IP تلفني ، ارسال مکالمات تلفني بر روي يک شيکه مبتني بر داده است . به نکنولوژي فوق VoIP)Voice-over IP) نيز گفته مي شود. امروزه مکالمات گسترده اي از طريق شبکه هاي مبتني بر داده ( نظير اينترنت ) انجام مي شود .

Circuit Switching

شرکت هاي تلفن بيش از يکصد سال است که از تکنولوژي Circuit Switching استفاده مي نمايند. در روش فوق بمحض برقراري ارتباط بين دو نفر ، در تمام مدت زمان مکالمه يک مدار اختصاصي براي آنها در نظر گرفته خواهد شد. بدين ترتيب براي دو نقطه مربوطه يک ارتباط دو سويه ايجاد مي گردد. نحوه انجام يک مکالمه صوتي به صورت زير است :
• پس از برداشتن گوشي تلفن يک بوق شنيده مي گردد. بوق فوق بمنزله برقراري ارتباط با شرکت تلفن ( مرکز مربوطه ) است .
• با استفاده از سيستم تلفن ، اقدام به شماره گيري مي گردد.
• ارتباط مورد نظر از طريق مجموعه اي از سوئيج ها عبور داده شده تا به مخاطب مورد نظر برسد.
• يک ارتباط بين تلفن شما و مخاطب برقرار و يک مدار فعال مي گردد.
• مکالمه با مخاطب مورد نظر در مدت زمان دلخواه انجام مي گيرد.
• پس از قطع مکالمه ، مدار فعال شده بين شما و مخاطب غير فعال خواهد شد.
فرض کنيد مدت زمان مکالمه شما ده دقيقه باشد ، در طول مدت زمان فوق مدار ايجاد شده بين دو تلفن بصورت پيوسته فعال خواهد بود. در سيستم هاي قديمي مخابراتي ، مکالمه تلفني با نرخ انتقال اطلاعات ثابت 64 کيلو بيت در ثانيه و يا 1024 بيت در ثانيه در هر جهت انجام مي گرفت( مجموع نرخ انتقال اطلاعات 128 کيلوبيت در ثانيه ) .با توجه به اينکه در هر کيلوبايت ، هشت کيلوبيت وجود دارد ، بنابراين در هر ثانيه 16 کيلو بايت و يا در هر دقيقه 960 کيلوبايت اطلاعات ارسال مي گردد( زماني که مدار فعال است ) .بنابراين در مدت زمان ده دقيقه ارتباط تلفني ، مجموع اطلاعات ارسال شده 9600 کيلو بايت ( 4/9 مگابايت ) خواهد بود.
در يک مکالمه تلفني اکثر داده هاي ارسال شده بيهوده مي باشند. زماني که شما حرف مي زنيد ، مخاطب صرفا" گوش مي دهد . اين بدان معني است که در هر مقطع زماني ، ازنصف خط ارتباطي بيشتر استفاده نمي گردد. ( سکوت موجود بر روي خط در مدت زمان برقراري ارتباط زياد خواهد بود ) در اين حالت حجم اطلاعات ارسال شده ، به 7/4 مگابايت تنزل پيدا خواهد کرد.
شبکه هاي مبتني بر داده از روش Circuit switching استفاده نکرده و در مقابل ، روش Packet Switching استفاده مي گردد.

Packet Switching

در روش Packet Switching بر خلاف Circuit Switching که بصورت پيوسته ارتباط را فعال نگه مي دارد ، صرفا" در زمان ارسال اطلاعات ( يک بخش کوچک داده که به آن packet گفته مي شود ) ارتباط فعال خواهد شد. اطلاعات مربوط به فرستنده به مجموعه اي از Packet تقسيم مي گردد. در هر يک از بسته هاي اطلاعاتي آدرس فرستنده و دريافت کننده اطلاعات قرار خواهد گرفت . دريافت کننده بسته هاي اطلاعاتي ، اطلاعات را به يکديگر ملحق تا اطلاعات اوليه بوجود آيند. روش فوق بسيار کارآ بوده و زمان فعال بودن ارتباط بين فرستنده و گيرنده را به حداقل مقدار خود مي رساند. بدين ترتيب ترافيک موجود بر روي شبکه نيز کاهش خواهد يافت . کامپيوترهاي فرستنده و گيرنده در زمان ارتباط با يکديگر قادر به دريافت و يا ارسال اطلاعات براي ساير کامپيوترها نيز خواهند بود.
تکنولوژي VoIP از روش Packet Switching استفاده مي کند. بااستفاده از روش فوق امکان برقراري چندين مکالمه تلفني فراهم مي گردد. با استفاده از PSTN ، يک مکالمه ده دقيقه اي ، ده دقيقه کامل از زمان انتقال با نرخ 128 کيلوبيت در ثانيه را اشغال خواهد کرد. در روش VoIP ، مکالمه ده دقيقه اي اشاره شده صرفا" 3/5 دقيقه زمان انتقال را با نرخ 64 کيلوبيت در ثانيه اشغال خواهد کرد. در اين حالت 64 کيلوبيت در ثانيه براي مدت 3/5 دقيقه ، و 128 کيلوبيت در ثانيه براي زمان باقيمانده 5 /6 آزاد خواهد ماند.
فرض کنيد که شرکت شما دستگاه مورد نظر بمنطور استفاده از سرويس VoIP را خريداري و نصب کرده باشد. در شرکت مربوطه صدها تلفن و يک PBX)Private branch exchange) نيز نصب شده است . PBX سوئيچي است که از آن بمنظور ارتباط مجموعه اي از تلفن ها به يکديگر و به يک يا چندين خط خارج از شرکت استفاده مي گردد. در مثال فوق PBX بصورت يک gateway است .
از gateway بمنظور ارتباط دستگاههاي موجود در دو شبکه متفاوت استفاده مي گردد. PBX يک Gateway است .( چون سيگنال هاي استاندارد circuit-switching هر يک از تلفن ها را به داده هاي ديجيتال بمنظور ارسال از طريق يک شبکه مبتني بر IP و Packet Switching تبديل مي نمايد).
روش برقراري يک مکالمه از طريق يک شبکه Packet-Switching و با استفاده از VoIP بصورت زير است :
• دريافت کننده را فعال تا از طريق آن يک سيگنال براي PBX ارسال گردد.
• PBX سيگنال را دريافت و يک بوق آزاد را براي فرستنده ارسال مي دارد.
• فرستنده اقدام به شماره گيري تلفن مخاطب مورد نظر را مي نمايد. شماره فوق در ادامه توسط PBX بصورت موقت ذخيره مي گردد.
• پس از مشخص نمودن شماره توسط فرستنده ، PBX بمنظور اطمينان از صحت فرمت ،آن را بررسي خواهد کرد.
• PBX در رابطه با نجوه تطبيق شماره دريافتي با شخص مورد نظر اقدامات لازم را انجام خواهد داد. درفرآيند تطبيق ، شماره مورد نظر به آدرس IP دستگاه ديگر که "ميزبان IP" ناميده مي گردد ، ملحق مي گردد. "ميزبان IP" عملا" يک PBX ديجيتالي ديگر است که به سيتم تلفن محلي که با آن ارتباط برقرار شده ، نصب شده است . در موارد خاصي که مخاطب از يک سرويس گيرنده VoIP مبتني بر کامپيوتر استفاده مي نمايد ، "ميزبان IP" ، سيستمي است که قصد برقراري ارتباط با آن وجود دارد.
• يک session بين PBX اداره تماس گيرنده و "ميزبان IP" برقرار مي گردد. هر سيستم مي بايست از پروتکل ها يمشابه بمنظور برقراري ارتباط استفاده نمايد. سيستم ها دو کانال براي هر جهت را پياده سازي خواهند کرد.
• مکالمه به مدت زمان مورد نظر انجام مي گيرد.در زمان برقراري مکالمه ، PBX شرکت شما و ميزبان IP مخاطب ، بسته هايي اطلاعاتي را ارسال و يا دريافت مي دارند.
• مکالمه به اتمام رسيده و دريافت کننده غيرفعال مي گردد.
• پس از قطع ارتباط ، مدار( ارتباط ) موجود بين تلفن تماس گيرنده و PBX آزاد مي گردد.
• PBX سيگنالي را براي ميزبان IP ارسال و خاتمه مکالمه را اعلام مي نمايد.
• پس از اتمام session ، دستگاه PBX شماره تلفن تطبيق داده شده به "ميزبان IP" را از حافظه خود پاک مي نمايد.
بمنظور برقراري ارتباط از طريق تلفن با دستگاههائي نظير : کامپيوتر در طول يک شبکه ، مي بايست از يک پروتکل مشترک استفاده گردد.

پروتکل

از دو پروتکل عمده براي VoIP استفاده مي شود. پروتکل هاي فوق روش هاي مربوط به ارتباط دستگاههاي متفاوت از طريق VoIP را مشخص و Codec هاي صوتي را نيز تعيين مي نمايد. "کدک " از تلفيق دو واژه Code و Decode تشکيل شده است . کدک ، يک سيگنال صوتي را به يک سيگنال ديجيتالي فشرده شده تبديل مي نمايد.
اولين پروتکل H.323 است . پروتکل فوق استاندارد ارائه شده توسط( ITU(International Telecommunication Union است. H.323 يک پروتکل پيشرفته و پيچيده است . پروتکل فوق مشخصات لازم براي ويدئوکنفرانس هاي محاوره اي و اشنتراک داده و نرم افزارهاي صوتي نظير IP تلفني را تعريف مي نمايد. H.323 داراي مجموعه اي از ساير پروتکل ها بوده که هر يک داراي کاربرد خاص خود مي باشند.