پايان كتابَت "شرح نهج البلاغه" توسط ابن‏ابي الحديد مُعتزِلي (649 ق)

شرح نهج البلاغه اثري ماندگار از ابن‏ابي الحديد است كه آن را در 20 جلد تاليف نمود. ابن‏ابي‏الحديد اين شرح را در اول رجب سال 644 ق آغاز كرد و در آخر صفر سال 649 ق به پايان رسانيد و چنان‏كه خود در آخر كتاب مي‏نويسد، تدوين اين اثر، 4 سال و 8 ماه طول كشيد كه برابر با مدت خلافت امام علي(ع) است. اين شرح كه حاوي مجموعه‏ي عظيمي از ادب، تاريخ، كلام و فرهنگ اسلامي است در واقع وسيله‏اي بود براي ارايه و بيان دانش‏هايى كه ابن‏ابي‏الحديد در فنون مختلف دارا بود. شرح ابن‏ابي‏الحديد از جهت نقل بسياري از آراء معتزله، ذكر وقايع حمله‏ي مغولان و نيز استفاده از منابعي كه اكنون اصل كتاب از بين رفته است داراي اهميت مضاعف مي‏باشد. ابن ابي‏الحديد در اين شرح، به ايرادات كساني كه بر وجود سَجْع در نهج‏البلاغه خُرده گرفته‏اند، پاسخ داده است. با اين كه گرايش به تشيّع در شرح نهج‏البلاغه‏ي ابن‏ابي‏الحديد زياد است اما مطالبي نيز در آن هست كه با عقايد عمومي شيعه درباره‏ي امامت و مسايل تاريخي مربوط به آن، سازگار نيست. شرح نهج‏البلاغه در ميان شيعه، از شهرت و اهميت خاصي برخوردار بوده و بارها چاپ شده است. يكي از كهن‏ترين نسخه‏هاي اين شرح كه به احتمال قوي در حيات ابن ابي‏الحديد كتابت شده است در كتابخانه‏ي مركزي آستان قدس رضوي نگهداري مي‏شود.