اثرات زيان آور را كاهش دهد؟
براي حل اين مشكل معمولا عاقلانه به نظر مي رسد كه به علت اصلي اين مسئله برگرديم. اولين موضوع در مورد پرورش بوقلمون اين است كه آنها بتوانند زنده بمانند و اين بدان معني است كه درجه حرارت بدن آنها بايستي در شرايط متغير محيطي ثابت بماند. درجه حرارت نرمال بدن بوقلمونها 41 تا 41/2 درجه سانتي گراد مي باشد. هضم غذا, فرايند رشد و فعاليت در بوقلمون ايجاد حرارت مي كند كه دفع اين حرارت بايستي از طريق تشعشع حرارتي و انتقال صورت گيرد و وقتي لازم باشد بوقلمون مي تواند با له له زدن (نفس نفس زدن) ميزان اتلاف حرارتي را به طريقه خنك شدن تبخيري افزايش دهد
بازده يا كارآيي دفع حرارت بستگي به درجه حرارت محيط و حركت هواي اطراف پرنده دارد اتلاف حرارتي از طريق تشعشع توسط تراكم گله تحت تاثير قرار مي گيرد و هر چقدر پرندگان نزديك به يكديگر باشند تشعشع حرارتي يكديگر را بيشتر جذب مي كنند بنابراين فاكتورهاي مديريتي بر روي اثرات درجه حرارت محيطي خيلي موثر مي باشند. با گردش هواي اطراف, حرارت بدن بوقلمون دفع مي شود بطوريكه مي تواند درجه حرارت بدنش را بصورت ثابت حفظ كند گردش هواي اطراف پرنده عامل مهمي در كاهش استرس گرمايي است بنابراين ونتيلاتورهاي (هواكشهاي) با سرعت بالا ترجيح داده مي شوند براي همين منظور هواكشهاي مدور كه باعث جريان هواي بالاي سر پرندگان مي شوند مفيد مي باشند .
در روزهاي بسيار گرم بوقلمونها در مسير جريان هواي ناشي از اين هواكشها قرار مي گيرند و سرشان را در داخل هواي پرجريان قرار مي دهند. جريان هواي حاصل از هواكشهاي مدور تعبيه شده مي تواند بطور دقيق برآورد شود بشرطي كه آنها در سالنهاي پرورشي نصب شده باشند همچنين احتمال مي رود كه سرمايه گذاري جهت پرورش تجاري ارزشمند باشد بويژه اگر پرندگان سنگين وزن را پرورش دهيم .
بطور نظري كاهش درجه حرارت آب قابل دسترس پرندگان داراي مزاياي زيادي است اگرچه مدارك كمتري در مورد اين موضوع وجود دارد. ممكن است كه اين مسئله با آب نوشيدني خنك حل شود ولي در اين حال امكان دارد روشهايي براي جلوگيري از افزايش دماي آب در آب و هواي گرم وجود داشته باشد. بخاطر مكان قرار گرفتن لوله هاي آب, اگر آب قابل دسترس پرندگان گرم باشد يك اثر منفي در توانايي پرندگان براي خنك كردن خودشان خواهد گذاشت. ممكن است دليلي براي عايق كردن لوله هاي آب مصرفي و مخزن آب وجود داشته باشد. كار كردن با ماده هاي تخمگذار (تخمي) مزاياي بالقوه آب خنك را آشكار مي سازد .
2درجه سانتي گراد | 33 درجه سانتي گراد | عملکرد |
75/8 | 63/8 | روز / پرنده / غذا (g) |
93 | 81 | توليد تخم (درصد) |
هدف عوامل گزارش شده فوق اين است كه بوقلمونها غذاي بيشتري را بدون اصلاح درجه حرارت بدنشان مصرف كنند. بوقلمونها نمي توانند تخم يا گوشت توليد كنند مگر اينكه مواد مغذي مصرف كنند. همچنين متخصصان تغذيه نقش مهمي در كاهش اثرات زيان آور ناشي از درجه حرارت تابستان دارند در درجه حرارت بالاتر بوقلمون به انرژي كمتري جهت ثابت نگهداشتن درجه حرارت بدنش نياز دارد بنابراين نسبت مواد مغذي ضروري بايستي كمتر باشد وقتي كه آب و هوا گرم است بوقلمون بخاطر جلوگيري از ايجاد حرارت دروني بدن فعاليت كمتري مي كند بنابراين زمان بيشتري را براي خوردن و ايستادن صرف نخواهد كرد.
مواد مغذي بايد در زمان كمتري مصرف شود اين حالت مي تواند با افزايش درصد مواد مغذي در جيره حاصل گردد بنابراين بهترين روش جهت كاهش نسبت مواد مغذي به انرژي, كاهش مقدار انرژي قابل متابوليسم نمي باشد بلكه افزايش مقادير ساير مواد مغذي است اين امر باعث افزايش هزينه هر تن ماده غذايي و كاهش ضريب تبديل غذا مي شود و لي در حفظ ميزان رشد و عدم كاهش تعداد تخم موثر خواهد بود. به شرطي كه براي پرورش دهنده عملي باشد. روش ديگر موجود متخصصان تغذيه كاهش مقدار درجه حرارت حاصل از جيره است كه توسط بوقلمون مورد هضم قرار مي گيرداين روش با موارد زير حاصل مي شود:
1- افزايش ميزان انرژي حاصل از چربيها يا روغنها نسبت به كربوهيدراتها
2- كاهش ميزان اجزاي جيره كه فيبر بالايي دارند
3- كاهش مقادير اضافي نيتروژن دفعي حاصل از درصد كل پروتئين, در حاليكه مقادير اسيدهاي آمينه ضروري در حد تعادل باشد
همچنين احتمال مي رود كه در درجه حرارت بالا اثرات متقابل ما بين اسيدهاي آمينه افزايش يابد نمونه هايي از اين مورد در نتايج حاصل از آزمايشات But گزارش شده است در اين آزمايش نتايج حاصل از درجه حرارت هاي 15 و 25 با دو برنامه غذايي مقايسه شدند. يكي از برنامه هاي غذايي توسط But پيشنهاد گرديد و برنامه ديگر شامل سطوح لايزين و متيونين مختلف بود كه با افزودن 10 درصدي منبع سنتتيك اين اجزاء همراه بود.
به نظر مي رسد كه از سن 0 تا 68 روزگي پاسخ رشد يكساني در هر دو برنامه دمايي با افزودن اسيدهاي آمينه حاصل ميگردد. اما از 68 تا 134 روزگي اثرات متقابل محسوسي ما بين مواد مغذي نسبت به درجه حرارت بالا مشاهده ميگردد.
جدول 2 : اثرات دما بر روي اسيدهاي آمينه از 68 تا 134 روزگي
FCR | افزايش وزن (g) | جيره | دما |
3/397 | 11344 | AAبالا | 15 درجه سانتي گراد |
3/400 | 11259 | AAعادي |
3/489 | 9928 | AAبالا | 25 درجه سانتي کراد |
3/332 | 10851 | AAعادي |
*لايزين و متيونين به نسبت 10% افزايش يافته است
در نتيجه افزودن اسيدآمينه در درجه حرارت بالا يك كاهش محسوسي در رشد وجود دارد كه اين حالت در درجه حرارت پايين مشاهده نمي گردد و علت آن هنوز معلوم نشده است اما احتمال مي رود كه يك اثر معكوسي ما بين اين دو اسيدآمينه وجود داشته باشد. همانگونه كه نسبت آرژنين به لايزين در حيوانات متاثر از درجه حرارت مي باشد اين نسبت هم مورد ترديد ميباشد كه تحقيقات بيشتري را مي طلبد ضمنا BUT پيشنهاد كرد در سنين بالا بايستي مقدار آرژنين حداقل 15% بيشتر از مقدار لايزين باشد.
همانند كاهش مصرف غذا در درجه حرارت بالا مصرف ويتامين ها و مواد معدني نيز كاهش مي يابد معمولا مقادير آنها در حد كافي است ولي منطقي به نظر مي رسد كه در مخلوط كردن ويتامين و مواد معدني مقدار يكي از آنها به اندازه 20 تا 30 درصد افزايش يابد. بوقلمونها مي توانند ويتامين C را خودشان توليد كنند بنابراين افزودن آن در جيره لازم نيست با اين وجود توانايي پرندگان در توليد ويتامين C در اثر استرسهايي نظير درجه حرارتهاي بالا كاهش مي يابد به همين دليل افزودن ويتامين C به جيره بوقلمونها در آب و هواي گرم مفيد مي باشد. متاسفانه ويتامين C با پليت كردن خوراك از بين مي رود ولي امروزه يك ويتامين C مقاوم به حرارت توليد مي شود اگر اين ويتامين در جيره قابل استفاده نباشد افزودن آن به آب آشاميدني بوقلمون ممكن است مطلوب باشد.
همچنين متخصصان تغذيه مي توانند در كيفيت پليت هاي توليدي و انتخاب اجزاي آن موثر واقع شوند حداقل 15% گندم در جيره پيشنهاد مي گردد چربي يا روغن هاي افزوده شده به جيره نبايستي به اندازه اي زياد باشد كه آسياب قادر به تهيه پليتهاي خوبي نباشد. كيفيت پليت هميشه مهم مي باشد اما اين موضوع در آب و هواي گرم بسيار مهمتر است چرا كه زمان ممكن براي تغذيه مقدار غذاي مصرفي بسيار كم مي باشد.
با بروز اولين استرس اگر بوقلمون قادر به از دست دادن گرماي بدن بخاطر درجه حرارت بالاي محيطي نباشد هيچ متخصص تغذيه اي قادر به تحريك رشد يا توليد تخم در بوقلمون نخواهد بود بنابراين بهترين موقع براي دريافت غذاي كافي سردترين زمان از روز مي باشد و احتمالا اين زمان قبل از طلوع آفتاب است بنابراين بهتر است كه مكمل ها به جاي شب, قبل از طلوع آفتاب به جيره اضافه شوند.
گله هاي مادر
برنامه نوري
ساعات روشنائي | زمان شروع و پايان روشنائي |
8 | 9 صبح تا 5 بعد از ظهر |
7 | 10 صبح تا 5 بعد از ظهر |
6 | 10 صبح تا 4 بعد از ظهر |
تخم گذاري
در برخي از فارمها مي توان با جمع آوري مرتب (بيشتر) تخمها به توليد در فصل تابستان کمک کرد . اين مساله بوقلمون ها را وادار مي کند تا مدت کمتري را در لانه بنشينند . همچنين در صورت امکان ، وسائل ايجاد کننده جريان هوا را به لانه ها اضافه کنيد . از خشک بودن بستر اطراف آبخوريها و جلوي لانه ها اطمينان حاصل کنيد ، چرا که بوقلمونها به دليل خنک بودن جاهاي خيس به اينگونه مکانها علاقه دارند. مدت زمان نگهداري تخمهاي نطفه دار را کاهش دهيد چون قابليت جوجه درآوري آنها تحت تاثير قرار مي گيرد.اطمينان حاصل کنيد که دستگاه هاي خنک کننده و تهويه در محل جمع آوري تخمها، دماي مناسب را ايجاد مي کنند.
کنترل کرچي
اطمينان حاصل کنيد که هر قفس جاي کافي را براي نگهداري بوقلمونهاي کرچ دارد. نوع بستر در اين قفسها را متفاوت از بستر اصلي فارم انتخاب کنيد. تهويه مناسب را فراهم آوريد و آب و غذاي تازه در دسترس بوقلمونها قرار دهيد ، توجه داشته باشيد پرندگاني که در معرض استرس گرمائي قرار گرفته اند توانائي طي مسافت طولاني براي رسيدن به آبخوري و دانخوري را ندارند. در شرايط حاد از برنامه کنترل کرچي صرف نظر کرده يا آنرا به تاخير بياندازيد. توجه داشته باشيد که سرعت رشد باکتريها در لوله هاي آب،، در آب و هواي گرم افزايش مي يابد. حفظ کيفيت آب تا حد امکان از اهميت زيادي برخوردار است. (مثلا از طريق اضافه کردن 3 -2 قسمت کلر در يک ميليون قسمت آب) . در هر فرصت ممکن در هنگام گرمي هوا ظرف آبخوري و لوله هاي آنرا شستشو دهيد تا آب مناسب در اختيار بوقلمونها قرار گيرد. (گاهي اضافه کردن يخ به آب نيز به کاهش استرس کمک مي کند ) .
خلاصه :
حركت به جهت فراهم نمودن امكان كسب غذا و آب براي پرنده ضروري است . مديريت بستر نيز يك نقش كليدي در چگونگي آن بازي مي كند . استفاده از آب با كيفيت و كميت مناسب براي عملكرد خوب بوقلمونها حياتي است لذا ابزارهايي مانند اندازه گير هاي آب براي رد گيري و اعلام موارد شروع درگيري براي توليد كنندگان بسيار ضروري است . در صورتي بوقلمونهاي تجاري امروزي مي توانند عملكرد قابل توجهي بدست آورند كه توليد كنندگان در سطح مزرعه خود مديريت مناسبي اعمال نمايند و در نهايت توليد گله ، پتانسيل مورد انتظار را تحقق بخشد جابه جا کردن بوقلمونها در مواردي نظير: تعيين جنسيت، تلقيح مصنوعي ، حمل و نقل ، واکسيناسيون و ... بايد با حداکثر احتياط و در مواقع خنک روز صورت گيرد . همچنين از دستکاري کردن غير ضروري پرندگان نيز اجتناب کنيد .
منابع:
1) دکتر امين خيرخواه. (سايت فارم ايران)
(2 حميدرضا پنداشته . (سايت فارم ايران)
(3مهندس قاسم خليل پور
(4 مهندس محمد حساميwww.damparvari.dom
(5 نوشته : Dr Cliff Nixey . ترجمه : ام البنين پيراهري. قربان الياسي . www.parsbiology.com
(6 سايت مرکز اطلاع رساني مرغداران ايران
7) www.ipiran.com
www.Parsbiology.com(8