گذار از جواني به پختگي!
با ورود به سال جديد ميلادي دوباره بازار انتشار نسخه هاي مختلف لينوكس داغ داغ شده است. تاكنون نسخه هاي جديد توزيع هاي اوبونتو، فدورا، اوپن سوزه، ناپيكس، مندريوا و توزيع هاي ريز و درشت ديگر منتشر شده اند. در اين شماره به سراغ اوبونتوي 9/10 با نام رمز Karmic Koala مي رويم. اگر به دنبال دلايلي براي نصب نسخه جديد يا به روزرساني نسخه هاي قبلي مي گرديد، مي توانيد چند بهانه خيلي خوب پيدا كنيد. در اين مقاله سعي شده است از ذكر موارد تكراري هر انتشار نسخه جديد پرهيز شود و برخي از زواياي پنهاني نسخه9/10 در اختيار خوانندگان قرار گيرد. در انتهاي مقاله نيز يك لينك داني بسيار مفيد براي علاقمندان فراهم شده است.
در مورد سيستم فايل جديد لينوكس و مزاياي آن نسبت به Ext 3 صحبت كرديم. يك مزيت استفاده از Ext 4 نصب برنامه مديريت بوت GRUB2 است كه قابليت هاي ويژه اي مانند پشتيباني از سيستم فايلهاي قديمي لينوكس و فناوري RAID و LVM را دارد. سرعت بيشتر، قابليت اطمينان و بازيابي مطمئن اطلاعات مخدوش شده از ديگر قابليت هاي Ext 4 هستند.
اتفاق تازه ديگر افزودن ماژولي به نام KMS (Kernel-based Mode Setting) است كه از پردازنده هاي گرافيكي اينتل پشتيباني كرده و امكان سوييچ كردن بين مدهاي مختلف گرافيكي را فراهم مي كند. همچنين اين ماژول موجب بالا رفتن سرعت لود شدن سيستم عامل شده و قابليت اطمينان را روي هاردديسك و حافظه رم بالا مي برد. KMS يك نويد خوب به دوستداران و سازندگان بازي هاي كامپيوتري نيز مي دهد. در ضمن در هسته جديد نسخه 6.2.31 لينوكس طيف وسيعي از سخت افزارهاي جديد به خصوص سخت افزارهاي شبكه هاي بي سيم و Wi-Fi نيز مورد پشتيباني قرار گرفته اند. ديگر تغييرات سخت افزاري در نسخه جديد،‌استفاده از يك لايه رابط به نام HAL (Hardware Abstraction Layer) ميان دسكتاپ، سيستم و سخت افزار است. وظيفه اين لايه كه توسط ابزار Udev به كار گرفته مي شود، شناسايي سخت افزارها و جمع آوري اطلاعات آن ها، شناسايي سريع سخت افزارهايP lag & Play مانند حافظه هاي فلش و افزودن آن ها به فايل سيستم و بهبود بخشيدن قابليت هاي منبع تغذيه در لينوكس است.

سرعت بيشتر
 

در نسخه جديد براي بالا بردن سرعت بوت سيستم از ابزار Upstart به جاي SysV استفاده شده است. Upstart تقريباً دو سال است كه به اوبونتو افزوده شده، اما در اين نسخه به طور كامل جاي سيستم قديمي بوت اوبونتو را گرفته است. ويژگي برتر برنامه بوت جديد، انجام دادن عمليات بوت به صورت موازي است. به عنوان مثال، اسكريپت هاي بوت به همراه مراحل شناسايي سخت افزار و بوت كردن اطلاعات سيستم در حافظه رم به صورت موازي انجام مي شوند. سرعت با استفاده از Upstart نزديك به سي درصد افزايش يافته است. بوت كامل اوبونتوي9/10 با محيط هاي گرافيكي بيشتر از دوازده ثانيه طول نمي كشد. در پي اين تغيير، دايركتوري مربوط به پروسه بوت در نسخه هاي قديمي /etc/inittab بوده كه اكنون به /etc/init تغيير يافته است. همچنين ابزار مديريت تنظيمات بوت initctl است. با دستور initctl list مي توان اين تنظيمات را مشاهده كرد.

امنيت
 

اولين تغييري كه در نسخه جديد به چشم مي آيد، افزوده شدن يك مرحله به مراحل نصب است كه از شما براي رمزنگاري دايركتوري خانگي اجازه مي گيرد. اين رمزنگاري با تكنيك هاي eCryptfs صورت مي گيرد. البته كاربران پس از نصب نيز مي توانند با دستورات خط فرمان به رمزنگاري فايل هاي مهم درون دايركتوري خانگي اقدام كنند. رمزگشايي اين فايل ها نيز فقط از طريق ترمينال خط فرمان و با مجوز كاربري معتبر امكان پذير است. حتي با ابزارهاي مديريتي گرافيكي در اين توزيع نيز نمي توان كاربر جديد تعريف كرد يا كاربري را تغيير داد و به فايل هاي رمزنگاري دسترسي پيدا كرد.
هنگام نصب به صورت استاندارد، مرحله اي براي تنظيم ديواره آتش قرار داده نشده است، اما پس از نصب با استفاده از ابزارهايي مانند AppArmor, Cups print server و Evince به همراه ابزارهاي ديگر شبكه مي توان تنظيمات مربوط به ديواره آتش و شبكه را انجام داد. AppArmor ابزاري براي مديريت پروسه هاي لينوكس است و به شما مي گويد كه كدام پروسه فعال است و به شبكه دسترسي دارد و چه كاربراني مجوز خواندن و نوشتن روي آن را دارند. Evince ابزاري براي يافتن كدهاي آلوده در فايل هايي مانند PDF است.

نرم افزار
 

شركت Canonical همراه با انتشار نسخه جديد اوبونتو، يك سرويس جديد به نام Ubuntu One ارائه داده است كه كاربران مي توانند از دو گيگابايت فضاي خالي روي اينترنت براي قرار دادن فايل ها و بسته هاي نصب، اشتراك فايل ها با ديگر كاربران، جمع آوري فايل هاي نصب اوبونتو و... استفاده كنند. براي دسترسي به اين فضا بايد يك حساب كاربري جديد بسازيد. سپس از طريق ابزار Ubuntu One در گزينه Applications/ Internet از منوي اصلي مي توانيد به آن دسترسي پيدا كنيد.
تغيير ديگر نرم افزاري نسخه جديد، جايگزيني ابزار مديريتي Software Center به جاي ابزار Add/Remove Applications است. با استفاده از اين ابزار مي توانيد به مخازن مختلف بسته هاي نرم افزاري اوبونتو، نرم افزارهاي آزاد، درايورها و كدهاي موردنياز اين توزيع دسترسي داشته باشيد. Software center مانند قبل از ابزارهاي Synaptic و Aptitude براي نصب و حذف بسته ها استفاده مي كند. اين ابزار براي كاربران تازه وارد يك غنيمت است، زيرا به راحتي مي توانند هرچه را نياز دارند يافته، نصب و استفاده كنند. در كنار اين تغييرات، به روزرساني نرم افزارها و محيط هاي گرافيكي نيز مانند روال هر انتشار نسخه جديد در اوبونتوي 9/10 صورت گرفته است.

نصب و به روزرساني
 

نسخه هاي مختلفي از Karmic Koala منتشر شده كه برخي از آن ها نسخه دسكتاپ 32 بيتي و 64 بيتي، نسخه سرور، نسخه مخصوص نصب دبيان و نسخه مخصوص نصب نت بوك ها (Ubuntu Netbook Remix) است. مانند نسخه هاي پيشين مي توانيد اوبونتو را به عنوان يك نرم افزار روي ويندوز نصب كنيد. مراحل نصب با نسخه هاي قبلي تفاوت زيادي ندارد و پروسه نصب آسان تر شده است. اگر از نسخه هاي قديمي تر اوبونتو استفاده مي كنيد و البته به يك اتصال اينترنت پرسرعت نيز دسترسي داريد، مي توانيد با استفاده از ابزارهاي گرافيكي يا دستورات خط فرمان نسخه جديد را به روزرساني كنيد. براي اطلاع از چگونگي به روزرساني به بخش لينك هاي Karmic Koala در انتهاي همين مقاله مراجعه كنيد. البته در شماره هاي قبل، مقاله مفصلي درباره به روزرساني نسخه هاي قديمي اوبونتو چاپ كرده ايم.

پنگوئن نت بوك ها
 

خبر خوش به كاربران نت بوك ها اين كه يك نسخه ويژه نت بوك به نام UNR منتشر شده كه يك نسخه سفارشي از اوبونتوي 9/10 با قابليت هاي خاص اين دستگاه ها مانند سبكي، ابزارهاي موردنياز، راحت و امن است. UNR به خوبي از پردازنده هاي جديد اتم شركت اينتل و دستگاه هاي Wi-Fi پشتيباني مي كند. مي توانيد UNR را روي يك ديسك نوري يا حافظه فلش ريخته و استفاده كنيد. البته نصب آن نيز بسيار ساده است و پس از نصب در كمتر از يك دقيقه لود شده و يك دسكتاپ بسيار سبك و زيبا را مشاهده مي كنيد. تمامي ابزارهايي را كه روي يك نت بوك نياز داريد، در اين نسخه گنجانده شده و از منوي سمت چپ دسكتاپ قابل انتخاب و استفاده هستند. در اين توزيع يك ابزار براي ساخت نسخه UNR قابل بوت از روي حافظه فلش نيز ارائه شده است كه كار شما را بسيار ساده خواهد كرد.

Karmic Koala تجاري مي شود!
 

دلايل زيادي وجود دارد كه اين نسخه اوبونتو با استقبال شركت هاي تجاري و بازار مواجه شده و بتواند خود را از سكوي يك سيستم عامل دسكتاپ به سكوي سيستم عامل تجاري و حرفه اي پرتاب كند. عمده دلايل اين نظريه نيز سرويس ها و ابزارهايي هستند كه روي اين توزيع ارائه شده اند، مانند Ubuntu One, Software و AppArmor كه پيش تر درباره آن ها توضيح داديم. Ubuntu Enterprise Cloud سرويس ديگري است كه از طرف اوبونتو براي محاسبات ابري ارائه شده است. روي همين سرويس امكان تغيير منوها و تم ها يا تصاوير استفاده شده، وجود دارد. شما مي توانيد تصاوير موردنظر خود را روي اين سرويس و براي نسخه سرور اوبونتو استفاده كنيد. ديگر سرويس ارائه شده، Quickly نام دارد كه قابليت مديريت توسعه و توليد كدهاي برنامه نويسي توسط دستورات خط فرمان را فراهم مي كند. ذخيره تغييرات در كدهاي برنامه، ذخيره تاريخچه كدها، ساخت بسته هاي باينري و انتشار نرم افزار از جمله كارهايي است كه اين سرويس انجام مي دهد. خود اين سرويس نمونه هايي از مديريت كدهاي توسعه يك برنامه را به شما پيشنهاد مي دهد و قابليت ها مختلفي را مانند ويرايش، ذخيره، اشكال گيري، حذف و يافتن تغييرات روي آن ارائه مي دهد. اين ابزار براي توسعه دهندگان بسيار جالب توجه خواهد بود.
سرويس ديگري كه روي اوبونتوي 9/10 ارائه شده، Telepathy است كه براي ارتباطات همزمان يا Real Time روي شبكه و اينترنت مانند چت، VOIP و ويدئو و صوت آنلاين ارائه شده است. Telepathy قابليت ايجاد ارتباط ميان چندين برنامه كلاينت روي شبكه را داشته و يك سكوي ارتباطي همزمان را فراهم مي كند. اين سرويس تضمين مي كند كه ارتباطاتي مانند صوت و تصوير روي شبكه به تأخير نيفتاده و قطع نشود.

اوبونتوي9/10 يا ويندوز هفت؟!
 

نمي توان براي جنگ آخرين نسخه هاي اوبونتو وويندوز پاياني متصور بود. هنوز اوبونتوي جديد منتشر نشده و ويندوز هفت نيز در حال انتشار نسخه هاي آزمايشي خود است كه جنگ اين دو سيستم عامل به طور رسمي شروع شده و اكنون با انتشار نسخه رسمي اوبونتو، به اوج خود رسيده است. يك جست وجوي ساده نشان مي دهد كه روي اينترنت سايت هاي زيادي اين دو نسخه را با يكديگر از ديدگاه هاي مختلف مانند سرعت بوت، نرم افزار، سخت افزار، امكانات شبكه، بازي، امنيت و... با يكديگر مقايسه كرده و امتيازدهي كرده اند.
فارغ از نتايج اين بررسي ها و پيروز نبودن هيچ كدام به طور قطعي، هزينه، سبكي، انعطاف پذيري، امنيت، سرعت بوت، نرم افزارهاي كاربردي و به روزرساني پاشنه آشيل و برتري اوبونتو بر ويندوز هفت هستند. سايت هاي زيادي با بررسي لحظه به لحظه بوت اين دو سيستم عامل، اثبات كرده اند كه اوبونتو سبك تر و سريع تر است. براي ديگر بخش ها نيز گراف ها و نمودارهاي مقايسه اي مختلفي روي اينترنت وجود دارد.

لينك داني Ubuntu 9.10
 

KMS:
www.h-online.com/newsticker/news/item/kernel-log-what-s-new-in-2-6-29-part-3-kernel-controlled-graphics-modes-739697.html
ويژگي هاي تازه هسته جديد:
www.h-online.com/open/features/The-Next-Round-The-new-features-of-Linux-2-6-31-746619.html
سرويس ubuntu One:
https://one.ubuntu.com
راهنماي به روزرساني:
www. Ubuntu.com/getubuntu/ungrading
دانلود UNR:
www. Ubuntu.com/getubuntu/download-netbook
راهنماي تصويري نصب:
www.howtoforge.com/the-perfect-desktop-kubuntu-9.10
www.howtoforge.com/the-perfect-desktop-ubuntu-studio-9.10
www.howtoforge.com/perfect-server-ubuntu-9.10-karmic-koala-ispconfig-2
راهنماي كاربري:
www.johannes-eva.net/index.
Php?page=2009_10_useful_ubuntu_guide_karmic
سرويس Ubuntu Enterprise Cloud:
www.ubuntu.com/cloud/private
مقايسه اوبونتو با ويندوز هفت
www.reviews.zdnet.co.uk
www.guardian.co.uk/technology/blog/2009/oct/27/ubuntu-koala-windows7-review
منبع:نشريه عصر شبکه،شماره101
/ج