استفاده از اينترنت و وب از سال 1994 وارد مرحله جديدي شده است . در ابتدا از وب به منظور ارائه و توزيع اطلاعات توسط دانشگاهيان و محققين استفاده مي گرديد . به موازات افزايش کاربران اينترنت ، استفاده از وب در ساير موارد خصوصا" امور تجاري نيز با استقبال مواجه گرديد.
آمازون يکي از سايت هائي است که از سال 1995 با رويکردي کاملا" تجاري در عرصه وب مطرح شده است. سايت فوق شامل بانک اطلاعاتي مربوط به ميليون ها کالا و محصولاتي است که کاربران اينترنت مي توانند در هر زمان از امکانات آن بهره مند و اقدام به خريد کالا نمايند. سايت Ebay يکي ديگر از سايت هائي است که با رويکردي تجاري ، خدمات و کالاي مورد نظر را در اختيار علاقه مندان قرار مي دهد.
همزمان با گرايشات فوق ، مدلي جديدي از فعاليت هاي تجاري با نام ASP)Application Service Provider) در عرصه اينترنت ظهور پيدا کرد. مراکز فوق روش جديدي براي ارائه نرم افزار و خدمات نرم افزاري را مطرح نمودند. مراکز ASP در طي ساليان اخير و همزمان با گسترش اينترنت و وب به شدت فراگير شده و به عنوان مدلي جديد براي ارائه خدمات و سرويس هاي نرم افزاري مطرح شده اند .

تعريف يک ASP

مراکز ASP ، به شرکت ها و موسساتي اطلاق مي گرددکه سرويس هائي را از طريق اينترنت ارائه مي نمايند. اين نوع مراکز داراي ويژگي هاي زير مي باشند :
• محيط لازم براي اجراي يک نرم افزار را فراهم مي نمايد.
• مسئوليت پشتيباني و نگهداري سرويس دهندگان نرم افزاري را برعهده دارد.
• پرسنل و کارمندان خاصي را به منظور نگهداري نرم افزارها استخدام مي نمايد.
• امکان دستيابي به برنامه را از طريق اينترنت فراهم مي نمايد.
• هزينه هاي مربوط به فضا و نگهداري را از موسسات مربوطه دريافت خواهد کرد.

مزاياي ASP

مدل ASP داراي مزاياي عمده اي نسبت به ساير رويکردهاي سنتي است :
• هزينه پايين براي سازمانها و موسسات تجاري کوچک
• پهناي باند مورد نياز براي اجراي برنامه ها به امکانات ASP بستگي خواهد داشت .
• مدل ASP امکان ايجاد زيرساخت هاي لازم براي حمايت از يک نرم افزار را حتي المقدور کاهش مي دهد. مثلا" اگر برنامه اي به بانک هاي اطلاعاتي اوراکل و يا MS-SQL نياز داشته باشد ، مي بايست امکانات لازم براي پشتيباني از برنامه و بانک اطلاعاتي فراهم گردد.
• پرداخت هزينه توسط سازمان ها به مراکز ASP با توجه به شرايط متعدد و رعايت مشتري صورت مي پذيرد.

نمونه هائي از مراکز ASP

مراکز ASP با توجه به نوع خدمات ارائه شده داراي انواع متفاوتي مي باشند. خدمات ارائه شده توسط مراکز فوق شامل موارد زير است :
• ميزباني وب . مراکز ارائه دهنده سرويس فوق با تهيه سخت افزار، نرم افزار و پهناي باند لازم امکان ميزباني وب سايت هاي موسسات ، سازمانها و يا افراد را فراهم مي نمايند .مراکز فوق بابت ميزباني وب سايت ها ، هزينه هائي را بصورت ماهانه و يا سالانه دريافت و ممکن است بر روي يک ماشين صدها سايت را مستقر نمايند.
• خدمات پست الکترونيکي . اکثر مراکز ASP که خدمات ميزباني وب را ارائه مي دهند ، سرويس خدمات پست الکترونيکي را نيز با استفاده از يکي از روش هاي موجود در اختيار متقاضيان قرار مي دهند.
موسسات و سازمانهائي که تمايل به راه اندازي وب سايت داشته باشند، مي توانند از پتانسيل هاي ارائه شده توسط مراکز ASP استفاده نموده و براي شروع کار ضرورتي به فراهم نمودن تمام امکانات توسط سازمان و يا موسسه مربوطه نخواهد بود. در گذشته سازمان هائي که تمايل به راه اندازي سايت داشتند، مي بايست خود راسا" اقدام به تهيه و آماده سازي امکانات زير مي نمودند :
• تهيه خط ارتباطي با اينترنت با پهناي باند قابل قبول
• تهيه روتر
• تهيه يک يا چندين سرويس دهنده براي سرويس دهنده وب و يا سرويس دهنده خدمات پست الکترونيکي
• استخدام کارشناسان مورد نظر براي نصب و مديريت نرم افزار و سخت افزار
امروزه با تولد مراکز ASP ، اکثر سازمان ها و موسسات مي توانند از بستر و پتانسيل هاي فراهم شده توسط اين نوع مراکز استفاده نمايند. بديهي است مراکز ASP مسئوليت پشتيباني و نگهداري را برعهده خواهند داشت . استفاده از مراکز فوق براي راه اندازي وب سايت داراي مزاياي عمده اي از منظر موسسات و شرکت هائي است که قصد راه اندازي يک وب سايت را دارند :
• مراکز ASP عموما" داراي پهناي باند قابل قبولي بوده و موسسات و سازمان ها نگران پهناي باند نخواهند بود .
• در صورت بروز مشکل ، کارشناسان مجرب شاغل در مراکز ASP به صورت شبانه روزي و بلافاصله مشکل را حل خواهند کرد.
• در صورت نياز به فضاي بيشتر براي ميزباني وب ، مي توان به سرعت اقدام لازم را انجام داد.
• مراکز ASP داراي امکانات مناسب براي Backup و بازيابي اطلاعات بوده و امنتيت اطلاعات تضمين مي گردد.

ASP چه امکاناتي را فراهم نمايد؟

مراکز ASP به تمام نيازهاي طرح شده توسط موسسات و سازمانها پاسخ مثبت خواهند داد. قبل از انتخاب ASP مورد نظر براي ميزباني وب وساير خدمات مورد نظر ، مي بايست براي سوالات زير پاسخ لازم را اخذ کرد :
• کاربران چگونه به نرم افزار دستيابي پيدا خواهند کرد؟ آيا دستيابي به برنامه از طريق يک "مرورگر" و يا يک برنامه خاص ديگر مي باشد؟ در صورتي که دستيابي به برنامه از طريق مرورگر مي باشد ، کاربران مي بايست داراي چه نوع تجربه و يا دانشي باشند؟
• به مشکلات و سوالات کاربران به چه صورت پاسخ داده خواهد شد؟ در صورتي که پرسنل و يا کارکنان سازماني که از خدمات مراکز ASP استفاده مي نمايند داراي سوال و يا مشکلي در رابطه با برنامه باشند ، به سوالات آنان چگونه پاسخ داده مي شود؟ آيا مرکز ASP آموزش هاي لازم را ارائه مي دهد ؟
• نحوه امنيت داده ها به چه صورت است ؟ نحوه دستيابي به داده ها توسط پرسنل مراکز ASP به چه صورت است ؟ آيا براي دستيابي به داده ها توسط پرسنل سازمان ها و موسسات لايه حفاظتي تعريف مي گردد؟ آيا امکان اخذ گزارشات متنوع در رابطه با افرادي که به برنامه و داده ها دستيابي پيدا کرده اند، وجود دارد ؟ مرکز ASP در رابطه با تهديدات خارجي چه سياستي را دنبال مي نمايد؟ در صورت خرابي سخت افزار ، وضعيت ايمن بودن داده ها به چه صورت است ؟
• ارتباط ايجاد شده بين کاربر و مرکز ASP به چه صورت است ؟ داده ها در زمان درخواست کاربر از طريق مرکز ASP در اختيار گذاشته خواهد شد. آيا از يک روش امنيتي نظير : رمزنگاري ، يک شبکه VPN استفاده مي شود؟
• نحوه استقرار برنامه بر روي سرويس دهنده به چه صورت است ؟ آيا داده ها بر روي يک سرويس دهنده اختصاصي ذخيره مي گردند؟ آيا براي ذخيره سازي داده ها از يک ماشين مشترک استفاده مي گردد؟
• در صورت بروز اشکال و غيرفعال شدن ماشين مربوطه ، مرکز ASP براي فعال نمودن سرويس دهنده (Online) از چه سيستم هاي جايگزيني استفاده مي نمايد؟
• در صورت بروز اشکال براي هارد ديسک و يا از کارافتادن نرم افزار ، مرکز ASP از چه سياست هائي براي Recovery استفاده مي نمايد.
• در صورت بروز حوادث غير مترقبه نظير آتش سوزي ، مرکز ASP چه مدت زماني را صرف بازسازي خود خواهد کرد ؟ سرويس هاي مورد نظر پس از گذشت چه زماني مجددا" فعال خواهند شد. ؟
• مالکيت داده ها و اطلاعات با کيست ؟ با اين که مشخص است که مالکيت داده ها و اطلاعات سازمان و يا موسسه مربوطه است ، ولي مي بايست مورد فوق با صراحت در قرارداد با مراکز ASP قيد گردد.
• در صورت تغيير مرکز ASP ، به چه صورت مي توان داده هاي موجود بر روي مرکز ASP فعلي را خارج نمود؟
در اين راستا سوالات متعدد ديگري نيز وجود دارد که هر سازمان و يا موسسه با توجه به شرايط اختصاصي خود مي تواند آنها را با مرکز ASP مطرح نمايد.