آيا تاکنون براي شما اين سوال مطرح شده است که نحوه مبادله اطلاعات بين دو کامپيوتر موجود در يک شبکه به چه صورت است ؟ کامپيوترهاي موجود در يک شبکه به منظور مبادله اطلاعات تابع مدل مرجع OSI مي باشند . مدل فوق، همانند يک دستورالعمل اجرائي بوده و عمليات لازم در زمان ارسال و يا دريافت داده را براي يک کامپيوتر مشخص مي نمايد . به منظور آشنائي و آناليز فرآيند مبادله داده بين دو کامپيوتر موجود در يک شبکه به بررسي يک نمونه مثال کاربردي خواهيم پرداخت .
زماني که يک اتومبيل در کارخانه اي توليد مي گردد ، يک نفر تمامي کارها را انجام نخواهد داد . توليد يک اتومبيل بر اساس يک خط توليد انجام شده و همزمان با حرکت اتومبيل در خط توليد هر شخص بخش هاي متفاوتي را به آن اضافه نموده و زماني که به انتهاي خط توليد مي رسيم ، اتومبيل مورد نظر توليد و آماده استفاده خواهد بود .
وضعيت فوق در رابطه با داده ارسالي از يک کامپيوتر به کامپيوتر ديگر نيز صدق مي کند . مدل OSI که توسط کميته IEEE ايجاد شده است، قوانين لازم به منظور مبادله اطلاعات بين کامپيوترها را فراهم مي نمايد . بدين ترتيب و با پيروي از مجموعه رهنمودهاي ارائه شده در مدل مرجع OSI ، هر کامپيوتر قادر به مبادله اطلاعات با ساير کامپيوترها ( صرفنظر از نوع کامپيوتر ) خواهد بود . حرکت داده با دو روش متفاوت در مدل مرجع OSI انجام مي شود . در سمت فرستنده ( به طرف پائين ) ، داده ها کپسوله شده و براي کامپيوتر گيرنده ارسال مي شوند . در سمت گيرنده ( به طرف بالا ) ، داده ها از حالت کپسوله خارج شده و در نهايت در اختيار کامپيوتر گيرنده قرار داده مي شوند.

ارسال داده :

شکل زير نحوه ارسال داده توسط يک کامپيوتر را نشان مي دهد :

توضيحات :
• کامپيوتر موجود در شبکه ، قصد ارسال داده براي کامپيوتر ديگر را دارد . در لايه Application ، رابط کاربر وجود داشته و از طريق آن کاربر با برنامه مورد نظر ارتباط برقرار مي نمايد .
• پس از ارسال داده از لايه Application ، داده ارسالي به ترتيب لايه هاي Presentation و Session را طي مي نمايد . هر يک از لايه هاي فوق اطلاعات اضافه اي را به داده اوليه اضافه نموده و در نهايت داده در اختيار لايه Transport قرار داده مي شود .
• در لايه Transport ، داده به بخش هاي کوچکتري تقسيم و هدر TCP به آن اضافه مي گردد . به داده موجود در لايه Transport ، "سگمنت" گفته مي شود . هر سگمنت شماره گذاري شده تا امکان بازسازي مجدد آنان در مقصد وجود داشته باشد ( انتظار داريم داده دريافتي توسط گيرنده همان داده ارسالي توسط فرستنده باشد ) .
• هر سگمنت در ادامه به منظور آدرس دهي شبکه ( منظور آدرس دهي منطقي است ) و روتينگ مناسب در اختيار لايه Network قرار داده مي شود . به داده موجود در لايه Network ، بسته اطلاعاتي و يا Packet گفته مي شود . لايه Network ، هدر IP خود را به آن اضافه نموده و آن را براي لايه DataLink ارسال مي نمايد .
• در لايه DataLink به داده ئي که هم اينک شامل هدر لايه هاي Transport و Network است ، "فريم" گفته مي شود . در اين لايه ، هر يک از بسته هاي اطلاعاتي دريافتي، کپسوله شده و در يک فريم به همراه آدرس سخت افزاري ( آدرس MAC ) کامپيوترهاي فرستنده و گيرنده سازماندهي مي شوند . در فريم فوق اطلاعات مربوط به LLC ( نوع پروتکل ارسالي توسط لايه قبلي زماني که به کامپيوتر مقصد مي رسد )، نيز اضافه مي شود . در بخش انتهائي فريم ، فيلدي با نام FCS که از کلمات Frame Check Sequence اقتباس شده است به منظور بررسي خطاء اضافه مي گردد .
• در صورتي که کامپيوتر مقصد بر روي يک کامپيوتر از راه دور باشد ، فريم به روتر و يا gateway به منظور مسيريابي مناسب ارسال مي گردد .
• به منظور استقرار فريم بر روي شبکه مي بايست اطلاعات موجود به صورت سيگنال هاي ديجيتال تبديل شوند . با توجه به اين که يک فريم مشتمل بر مجموعه اي از صفر و يک است ، لايه Physical عمليات کپسوله نمودن ارقام موجود در فريم به يک سيگنال ديجيتال را انجام خواهد داد .
• در ابتداي فريم و به منظور انجام عمليات همزمان سازي ( هماهنگ شدن دريافت کننده با فرستنده ) ، تعداد اندکي صفر و يک اضافه مي گردد .

دريافت داده :

شکل زير نحوه دريافت داده توسط يک کامپيوتر را نشان مي دهد :

توضيحات :
• کامپيوتر دريافت کننده در ابتدا به منظور هماهنگ کردن خود با کامپيوتر فرستنده در جهت خواندن سيگنال ديجيتال، تعداد محدودي از بيت ها را مي خواند . پس از اتمام عمليات همزمان سازي و دريافت تمامي فريم آن را به لايه بالاتر ( لايه DataLink )، ارسال مي نمايد .
• لايه DataLink ، در ابتدا بررسي لازم در رابطه با وجود خطاء ( CRC ) و يا همان Cyclic Redundancy Check را در خصوص اطلاعات دريافتي انجام خواهد داد . محاسبات فوق توسط کامپيوتر دريافت کننده انجام شده و ماحصل کار با مقدار موجود در فيلد FCS مقايسه شده و بر اساس آن تشخيص داده خواهد شد که آيا فريم دريافتي بدون بروز خطاء دريافت شده است ؟ در ادامه لايه DataLink ، اطلاعات اضافه و يا هدري را که توسط لايه DataLink کامپيوتر از راه دور به آن اضافه شده است را برداشته و مابقي داده را که به آن Packet اطلاق مي گردد براي لايه Network ارسال مي نمايد .
• در لايه Network ، آدرس IP موجود در بسته اطلاعاتي با آدرس IP کامپيوتر دريافت کننده مقايسه شده و در صورت مطابقت ، هدر لايه Network و يا هدر IP از بسته اطلاعاتي برداشته شده و مابقي بسته اطلاعاتي براي لايه بالاتر ( لايه Transport ) ، ارسال مي گردد . به داده موجود در اين لايه ، سگمنت گفته مي شود .
• سگمنت در لايه Transport پردازش و عمليات بازسازي مجدد داده دريافتي ، انجام خواهد شد . در زمان بازسازي مجدد داده دريافتي توسط کامپيوتر گيرنده به فرستنده اطلاع داده مي شود که وي هر يک از بخش ها را دريافت نموده است تا خللي در بازسازي مجدد داده ايجاد نگردد . با توجه به ارسال يک ACK براي فرستنده ( اعلام وضعيت سگمنت دريافتي به کامپيوتر فرستنده ) ، از پروتکل TCP در مقابل UDP استفاده شده است . پس از انجام عمليات فوق ، داده دريافتي در اختيار لايه Application گذاشته مي شود .
در زمان مبادله اطلاعات بين کامپيوترهاي موجود در شبکه ، کاربران درگير جزئيات مسئله نشده و تمامي فرآيندهاي اشاره شده به صورت اتوماتيک انجام خواهد شد .